Bağdat-Erbil anlaşması yürürlükte

Irak Ekonomi Bakanı HoÅŸyar Zebari’nin ÇarÅŸamba günü yaptığı açıklamaya göre, geçen hafta üzerinde mutabık kalınan anlaÅŸmayla, Kürt yönetimi, günlük petrol ihracatının yarısı olan 150 bin varil petrolü, Ceyhan’daki Irak hükümetine ait tankerlere göndermeye baÅŸladı. BaÄŸdat da ilk etapta Kürt yönetimine bütçe payı olarak 500 milyon dolar ödeme yaptı. 

Bakan Zebari, IKBY’den pompalanan petrolün Irak Milli Petrol TeÅŸkilatı’na (SOMO) ait tankerlere Salı günü ulaÅŸtığını, BaÄŸdat tarafından ilk ödemenin de ertesi gün yapıldığını açıkladı.

Dünya piyasasında petrol fiyatlarının düÅŸtüÄŸü ve IŞİD'le mücadele için mali kaynaÄŸa ihtiyaç duyulduÄŸu bir dönemde yapılan uzlaÅŸmadan sonra taraflar, nihai anlaÅŸma görüÅŸmelerine de hız verdi. 

AnlaÅŸma öncesi

AnlaÅŸmazlığın perde arkasında Irak Anayasası'ndaki çeliÅŸkili maddeler yatıyor. Erbil, anayasada özerk bölgelere tanınan hakka atfen kendi petrolünü BaÄŸdat'tan bağımsız iÅŸleyip satmak istiyordu. BaÄŸdat merkezi hükümetiyse, petrolün hangi bölgede olursa olsun yalnızca SOMO aracılığıyla ihraç edilmesi gerektiÄŸi fikrini savunuyor.

Henüz meclisten onay almayan 2007 tarihli hidrokabon yasası ise BaÄŸdat'ın tüm petrol gelirlerinden Erbil'e yüzde 17 pay vermesini öngörüyor. 

BaÄŸdat yönetimi, Kürtlerin merkezi hükümetten izinsiz petrol satışı yaptığı gerekçesiyle, Kürt yönetimine merkezi bütçeden gönderdiÄŸi payı kesti. Bu pay ağırlıklı olarak memur maaÅŸlarının ödenmesinde kullanılıyordu.

Erbil-BaÄŸdat anlaÅŸması, gerginliÄŸi bitirme açısından tarihi bir önem taşıyor. Eski baÅŸbakan Nuri Maliki sık sık Erbil'e petrol ödeneklerini kesme tehdidinde bulunmuÅŸ, Kuzey Irak petrollerinin Türkiye üzerinden satılmasını uluslararası mahkemelere taşıma resti çekmiÅŸti. 

Türkiye sorunun çözümü için üçlü mekanizma ve taraflar anlaÅŸana dek gelirlerin Türkiye'deki bir banka hesabında tutulmasını önerdi. Ancak Maliki hükümeti buna yanaÅŸmadı.

Kaynak: Reuters, Al Jazeera