Resimlerim ruhani boyuta geçti

Ä°slam Dini'ni ve Kültürü'nü uzun yıllar araÅŸtıran Amerikalı Müslüman sanatçı Asiye Allman Modern Ä°slam resim ve ÅŸiirinde, Osmanlı Türk-Ä°slam sanatı dokuma ve çiniciliÄŸinde uzmanlaÅŸmış bir sanatçı. Allman, dünyanın dikkatini Müslüman ülkelerde yaÅŸanan olaylara ve bu olaylardan en çok çocuk ve kadınlara çekmek istiyor. Asiye Allman'la Müslüman oluÅŸunun ve resimlerinin hikâyesini ve sanatını konuÅŸtuk.

Ä°slam dinini ve kültürünü uzun yıllar inceliyorsunuz. Bir arkadaşınızın yaÅŸadığı kazadan etkilenerek Kur'an-ı Kerim'i okumaya baÅŸladınız daha sonra 1993 yılında Ä°slamiyet'i dini kabul ederek Müslüman oldunuz. Devamını sizden dinlemek istiyorum.

20 yıl önce Çanakkale Seramik'te misafirdim. Orada çok sevdiÄŸim bir arkadaşımın kocası trafik kazasında öldü. Sonrasında zihnimi meÅŸgul eden bazı soruların cevaplarını aramaya baÅŸladım. Çanakkale Seramik'in sahibi Ä°brahim Bodur bu konuda çok hassas davrandı ve beni Sakarya Üniversitesi ilahiyat profesörü Osman Çakıcı ile tanıştırdı. Onunla konuÅŸtum sonra bana Ä°ngilizce Kur'an-ı Kerim hediye ettiler. Kur'an okudukça kafamdaki soruların cevaplarını buldum.

Müslüman olmadan önce inançlı biri miydiniz?

Hristiyanlığın katmanları vardır. BaÄŸlı olduÄŸum yerde tek Allah'a inanıyoruz ve çok önemli bir ÅŸey daha; biz Hz. Ä°sa'yı Allah'ın oÄŸlu olarak deÄŸil, peygamber olarak kabul ederiz. Bu baÄŸlamda Ä°slam'a yakındım.

Ä°SLAMÄ°YETÄ°N BÄ°R PARÇASIYIM

Din deÄŸiÅŸtirme kararı önemli. Hıristiyanken aradığınız ÅŸeyi Müslüman olduktan sonra buldunuz mu?

Kur'an'ı okudukça Ä°slamiyet bütün dinleri kuÅŸattığını gördüm. O yüzden kendimi Müslümanlığa daha yakın hissettim. Hristiyanlığın ve MuseviliÄŸin kuralları çok katıdır. Fakat ben Kur'an'ı Kerim-i okuduÄŸumda kendimi Ä°slamiyet'in bir parçası gibi hissettim.

Amerikalı, hem de sonradan Müslüman olan biri olarak, sizin için nasıl bir hayat baÅŸladı?

Müslüman olduktan sonra çok büyük ve mutlu bir ailenin parçası oldum. Amerikalıyım ama ruh ailem Müslüman olan herkes. Müslüman dünyasında kardeÅŸliÄŸi daha fazla hissediyorum. Ä°tiraf edeyim, kardeÅŸliÄŸi ve beraberliÄŸi Müslüman olduktan sonra gördüm. Müslüman olduktan sonra dünyayı kalp gözüyle görmeye baÅŸladım.

SANATIMA MANEVÄ°YAT KATTI

Sanat çevrenizde bu kararınız nasıl karşılık buldu?

Åžahsi olarak hiçbir düÅŸmanlık ve baskı hissetmedim. Çünkü kaderimi kalbimde taşıdığımı biliyorum. EÄŸer kadere inanıyorsanız baÅŸkasına nasıl göründüÄŸünü önemsemiyorsunuz. Ben Amerikalı olmaktan da gurur duyuyorum.

Aileniz Hristiyan, bu sizin Müslüman olduktan sonraki yaÅŸantızı nasıl etkiledi?

Ailemde Müslüman olan tek kiÅŸiyim. BaÅŸlarda ufak tefek anlaÅŸmazlık yaÅŸadım. Onlarla bağımın kopmaması için düzenledikleri toplantılara katılıyorum. Müslüman olarak bulunduÄŸunuz müddetçe bence bir sıkıntı yok. Åžimdi onlar da bana alıştılar. Fakat ben de Ramazan ve Kurban bayramında Türkiye'deki dostlarımla geçiriyorum. Çünkü Amerika'da böyle bir ortamım yok.

Sanatınızın öyküsüne gelecek olursak, Osmanlı ve Ä°slam Sanatı üzerine ne kadar zamandır araÅŸtırma yapıyorsunuz? Sanatın Müslüman olmanızda bir etkisi var mı?

30 yıldır araÅŸtırmalarımı sürdürüyorum. AraÅŸtırmaya baÅŸladıktan yaklaşık on yıl sonra Müslüman oldum. Müslüman olmadan önce zamanımın çok büyük bir bölümünü Topkapı Sarayı'nda geçiriyordum. Müslüman olmadan önce de cami resimleri yapıyordum. Müslüman olmadan önce de çizdiÄŸim resimlerle sonraki resimler arasında çok fark var. Müslüman olduktan sonra sanatım baÅŸka bir boyut kazandı. Ruhani bir geliÅŸme meydana geldi.

