BM: iklim değişikliği dönülmez yolda

BM Ä°klim Raporuna göre küresel ısınma, deniz seviyesinin yükselmesi ve iklimsel deÄŸiÅŸiklikler sürecek.

Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Hükümetlerarası Panel'in 900 bilimadamının 30 bin sayfalık çalışmalarından oluÅŸturulan sentez 5. DeÄŸerlendirme Raporu'nda, yaÅŸanan iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin artarak ve geri döndürülemez ÅŸekilde devam ettiÄŸi belirtilerek, etkiler ve deÄŸiÅŸimin yavaÅŸlaması için yapılması gerekenler irdelendi.

Raporda, gözlenen deÄŸiÅŸiklikler, nedenleri, gelecekteki iklim deÄŸiÅŸiklikleri ve etkileri, uyum için izlenecek yol ve sürdürülebilir kalkınma gibi konulara yer verilirken küresel ısınmadaki insan etkisinin açık ve net olduÄŸu, insan kaynaklı sera gazları emisyonlarının tarihteki en yüksek seviyede olduÄŸu vurgulandı.

1950'den beri gözlenenlerin daha önce olmamış deÄŸiÅŸimler olduÄŸu kaydedilen raporda, atmosfer ve okyanusların ısınmakta olduÄŸu, kar yağışı ve buzul miktarının düÅŸtüÄŸü ve deniz seviyesinin kayda deÄŸer ÅŸekilde yükseldiÄŸi belirtildi. Raporda, on yıllar ÅŸeklindeki hesaplama dikkate alınarak "Son 3 on yılların her biri 1850'den bu yanaki tüm on yıllardan daha sıcak olmuÅŸtur. Kuzey yarım kürede 1983-2012 arasındaki 30 yıllık dönem son 1400 yılın en sıcak dönemi oldu. 1880-2012 döneminde kıtalar ve deniz yüzeyleri birlikte deÄŸerlendirildiÄŸinde ortalama 0.85 derecelik bir ısınma artışı görülüyor" tespitlerine yer verildi.

Okyanusların yüzeyindeki 75 metrelik üst seviyenin 1971-2010 arasında her 10 yılda ortalama 0.11 derece ısındığı, endüstri çağından bu yana okyanusların asitlendiÄŸi, kutuplardaki buzulların hacim kaybettiÄŸi, Kuzey yarım kürede ilkbahar dönemindeki kar yağışı düÅŸüÅŸünün sürdüÄŸü vurgulanan raporda, Antartika'da ise bölgesel olarak bazı yerlerde buzulların artışı bazı yerlerde ise azaldığının gözlendiÄŸi açıklandı.

Deniz seviyesi yükseliyor

Raporda ayrıca 19. yüzyıl ortalarından itibaren meydana gelen deniz seviyesindeki yükselmenin son 2 bin yılda olandan çok daha fazla olduÄŸu ve 1901-2010 arasında deniz seviyesi yükselmesinin 19 santimetreye ulaÅŸtığı bildirildi.

Ä°nsan kaynaklı sera gazları salımını, ekonomi ve nüfus yoÄŸunluÄŸundan kaynaklı olarak endüstri çağı öncesinden artmakta olduÄŸu ancak ÅŸimdi hepsinden daha yüksek olduÄŸu vurgulanan raporda, atmosferdeki karbondioksit, metan ve nitrikoksid birleÅŸiminin 800 bin yılda yaÅŸanmamış düzeyde olduÄŸu kaydedildi.

Gelecekteki riskler

Raporda, süren sera gazları salımının iklimin tüm bileÅŸenlerinde daha ileri düzeyde ısınma ve uzun süreli deÄŸiÅŸikliklere neden olacağı, geri dönüÅŸü olmayan etkileri olacağı, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸini yavaÅŸlatmak için gaz salınımlarının sürekli ve saÄŸlam bir ÅŸekilde düÅŸürülmesini gerektiÄŸinin altı çizildi.

Tüm senaryolara göre 21. yüzyıl boyunca yüzey ısınmasının artmasının öngörüldüÄŸü belirtilen raporda, "Muhtemelen sıcak dalgaları daha sık ve uzun süreli olacak, aşırı yağış vakaları yoÄŸunlaÅŸarak ve sıklaÅŸarak birçok bölgede sürecek. Okyanuslar ısınmaya ve asitlenmeye ve deniz seviyesi yükselmeye devam edecek. Sera gazı salınımı hemen durdurulsa bile iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin etkileri yüzyıllarca sürecek" tespitlerine yer verildi.