Rapor incelenirse ihmal ortaya çıkar

Meclis Soma Maden Faciasını AraÅŸtırma Komisyonu BaÅŸkanı Ali Rıza Alaboyun, "Bu tabiat kanunu deÄŸil. Rapor incelenirse bazı ÅŸeylerde ihmal olduÄŸu ortaya çıkar. Bunların kusuru, suçu yok mu var mı, deÄŸerlendirecek olan savcılık. Savcılık da bunu okursa, buradan soracağı çok ÅŸeyler çıkacaktır" dedi.

Alaboyun, TBMM'de düzenlediÄŸi basın toplantısında, komisyonun maden faciasına iliÅŸkin tespitlerini ve çözüm önerilerini paylaÅŸtı.

Komisyon üyelerinin de yer aldığı basın toplantısında Alaboyun, Soma'daki kazayı araÅŸtırmanın, TBMM’deki diÄŸer araÅŸtırma komisyonlarından çok farklı ve kapsamlı olduÄŸunu vurguladı. Alaboyun, bunun akademik, AR-GE, geçmiÅŸe yönelik istatistiki çalışmalar ve yerinde görme boyutlarının bulunduÄŸunu kaydetti. Alaboyun, bütün bu çalışmalar için ise sadece 4 aylık sürenin olduÄŸunu anımsattı.

Alaboyun, iÅŸin en kritik yanının, üzerinden 7 ay geçmesine raÄŸmen kazanın oluÅŸuna dair üniversitelerde bilimsel bir çalışmanın yapılamaması olduÄŸunu vurguladı. Alaboyun,  en kapsamlı çalışmayı, komisyonun mutfağında yer alanların yaptığını, neredeyse 7 gün 24 saat çalıştıklarını anlattı.

Bugünün, Madenciler Günü olduÄŸuna iÅŸaret eden Alaboyun, madenleri arayıp bulan, iÅŸleyen, alın terleriyle karanlık maden ocaklarını aydınlatan bütün madencilerin gününü kutladı.

"SUÇLAMAK DA SAVUNMAK DA  DEĞİL" 

Alaboyun, amaçlarının herhangi bir kiÅŸiyi, kurumu suçlamak da savunmak da olmadığını vurgulayarak,  sorunu olduÄŸu gibi ortaya koymaya çalıştıklarını ifade etti.

DeÄŸiÅŸik partilerden verilen 11 adet önergenin birleÅŸtirilmesiyle komisyonun 21 Mayıs'ta kurulduÄŸunu, 4 Haziran'da göreve baÅŸladığını anlatan Alaboyun, 23 uzmanın aktif görev aldığını, 17 toplantı yapıldığını, 3'ü Soma'da olmak üzere 4 inceleme çalışmasında bulunduklarını söyledi.

Alaboyun, rapor yazım sürecinin 60 gün sürdüÄŸünü, 22 Ekim'de ilk taslak raporu üyelere verdiklerini, bu ayın ortasında da TBMM BaÅŸkanlığı'na sunacaklarını belirtti. Alaboyun, iki-üç ay daha süreleri olsaydı çok daha iyi rapor ortaya çıkabileceÄŸini vurguladı.

Raporun 11 bölümden oluÅŸtuÄŸuna iÅŸaret eden Alaboyun, 1 ile 7. bölümlerde teknik konular, 8. bölümde Eynez yeraltı kömür ocağı kazasının nedenleri ve oluÅŸumu, 9. bölümde kazanın meydana gelmesiyle gündeme gelen sorunlar, 10. bölümde benzer kazaların tekrar yaÅŸanmaması amacıyla yapılması gerekenler ve 11. bölümde sonuç, özete yer verdiklerini anlattı.  Alaboyun, raporda kazada ölen 301 kiÅŸinin isimleri, anlaşılır olması için kazanın oluÅŸumuyla ilgili simülasyon çizimleri, fotoÄŸraf ve ÅŸekillerin de olduÄŸunu söyledi.

MADEN BAKANLIÄžI KURULMASI ÖNERÄ°SÄ° 

Simülasyonla kazanın oluÅŸumu ve nedenlerini anlatan Alaboyun, galeriye yüksek ve uzun süreli basıncın nereden geldiÄŸi, galeri yangınını neyin tetiklediÄŸi, galeri üzerinde büyük göçüklerin nasıl oluÅŸtuÄŸu sorularına animasyonla cevap aradıklarını ifade etti.

ABD'nin sadece kömüre iliÅŸkin iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi kanunu bulunduÄŸunu, 650 sayfa da yönetmelik yayınladığını dile getiren Alaboyun, Türkiye'de de kömüre yönelik böyle bir yasa çıkarılmasını istedi.

Alaboyun, madenciliÄŸi bilmeyen arama kurtarma ekiplerinden kaynaklı sorunların bulunduÄŸunu belirterek, yeraltında bilgisiz ve yetersiz kiÅŸilerden kaynaklı kaos ve hayati risk olduÄŸunu söyledi. Alaboyun, erken uyarı sisteminin oluÅŸturulması, denetimin tek elde toplanmasını ve Maden Bakanlığı kurulmasını önerdi.