Müslümanlar büyük bir aile

Müslüman coÄŸrafyalarında sizi en çok etkileyen ÅŸey ne?

Eylül'de Urfa'ya Hz. Ä°brahim'in mekânına gittim. Otelim camiye çok yakındı ve sabah namazında kalkıp camiye gittim. Medresenin yakında vakıf vardı. Orada çorba ve ekmek dağıtılıyordu. Çocuklar, anneler, genç adamlar ve Suriyeli göçmenler çorba içerken, durup onları uzun uzun seyrettim. Bir aile gibiydiler. Ä°slam'ın kudretini ve yardımlaÅŸmasını orada gördüm. Özellikle kamplarda Suriyelilere olan bu yardımı gördükten sonra Müslüman olduÄŸum için gurur duydum.

Erol Akyavaş tanışmaya geldi

Türk dokuma ve çiniciliÄŸi üzerine araÅŸtırmalarınız var. Bu birikiminizle resimlerinizi yapıyorsunuz. Amerika'da bu çalışmalarınız nasıl karşılanıyor?

Yaptığım resimleri modern Osmanlı Ä°slam Sanatları olarak adlandırıyorum. Bana kalırsa Türk ve Osmanlı sanatına olan algı deÄŸiÅŸti. Eskiden Rönesans dönemi daha ağırlıktaydı. Sadece Bizans dönemi mükemmel sanat olarak görülürdü. Fakat bugün New York'ta ve Washington'da peygamberimiz Hz. Muhammed ile ilgili sergiler açılıyor.

Birçok Ä°slam sanatı icra eden sanatçı var ancak hepsi evrensel olamıyor. Kabul görmek neyle ilgili?

25 yıl önce ilk sergimde, Erol AkyavaÅŸ çalışmalarımı görmeye geldiÄŸinde kendisini tanıma fırsatı buldum. Ä°slam'ı o dönemlerde de derinden inceliyordum. Erol AkyavaÅŸ'ın yaptığı eserler dikkatimi çekmiÅŸti. Ne kadar eserlerinde batı unsurları kullanırsa kullansın her zaman Müslüman ruhu vardı. Budan çok etkilendim. Evet, pek çok sanatçı Osmanlı ve Ä°slam sanatıyla ilgileniyor. Ama çoÄŸu Kur'an-ı derinden hissetmiyor. Eserlere baktığınızda bunu görebiliyorsunuz. Kur'an-ı hissederek yapmak baÅŸka. Ben Osmanlı ve Kur'an ruhunu ve modern sanatı biraraya getirerek resimlerimi yapıyorum. Sanatımda da Kur'an'ın izlerini yakalamaya çalışıyorum. Sadece sanat yapmıyorum sanatımın aynı zamanda misyonu var.

İslam'ı kadınlar ayakta tutuyor

Misyon konusuna deÄŸinelim. Her sanatçının ulaÅŸmak istediÄŸi bir kitle ve duygu vardır. Siz sanatınıza nasıl bir misyon yüklüyorsunuz?

Ä°slam'da en önemli unsurun annelik duygusunun olduÄŸuna inanıyorum. Ä°slam'ı ayakta tutan ÅŸeyin kadınlar olduÄŸunu düÅŸünüyorum. Hatice, AyÅŸe, Asiye, Fatıma. Bu dört kadın Ä°slam'da neyi temsil ediyor? EÄŸer bunu anlatabilirsek Ä°slam'daki kadının önemi çok daha iyi anlaşılacağını düÅŸünüyorum.

Ä°slam'da kadının yeri tartışmalı bir konudur. Kadın meselesinin her coÄŸrafyada farklı bir karşılığı var. Siz kadının annelik vasfı üzerine duruyorsunuz. Neden annelik önemli?

Bir defa doÄŸurganlık özelliÄŸi var. Ä°kincisi Gazze, Irak, Suriye, Afganistan ve Afrika'daki Müslüman annelerin, kadınların ve kız kardeÅŸlerin kocalarının öldürüldüÄŸünü çocuklarını kaybettiklerinde neler yaÅŸadıklarını tahmin bile edemiyorum. DüÅŸünün ki bütün bunlara raÄŸmen ayakta kalmayı baÅŸarabiliyorlar. Annelik her yerde aynı anlam ifade ediyor. Mesela Amerika'daki anneler, savaÅŸ bölgelerinde olan annelerin durumunu anlamalılar. Bu bir kadınlık ve annelik ruhudur. O yüzden dünyadaki tüm annelerin kötülüklere karşı duyarlı olmalarını istiyorum. Beyaz gül, annenin çocuklara olan sade sevgisini anlatır. Ben de bu güllerden esinlenerek Kur'an'ın ve Hz. Muhammed'in bize aktardığı ile kadınlarımızın önemini belirttim. Özellikle annelerin sergime gelmesini çok istiyorum.