Neyi varsa Biruni'ye vakfetti

Anadolu insanı neler yapabilir aslında onu göstermek istedim diyen Biruni Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Adnan Yüksel, Türkiye’de iki ayrı üniversitenin kurucu rektörlüÄŸünü yapan tek isim. Yüksel, toplam elli milyon lira harcayarak açtığı Biruni Üniversitesi’nde çağımızın Biruni’lerini yetiÅŸtirmeyi hedefliyor. Yüksel’le modern tematik üniversitesi Biruni’den hareketle büyük Ä°slam bilgini Biruni’yi konuÅŸtuk.

Bir duayla baÅŸlayıp baÅŸka duaların istikametinde Türkiye’nin geleceÄŸe ümitle bakmasını saÄŸlayan ‘dert’ sahibi az sayıdaki güzel adamdan biri Prof. Dr. Adnan Yüksel. Ä°yi insanı, elindeki iÅŸi iyi yapan kiÅŸi olarak tanımlayan Yüksel Hoca’nın hayatı annesinin ‘doktor olursun’ temennisiyle biten dualarıyla baÅŸlıyor aslında. Annesinin duasını, hayatı boyunca karşısına çıkan baÅŸka dualar da izlemiÅŸ. Hocayı aslında kendi annesinden tutun da padiÅŸah annesinin duasına kadar, pek çok kabul edilmiÅŸ duanın sonucu diye tanıtabiliriz.

BABASININ HAYALÄ°NÄ° GERÇEKLEÅžTÄ°RDÄ°

Babası Ahmet Kamil Bey’in 1950’li yıllarda girdiÄŸi Ä°stanbul Tıp Fakültesi’ni, babasının ölümü üzerine yarıda bırakıp memleketi KahramanmaraÅŸ’a dönmesiyle ailenin hekimlik bayrağı devralma vazifesi de Adnan Yüksel’e kalır. Kazanılan Tıp Fakültesi dereceyle bitirilir ve hiç ara vermeden doktora ve profesörlük peÅŸinden gelir. Çocuk nörolojisi alanında ünü öyle yayılır ki uzun süre Türkiye’nin en çok vergi veren hekimi olmasının yanı sıra dünya tıp tarihine geçen bir nörolog da olur.

Sultan Abdülmecid’in annesi Bezm-i Âlem Sultan tarafından fakir fukaranın ücretsiz tedavi edilmesi için vakfedilen ve çok uzun yıllar boyunca ihmal edilen vakıf hastanesinin üniversiteye dönüÅŸtürülmesi sürecinde üniversitenin kurucu rektörü olan Adnan Yüksel, birkaç puan düÅŸük aldığı ve kritere tam uymadığı için dayısının oÄŸlunu bile okula almamış. Bilimsel baÅŸarısının gösterdiÄŸi titizliÄŸin yansıması olduÄŸunu anlamak zor deÄŸil. KuruluÅŸunun üçüncü ayında bilimsel yayın ortalamasında ODTÜ, BoÄŸaziçi ve Hacettepe’yi geride bırakmış.

Bezm-i Âlem Gureba Hastanesi’nin vakfiyesinde Bezm-i Âlem’in yazdırdığı  “Her kim vakfın bekasına özen gösterir ve gelirlerini artırırsa, bağışlayıcı olan Allah onun her iÅŸini rast getirsin, mükâfatı sayılamayacak kadar çok olsun...” duası, hocanın padiÅŸah annesinden aldığı duadır. Hocanın rektörlük süresinde kendi öÄŸle yemeÄŸini bile evden getirecek kadar gösterdiÄŸi hassasiyet Valide Sultan’ın duasının kabul olduÄŸunu gösterir nitelikte. 

