Hanin Zubi: İsrail'in hedefi ırkçılığı meşrulaştırmak

Ä°srail CumhurbaÅŸkanı Rauven Rivlin’in de tepki gösterdiÄŸi ‘Yahudi ulus devleti’ kanunu tasarısının, bugün Knesset’e yani meclise sunulması bekleniyordu. Ancak BaÅŸbakan Binyamin Netanyahu, aralarında Yargı Bakanı Tzipi Livni baÅŸta olmak üzere bazı bakanlarla kanun tasarısının son hali üzerinde mutabakata varmak üzere tasarının görüÅŸülmesini önümüzdeki haftaya erteledi.

Ä°srail hükümetine karşı muhalif tavrı nedeniyle milletvekilliÄŸinin düÅŸürülmesi giriÅŸimi ile karşı karşıya kalan, Knesset’in Arap milletvekili Hanin Zubi, Al Jazeera’ya verdiÄŸi özel mülakatta, söz konusu kanunun ne anlama geldiÄŸini, Ä°srail vatandaÅŸlığı taşıyan Filistinlileri nasıl etkileyeceÄŸini, kanun tasarısının onaylanma ihtimalini deÄŸerlendirdi.

İsrail kabinesinin onayladığı, mecliste oylanacak bu kanun tasarısı ne anlama geliyor?

Öncelikle ‘Ä°srail Yahudi ulus devleti’ kararı hakkında konuÅŸtuÄŸumuz zaman dikkat etmemiz gereken hususlar var: Birincisi, bu karar Ä°srail’de ‘temel kanun’ niteliÄŸini taşıyor. Bu kanun hükümet için bundan sonra alınacak ayrımcılık kararlarının alınmasını çok daha kolaylaÅŸtıracak. Ä°srail, anayasası olmayan bir sisteme sahip. Fakat esas olarak temel kanunlarla çalışıyor. Bu temel kanunlar aslında anayasa görevini görüyor. ‘Yahudi ulus devleti’ kanunu, ‘temel kanun’ niteliÄŸini taşımasından dolayı sadece içerdiÄŸi hususları etkilemeyecek, aynı zamanda bundan sonra alınacak kanun veya kararlara esas saÄŸlayacak ve onlara koruma saÄŸlayacak. Bu ÅŸekilde Filistinlilerin insan haklarını ihlal eden herhangi bir karar dolaylı bir ÅŸekilde meÅŸru olacak. BaÅŸka bir deyiÅŸle bu kanun, Ä°srail’in ırkçılık fikirlerini meÅŸru kılıyor ve rejiminin ayrılmaz parçası haline getiriyor.

Ä°kincisi, bu kanuna göre, Ä°srail vatandaÅŸlığına sahip Filistinliler olarak, bundan sonra Ä°srail’in bize karşı uyguladığı ırkçılığa dayalı herhangi bir davranış, proje veya karar olursa, temyiz mahkemelerine baÅŸvuramayacağız. Bu kanundan önce baÅŸvurabiliyorduk. Mahkeme de kararı tekrar inceliyordu. Teknik olarak da hükümete uygulanan, azınlıkların temel insan haklarına aykırı kararların denetlenmesi kaldırılmış olacak.

Bu kanun, devletin YahudiliÄŸine demokrasisinin üzerinde yasal bir ÅŸekilde üstünlük kazandıracak.

Ä°srail hiçbir zaman iddia ettiÄŸi gibi demokratik bir devlet olmadı. Devlet ÅŸimdiye kadar içinde yaÅŸayan Filistinlilere karşı ırkçılığa dayalı en az 50 kanun uyguladı. Toprak ve araziye el koyma veya kullanma meÅŸruiyeti, Arap tarihini eÄŸitim ve öÄŸretim yasağı, Filistinli kimliÄŸini açığa çıkarma engelleri, siyasi yasaklamalar ve baskılar ile alâkalı kanunlardan bahsediyorum. Bütün bunlar bahsi geçen bu ‘temel kanun’ alınmadan önce uygulandı. Bundan sonra ise, Ä°srail bütün bunları devletin Yahudi kimliÄŸini ve deÄŸerlerini sözde demokrasi deÄŸerlerinden yasal bir ÅŸekilde üstün kılarak uygulamaya devam edecektir. 

Bu kanuna sizin tepkiniz nasıl oldu?

