Osmanlı sevdalısı 2 arkeolog

Osmanlı’nın dört asırdan fazla hüküm sürdüÄŸü ve ardında yüzlerce eser bıraktığı Bosna Hersek’te, ülkenin 1878 yılında Berlin AnlaÅŸması ile Osmanlı yönetiminden çıkmasının ardından Osmanlı’nın yaptırdığı çok sayıda cami, han, hamam ve medrese gibi eserlerin bir kısmı bu ülkede yönetimi devralan Avusturya-Macaristan Ä°mparatorluÄŸu, Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı ve Yugoslavya döneminde yıkıldı ve üzeri toprakla örtüldü.

SADECE SARAYBOSNA’DA 10’DAN FAZLA OSMANLI ESERÄ° VAR

Sadece baÅŸkent Saraybosna’da, o dönemde yok edilen 10’dan fazla Osmanlı eseri, Saraybosna Müzesi’nde Osmanlı arkeologu olarak görev yapan Adnan Muftareviç ve Mirsad Avdiç’in baÅŸarılı çalışmaları sonucu yeniden toprak üzerine çıkarıldı. Bosna’nın “Osmanlı arkeologlar” bugüne dek yaptıkları kazılarda, 1463 yılında Fatih Sultan Mehmed’in ÅŸehrin fethedilmesi anısına Saraybosna’nın Beyaz Tabya mevkisinde yaptırdığı ve sadece Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde bahsi geçen “EbuI’ Feth Mehmed Han Camisi”nin temellerinin yanı sıra yine Saraybosna’da 16. yüzyılda yaptırılan, ancak Avusturya-Macaristan döneminde yıkılan, Yugoslavya döneminde üzeri toprakla örtülen Bakır Baba Camisi ve hemen yanı başındaki mezarlık, medrese ve kütüphane de bulunuyor. Kurdukları “1894 Arkeologlar DerneÄŸi” ile baÅŸta Bosna Hersek olmak üzere tüm Balkan coÄŸrafyasında önemli çalışmalara imza atan arkeolog Adnan Muftareviç, bugüne dek yaptıkları kazılarda, geçmiÅŸte tamamen yok edilmiÅŸ birçok Osmanlı eserini yeniden gün yüzüne çıkardıklarını söyledi.

KARADAÄž'DA DA ÇALIÅžMALAR SÜRÜYOR

Bosna Hersek’in yanı sıra KaradaÄŸ’da da çalışmalar yürüttüklerini anlatan Muftareviç, gelecekte bu çalışmalarını daha geniÅŸ bir alanda yürütmeyi planladıklarını ifade etti.

Muftareviç, Türkiye’den de arkeoloji bilimi ile ilgilenenlerin çalışmalarına ilgi göstermesi halinde, hem Türkiye’de hem de Balkanlar’da beraberce kazılar yapılabileceÄŸini ve Osmanlı’nın kaybolan eserlerini ortaya çıkaracaklarını belirtti.

Kazılarda en fazla cami ve mezarlığa rastladıklarını anlatan Muftareviç, bunun yanı sıra medrese, hamam, han, kale gibi Osmanlı eserleri de bulduklarını kaydetti.

“Osmanlı arkeologları”, yaptıkları kazı çalışmalarında ayrıca, Uzun Hacı Mustafa Camisi (Saraybosna, 16. yüzyıl), Eski Cami (Breza, 17. yüzyıl), Kalın Hacı Ali Mektebi (Saraybosna, 16. yüzyıl), Hacı Ä°smail Mısri Medresesi (Saraybosna, 18. yüzyıl), TaÅŸlıhan (Saraybosna, 16. yüzyıl), Konak (Bihaç, 19 yüzyıl), Firuz Bey Hamamı (Saraybosna, 16. yüzyıl), Beyaz Tabya (Saraybosna), Ostrovitsa (Kulen Vakuf), Sarı Tabya (Saraybosna), Tekke Mezarlığı (Kakanj), Bakır Baba Cami Mezarlığı (Saraybosna), Bar Mahalle Mezarlığı (Rojaye-KaradaÄŸ) ve Baruthane’nin (Saraybosna) de izlerine ulaÅŸmayı baÅŸardı.