BÄ°RUNÄ°’NÄ°N Ä°ZÄ°NDE ÇAÄžDAÅž BÄ°R HOCA

Türkiye’de iki ayrı üniversitenin kurucu rektörlüÄŸünü yapan tek kiÅŸi olan Prof. Dr. Adnan Yüksel, Bezm-i Âlem Vakıf Üniversitesi’nden ayrılmasından sonra ÅŸimdilerde ailesinin bütün malını vakfederek kendi kurduÄŸu ve ilk öÄŸrencilerini bu yıl alan Biruni Üniversitesi’nin rektörlüÄŸünü yapıyor. ‘Benim kalfalık eserim’ dediÄŸi Biruni Vakıf Üniversitesi, Hoca’nın Bezm-i Alem’deki baÅŸarılarını ikiye katlamayı hedeflediÄŸi yer. Daha ÅŸimdiden birkaç yıl sonra dünyanın sayılı üniversitelerinden biri olacağı anlaşılan Biruni Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Adnan Yüksel, üniversiteyi yalnızca saÄŸlık bilimleri alanında ihtisaslaÅŸan tematik bir üniversite olarak konumlandırmış. Biruni’den bin yıl sonra yeni Biruni’ler yetiÅŸtirmek istiyoruz diyen Yüksel’le hem Türkiye’deki üniversite algısını kökünden deÄŸiÅŸtirecek Biruni Vakıf Üniversitesi’ni hem de CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın açıklamasının ardından dalga dalga tüm dünyaya yayılarak tartışılan ‘Amerika’yı Müslümanların keÅŸfi meselesinin’ gerçek mimarı büyük Türk dehası Biruni’yi konuÅŸtuk. Türkiye’de üniversitelerin ekonomiye katkısının yalnızca yüzde beÅŸ civarı bir rakamda kaldığını söyleyen Adnan Yüksel Hoca, kendisi belirtmese de kendi köÅŸesinde sessiz sedasız Türkiye’nin yeni üniversite devrimini gerçekleÅŸtiriyor.

Çağına adını veren bir alim

Okulun adını neden Biruni olarak belirlediniz?

Tüm dünyada bilim tarihçileri Biruni’yi gelmiÅŸ geçmiÅŸ en büyük evrensel 10 dehadan biri olarak kabul ediyor. Hakikaten evrensel bir deha Biruni. Yaklaşık 120’nın üzerinde eser yazmış gerçek muhteÅŸem Türk. 

Türkiye’deki üniversite isimlerini düÅŸününce Biruni isminin bugüne kadar bir üniversiteye verilmemesi de düÅŸündürücü…

Evet, baÅŸvuru yapınca Ankara’daki arkadaÅŸlarımız da ‘hocam sizi bekliyormuÅŸ’ dediler.

Bir Biruni kütüphanesine de vesile olacak mı Biruni Üniversitesi?
Yalnızca iki tane eseri Türkçe’ye çevrilmiÅŸ, onlar da yarım. Biz inÅŸallah bugüne gelen tüm eserlerini Türkçeye kazandırarak bir kütüphane kuracağız. Zaten Biruni AraÅŸtırma Merkezi kurduk YÖK de kabul etti. Büyük bir uluslararası sempozyum yapacağız.

BÄ°RUNÄ°’YÄ° BATILILAR DA KABUL EDÄ°YOR

Artık Amerika’yı ilk bulan kiÅŸinin Biruni olduÄŸunu biliyoruz…
Evet, gündemde ÅŸimdi o var. Ama sadece o kadar deÄŸil. Biruni o kadar büyük bir deha ki, Kopernik’ten 600 yıl önce dünyanın güneÅŸ etrafında döndüÄŸünü bulan kiÅŸi. Newton’dan 700 yıl önce çekim kuvvetini bulan kiÅŸi. Galile’den 500 yıl önce dünyanın döndüÄŸünü söyleyen biri. 16 metre farkla dünyanın yarıçapını bulmuÅŸ biri. Biruni Ä°bn Sina gibi bir baÅŸka dehayla aynı çaÄŸda yaÅŸamasına raÄŸmen asrına adını verebilmiÅŸ bir isimdir. 11. Yüzyılın bilgisayarı diyebileceÄŸimiz mekanik usturlabı da kendisi bulmuÅŸtur.