Ä°srail zaman zaman devletin Yahudi kimliÄŸini demokrasi ile bir arada toplayabildiÄŸini iddia etmiÅŸtir. Biz her zaman devletin Yahudi kimliÄŸini demokrasi ile uzlaÅŸtırmasının veya bir dengenin içinde yürütebilmesinin mümkün olmadığını savunuyorduk. Bunu ispat etmek için siyasi mücadele veriyorduk. Devletin Yahudi kimliÄŸini ortaya koymak ayrımcı bir tanım. Ayrımcılığın demokrasi ile bir arada olamaması gibi, Yahudi kimliÄŸiyle demokrasinin de bir arada olması mümkün deÄŸil. Benim ait olduÄŸum siyasi parti (Ulusal Demokrat Ä°ttifak Partisi) bu konuyu en çok açığa çıkarmaya çalışan parti oldu. Ä°srail bunu hep inkâr etmeye çalışmıştı. Fakat ÅŸimdi söz konusu kanunla birlikte Ä°srail, zıtlık içinde olduÄŸunu dolaylı bir ÅŸekilde itiraf ediyor. Ä°srail böylece siyasi olarak iki seçeneÄŸin arasında kalmış durumda oluyor; ya Yahudi kimliÄŸi ya da demokrasi. Ä°ÅŸte bu kanunla birlikte Ä°srail, devletin Yahudi kimliÄŸini seçtiÄŸini bir kez daha bize ispat etti. Bu kanun Ä°srail tarafından meÅŸrulaÅŸtırılan, Yahudi kimliÄŸini üstün olarak tanımlayan ve demokrasiyi arka planda bırakan ilk açık kanun tasarısı oldu. Ä°srail bu ÅŸekilde kesin bir tavır izlemeyi seçti. Böylece Ä°srail’in Arap ve azınlıklara karşı daha da açık ırkçılık uygulamalarına gideceÄŸi görülüyor. Filistinlilerin bu konuda yasal mücadelesi çok daha zayıf konuma düÅŸecek. Çünkü bir ‘temel kanuna’ karşı dediÄŸim gibi mahkemeye gidemiyoruz.

Ä°srail’in bu kanundan sonra uluslararası camiadaki imajının nasıl etkileneceÄŸini düÅŸünüyorsunuz?

Ä°srail bu kanunla birlikte, dünyaya anlatmaya çalıştığımız ÅŸeyi; nasıl ayrımcılık ve ırkçılık üzerinde kurulan bir devlet olduÄŸunu ispat etti. Ä°srail bundan sonra daha çok köÅŸeye sıkışmış olacak, imajı daha çok zedelenecek. Uluslararası camiayı da Ä°srail’i boykot etmeye daha da çok teÅŸvik edecek. Bu anlamda, Filistin KurtuluÅŸ Örgütü’ne (FKÖ) uluslararası camiaya Ä°srail’in boykot edilmesi gerektiÄŸini talep etmesi için çaÄŸrı yapıyoruz. Ä°srail daha önce dünyanın ÅŸahit olduÄŸu Güney Afrika’da uygulanan apartheid (ırkçılık) rejimine her zamankinden daha yakın oldu. Çünkü nasıl o zamanlarda o rejim ırkçılığını açık bir ÅŸekilde ilan ettiyse, Ä°srail aynı ÅŸekilde ırkçılığını ilan ediyor. Bunu çok önemli buluyorum; FKÖ, Ä°srail’e karşı izlediÄŸi tavrı deÄŸiÅŸtirmezse, ırkçı davranışlarla baÅŸa çıkmamız mümkün olmayacak.

Ä°srail hükümeti, bu kanun tasarısını Knesset’te önümüzdeki hafta oylamaya sunacak. Knesset’ten onay çıkması bekleniyor mu?

Netanyahu önce Ä°srail hükümeti içinde kanun tasarısının üzerinde ittifak saÄŸlamaya çalışacak. O yüzden Knesset’e sunulması haftaya ertelendi.

Ä°srail hükümetinin içinde altı bakan Netanyahu’nun önerdiÄŸi kanun tasarısına itirazda bulundu. Bu bakanların arasında Hatunua Partisi Genel BaÅŸkanı ve Yargı Bakanı Tsibi Lenvny ile Yesh Atid Parti Genel BaÅŸkanı ve Maliye Bakanı Yair Lapid bulunuyor. Bu bakanlar, bu karar tasarısına ‘Ä°srail’in dünyada imajını kötüleÅŸtirecek’ mantığıyla itiraz ediyorlar. Fakat bu bakanlar baÅŸka benzer bir kanun tasarısını kabul ediyorlar ve aynı zamanda Netanyahu’nun kabul ettikleri bu kanun tasarısını Knesset’e sunmasını istiyorlar. Yani sadece itiraz ettikleri birkaç husus var. Sadece Ä°srail’in dünyada imajı kötüleÅŸmesin diye itiraz ediyorlar. Ä°ki kanun tasarısı da aynı ‘Yahudi ulus devleti’ ve aynı ırkçılık ve ayrımcılık temeli taşıyor. Sanki ırkçılık üzerinde yarışıyorlar gibi.