"AFET DEĞİL, ACİL DURUM"

Alaboyun, kendisine göre kazanın nedenlerinden birinin, yetki çatışması ve yetki boÅŸluÄŸu olduÄŸunu kaydederek, bunun ortadan kaldırılmasını talep etti.

Kamuda görev ve yetki dağılımından kaynaklı denetim sorunları bulunduÄŸunu ifade eden Alaboyun, mevzuatta eksiklikler, teftiÅŸ sürelerinin yetersizliÄŸi, ifade alımında yaÅŸanan sorunlar, aldatmaya yönelik faaliyetler, redevans ve hizmet alımında mevzuat boÅŸluÄŸu olduÄŸunu vurguladı.

Alaboyun, maden iÅŸ yerlerinde meydana gelen kazaların afet deÄŸil, acil durum olarak deÄŸerlendirilmesini önererek,  "Bu ocakta metan drenajı sondajı yapılsaydı zehirli gaz birikiminin önüne geçilebilirdi. Göçük olmasına raÄŸmen 301 kiÅŸi ölmezdi. Metan drenajının acilen eski imalatlar baÅŸta olmak üzere kanuni ve zorunlu hale getirilmesinde yarar var.  Kömür enstitüsü kurulmalı. 13 Mayıs, Türkiye Kömür MadenciliÄŸi Günü olmalı. Kömür üretimi olan yerlere 13 Mayıs madenci anıtları yapılmalı" diye konuÅŸtu.

"SAVCILIK DA OKURSA" 

Alaboyun, kazanın sorumlusunun kim olduÄŸu, suç duyurusunda bulunup bulunmayacaklarına yönelik soruları da yanıtladı.

Bunu savcılığın çok iyi ÅŸekilde incelemesi halinde, çok farklı sonuçlara varacağını belirten Alaboyun, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:

"Madenci arkadaÅŸlarımız incelerse çözüm konusunda çok daha farklı öneriler bulabilir. Biz anayasanın, Meclis'in bize verdiÄŸi yetki çerçevesinde araÅŸtırma komisyonu olarak ortaya çıktık. C panosundaki riski belirlemezsek, Soma'da diÄŸer ocakların hepsinde bu riskler var. Bir daha böyle bir kaza olmaması için büyük tespitte bulunduk. C panosunda bu kaza olmasaydı, yukarıda M panosunda olacaktı. DiÄŸer panolarda bu risk yok. Burada oldu, diÄŸer ocaklarda  da olma riski var.  Biz riske dikkat çekiyoruz, C panosundaki risk, ocak devam edecekse M panosunda da var. Bakan Bey ile de görüÅŸtüm, M panosundaki risk nedeniyle ocağın mutlaka kapatılması gerektiÄŸini... Biz diyoruz ki buradaki boÅŸlukların mutlaka ele alınıp incelenmesi lazım. Raporumuzda iÅŸletmenin bazı eksikliklerini de yazdık ama kiÅŸileri suçlayacak boyutta deÄŸiliz. Sorumlu aramak için de kurulmuÅŸ bir komisyon deÄŸiliz.

Madencilik çok farklı bir konu olduÄŸu için resmin bütününü ortaya koymadan ÅŸu suçlu, ÅŸu deÄŸildir diyemiyorsunuz. Bugün içeride olanlar bile canlarını riske atarak, orada 5 gün boyunca insanları kurtardılar, mühendisler, iÅŸletme müdürü... Ama bunların kusuru, suçu yok mu var mı deÄŸerlendirecek olan savcılık. Savcılık da bunu okursa, buradan soracağı çok ÅŸeyler çıkacaktır. 301 insanının sorumluluÄŸu, hukuku var. Savcının yerinde olsam, bunu çok iyi okursam, soracağım çok sorular olduÄŸu kanaatindeyim. Kimse hakkında suç duyurusunda bulunma görevimiz yok. Ferdi olarak milletvekilleri, siz, Soma'daki ÅŸehitlerimizin aileleri yapabilir, en demokratik, yasal haktır.

BulduÄŸumuz veriler teknik, soruÅŸturmaya yönelik deÄŸil. SoruÅŸturma üslubundan da kaçtık, bir tespit yapmaya çalıştık. Bu tespitlerimiz, çalışacak herkes için güçlü veriler oluÅŸturuyor. Kullandığımız dil araÅŸtırma dili. Ä°ÅŸletmenin kendi içinden kaynaklanan sorunlar var. Bu tabiat kanunu deÄŸil. Burada bir ihmal söz konusu mu rapor incelenirse bazı ÅŸeylerde ihmal olduÄŸu ortaya çıkar. Bunlar, kömürlerdeki topuklar, zamanında projenin yapılmamış olması nedeniyle bunun çok önceden kurulmaması,  projede devamlılık yok. "

KAYNAK: AA