Üniversitenizin logosu da usturlab…

GeliÅŸtirdiÄŸi usturlabın yüze yakın fonksiyonu var. Matematikte çok kullanılıyor, mesafeleri ölçüyor GPS gibi. Dönme hızlarını ölçüyor, yarı çapları ölçüyor… Kıbleyi ölçmek için her gittiÄŸi yerden koordinat tespit ederek enlemleri ve boylamları yazıyor. Kosinüs ve sinüs hesaplamayı ve uzay geometrisinin babasıdır mesela Biruni. Gel-gitleri de kendisi tanımlıyor. Gel-gitler üzerinden Amerika kıtasının varlığını fark ediyor. EÄŸer burada böyle bir kara parçası olmazsa, büyük bir dengesizlik olurdu diyor. 

Batı’daki karşılığı…

Bakın bununla ilgili, Washington John Hopkins Üniversitesi Uluslararası AraÅŸtırmalar Okulu Orta Asya- Kafkas Enstitüsü yöneticisi S. Fredercik Starr: “Hayatında hiç okyanus görmemiÅŸ olan Biruni’nin de keÅŸif tacını giymeyi hak ettiÄŸini geçen ay düzenlenen OrtaçaÄŸ Dönemi Orta Asya’sı konulu bir konferansta deklare etti. Starr ayrıca “Biruni, 800 ila 1500 yılları arasında 700 yıl süren ‘DoÄŸu Rönesans’ının’ en seçkinlerinden idi ve cebir, trigonometri, algoritma, usturlab ve modern tıbbın temelleri konusunda buluÅŸlar ve baÅŸarılar gerçekleÅŸtirmiÅŸti” diye eklemiÅŸtir.
Biruni, o dönem ilk defa canlı sezeryan yapıyor. Ä°lk defa kimya ile eczacılığın temellerini birbirinden ayırıyor. 3 bin bitkinin hangi hastalığa iyi gelir, hangisinde ters etki yapar onun sözlüÄŸünü yazmış, o devirde. Hayatı boyunca yalnızca iki bayram günleri çalışmadığını söyleyen bir âlim Biruni. Böyle büyük bir kafa daha yetiÅŸtirememiÅŸiz.

Öyle fakat biliyorsunuz Amerika kıtasının keÅŸfi meselesinde olumsuz tepkiler önce Türkiye’den yükseldi…

Aslında biz tarihimize sahip çıkmamışız yıllardan beri. CumhurbaÅŸkanımız çok haklı. Daha da çok ÅŸey var aslında Müslüman bilim adamları tarafından bulunan. 
Dünyanın en saygın bilim dergilerinden Science dergisi, üç ay önce ‘Amerika’yı da Biruni keÅŸfetmiÅŸtir’ diye yazdı. Bakın piknometriyi kuruyor. Bin yıl önce kimin aklına gelir, su mu ağır, bakır mı ağır, kurÅŸun mu ağır diye. Kaç tane metalin özgül ağırlığını keÅŸfediyor ve bugünle birebir aynı. Adam bir deha…

Ve biz kendisini tanımıyoruz bile...

Sadece o deÄŸil, Ali KuÅŸçu’yu tanıyor muyuz sanki Ä°bn Sina’yı tanıyor muyuz, Ä°bn RüÅŸd’ü tanıyor muyuz?  O yüzden öÄŸrencilerimize sadece lisans deÄŸil, doçent olacaksınız diyoruz. Henüz altı aylık bir okuluz. Türkiye’nin en iyi hocalarını topluyoruz. Bakın mesela moleküler genetik laboratuvarı kuruyoruz ÅŸimdi üniversite olarak. Bütün üniversitelere hizmet vereceÄŸiz. Eski sürümü Türkiye’de sadece TÜBÄ°TAK’ta var. Yeni sürümü sadece Biruni Üniversitesi’nde olacak. Cüzi bir fiyata bütün dna yapısını inceleme fırsatımız olacak. Biz eÄŸer Türkiye ve dünyanın en iyi hocalarını çalıştırmazsak, en iyi isimlerle en iyi iÅŸleri yapmazsak üniversitemize adını veren Biruni’nin isminin ağırlığı altında eziliriz. Bakın eÄŸer 2023’te biz ilk on ekonomiye girmek istiyorsak ki gireceÄŸiz bunun için üniversitelerimiz çok çalışmalı.