Netanyahu bu iki kanun tasarısını bir arada getirerek, hem hükümette hem de Knesset’teki siyasi görüÅŸlerin mümkün olabildiÄŸince desteÄŸini gören bir kanun tasarısının ilkel ÅŸeklini hazırladı. Tasarının son ÅŸeklini Knesset’e sunacak. Netanyahu böylece kanun tasarısının Knesset’ten onaylanmasını garanti etmiÅŸ olacak.

Netanyahu kanun tasarısının son halini Knesset’e sunduÄŸu takdirde bunun onaylanacağı kolaylıkla tahmin edilebilir. Çünkü Netanyahu hükümetin baÅŸkanı ve aynı zamanda iktidar partisinin baÅŸkanıdır. Bu durumda sunduÄŸu kanun tasarısının Knesset’ten geçmemesi güç.

Hükümetteki bakanlardan ‘Ä°srail Yahudi ulusal devleti’ kanununun üç tasarısı sunuldu:

- Birinci tasarı:

• Ze’ev Elkin’in (DışiÅŸleri Bakanı Yardımcısı ve Likud Partisi'nden Knesset’te bir milletvekili) önerdiÄŸi kanun tasarısı
• Ä°srail devletini Yahudi bir ‘yurt’ olarak tanıyor.
• Mahkemelerde herhangi bir kararın incelenmesinde demokrasi deÄŸerleriyle çeliÅŸmesi halinde Yahudi kimliÄŸinin üstün olmasını öngörüyor.
• Arapça'nın devletin resmi dillerinden biri olmaktan çıkarılması. Arapça'ya özel konum’ verilmesi.
• YahudiliÄŸi devletin yasalarının ve mahkeme kararlarının ana kaynağı olarak tanıyor.
• Devlete sadece Yahudileri yerleÅŸtirme zorunluluÄŸu tanıyor. DiÄŸer milletler için böyle bir zorunluluk tanımıyor.

- Ä°kinci tasarı:

• Livni’nin önerdiÄŸi karar tasarısı.
• Ä°srail devletini sadece Yahudilerin tarihi ulusal yurdu olarak tanıyor. Sadece Yahudilere kader tayin etme hakkı tanıyor.
• Ä°srail devletinin Yahudi kimliÄŸini tanıyor. Onun yanında devletin demokratik kimliÄŸi gelir.
• Devletin tüm vatandaÅŸlarının haklarına saygılı olmasını öngörüyor.

- Üçüncü tasarı:

• Netanyahu’nun üzerinde hükümetin ittifakını saÄŸlamayı hedeflediÄŸi kanun tasarısı.
• Son hali henüz belirlenmiÅŸ deÄŸil. Fakat aktarılan bilgilere göre, Ä°srail’in Yahudi kimliÄŸinin üstünlüÄŸünü vurguluyor, Ä°srail’i Yahudi tarihi ulusal yurdu olarak tanıyor. ‘Ä°stiklal anlaÅŸmasına’ göre vatandaÅŸların meÅŸru haklarını tanıyor. Ancak anlaÅŸmanın aksine vatandaÅŸların Yahudi kimliÄŸine öncelik tanıyor.
• Netanyahu bu tasarıyı Knesset’e sunacak.

HANÄ°N ZUBÄ° KÄ°MDÄ°R?

- 1969 yılında İsrail'in 1948 yılında işgal ettiği Nasıra kentinde doğdu.

- Hayfa Üniversitesi Psikoloji ve Felsefe Bilimleri Bölümü'nden mezun oldu. Kudüs'teki Ä°brani Üniversitesi'nde Medya ve Gazetecilik Bölümü'nde yüksek lisans yaptı.

- Nasıra kentinde Iblin Üniversitesi'nde Medya ve Gazetecilik Bölümü'nde doçent olarak görev yaptı.

- 2001 yılında Ulusal Demokrat İttifak Partisi'ne katıldı.

- 2003 yılında İsrail'de Filistinliler Medya Merkezi'nin kurucu başkanı oldu.

- 2009 yılında İsrail Meclisi Knesset'te Arap milletvekili olarak yer aldı.

- 2010 yılında Ä°srail'in Gazze'ye uyguladığı ambargoyu kırmak amacıyla 'Mavi Marmara Özgürlük Filosu'nda yer aldı.

- Arap medyasında 'İsrail tahtını sarsan kadın' olarak tanınıyor.

- Ä°srail medyasında 'hain kadın' lakabı kullanılarak kendisine yönelik karalama kampanyaları baÅŸlatılmıştı.

- 2014 yılında Netanyahu hükümetinin onayladığı 'Yahudi ulusal devlet' kanun tasarısına yönelik eleÅŸtirileri ve Gazze'ye yapılan saldırılarını kınayan açıklamalarından dolayı kendisine karşı 'milletvekililiÄŸi düÅŸürme' giriÅŸimi baÅŸlatıldı.Kaynak: Al Jazeera