ABD ile İsrail arasında 'küfür' krizi

The Atlantik dergisinde, Jeffrey Goldberg’e konuÅŸan üst düzey bir Amerikalı yetkili, yönetimin Ä°srail BaÅŸbakanı Binyamin Netanyahu’ya yönelik memnuniyetsizliklerini dile getirdi.

Yetkili, Ä°srail-Filistin barış müzakelerinde cesur adımlar atmaması ve yeni yerleÅŸim kararları nedeniyle Netanyahu için hakaret içeren ifadeler, Ä°ran’ın nükleer tehdidi konusu için de “korkak” ifadesini kullandı ve Netanyahu’yu barıştan çok kendi politik çıkarlarına odaklı olarak tanımladı.

Açıklamaya, Ä°srail tarafından tepki gecikmedi. Netanyahu, "Åžahsıma yönelik saldırıların tek nedeni Ä°srail devletini savunmamdır. Bana yönelik tüm saldırılara raÄŸmen, Ä°srail halkını savunmaya devam edeceÄŸim" dedi.

ABD ile iliÅŸkilere de deÄŸinen Netanyahu, "Devletimizin kuruluÅŸundan bugüne ABD ile bazı anlaÅŸmazlıklar yaÅŸadık ve yaÅŸamaya devam ediyoruz. Fakat bu sorunlar, iki ülke halkları arasındaki derin iliÅŸkileri zedeleyecek düzeyde deÄŸildir. Amerikan halkının bize desteÄŸinin, son zamanlardaki en yüksek seviyesine ulaÅŸtığını görüyoruz. Ä°ki ülke arasındaki stratejik iÅŸbirliÄŸi ve deÄŸerlerimizdeki birlik devam etmektedir, ilelebet devam edecektir" ifadesini kullandı.

ABD  YÖNETÄ°MÄ°: BÄ°ZÄ°M GÖRÜÅžÜMÜZÜ YANSITMIYOR

ABD’li yetkilinin, Ä°srail BaÅŸbakanı Netanyahu için kullandığı sözlere Beyaz Saray ve DışiÅŸleri Bakanlığından yalanlama geldi.

Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, bu sözlerin Obama yönetiminin görüÅŸlerini yansıtmadığını belirterek, bunu “zarar verici” ifadeler olarak tanımladı. Earnest, “Kameralar önünde söylüyorum ki bu yorumlar ABD’nin pozisyonunu yansıtmamaktadır ve ABD BaÅŸkanı’nın kiÅŸisel görüÅŸünü de yansıtmamaktadır” dedi.

ABD BaÅŸkanı Barack Obama ile Netanyahu’nun etkili bir ortaklık yürüttüÄŸünü ifade eden Earnest, iki liderin sık sık istiÅŸarelerde bulunduÄŸunu hatırattı. Earnest, Obama’nın dünya liderleri arasında en fazla Netanyahu ile görüÅŸmelerde bulunduÄŸuna iÅŸaret ederek, iki ülke arasındaki iliÅŸkilerin önemine ve sarsılmazlığına vurgu yaptı.

Ä°ki ülkenin yakın iliÅŸkilere sahip olduÄŸunu ama tabii ki bazı konularda fikir ayrılıklarının da bulunduÄŸunu dile getiren Earnest, “ABD yerleÅŸim faaliyetlerinin gayri meÅŸruluÄŸu ve bunun sadece iki devletli çözüm çabalarını karmaşıklaÅŸtırmaya yaradığını açıkça bir çok kereler belirtti" dedi. 

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice’ın, Ä°srail Ulusal Güvenlik Danışmanı Yossi Cohen ve üst düzey Ä°srailli yetkilileri ağırlayacağını anımsatan Earnest, her 6 ayda bir yapılan bu ABD-Ä°srail Danışma Grup toplantısının iki ülke arasındaki koordinasyon ve iÅŸbirliÄŸinin eÅŸsiz özelliÄŸini ortaya koyduÄŸunu bildirdi.

Earnest, Obama’nın arayıp özür dileyip dilemeyeceÄŸine yönelik soru üzerine konuya açıklık getirmedi.

"BU YORUMLAR YAKIÅžIKSIZ VE ZARAR VERÄ°CÄ°"

ABD DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki de bu sözlerin bakanlığın görüÅŸünü yansıtmadığını söyledi.

ABD-Ä°srail iliÅŸkilerinin güçlü kalmaya devam ettiÄŸini belirten Psaki, “Güvenlik baÄŸlarımız hiç bu kadar geniÅŸ olmamıştı ve ülkelerimiz arasındaki baÄŸlarımız da sarsılmazdır. Ä°srail’in güvenliÄŸine yönelik tam taahhüdümüz sürüyor. Bu yoruma gelince de, bu tip yorumlar yakışıksız ve zarar verici” dedi.

ABD DışiÅŸleri Bakanı John Kerry’nin de iki taraf arasında ortaya çıkan meselelerinin kiÅŸisel saldırılarla deÄŸil, uygun ve saygılı yollarla ele alınması gerektiÄŸine inandığını ifade eden Psaki, Kerry’nin Netanyahu ile bir sonraki telefon görüÅŸmesinde konuyu görüÅŸeceÄŸini bildirdi.

Psaki, Kerry'nin neden Netanyahu'yu hemen aramadığına yönelik soruları yanıtsız bıraktı. 

KONGRE ÜYELERÄ° OBAMA’YA KIZGIN

Sözlere, Kongre’de özellikle Cumhuriyetçilerden sert tepki geldi.

ABD Temsilciler Meclisi BaÅŸkanı John Boehner, ABD yönetiminden yetkilinin sözlerinin Obama’nın görüÅŸlerinin bir yansıması olduÄŸunu iddia ederek, yönetimin bu yetkiliyi bulup iÅŸten çıkarması gerektiÄŸini söyledi.

Temsilciler Meclisi ÇoÄŸunluk Lideri Kevin McCarthy, Obama’nın "bu rezil ifadeleri kınaması gerektiÄŸini" kaydetti.

Senatör Ted Cruz da ABD DışiÅŸleri Bakanlığının bu yetkilinin kim olduÄŸunu öÄŸrenip kovması gerektiÄŸi yorumunda bulundu.

Beyaz Saray Sözcüsü Earnest, Boehner’in sözlerine de yanıt vererek, “Kendisi gayet keskin dil kullanmaya meyilli biri olan Boehner’in böyle bir gözlemde bulunması ilginç. Temsilciler Meclisi BaÅŸkanınından küfürlü sözlere dair ders dinlemek biraz verimli oldu” diye konuÅŸtu.  

BU İLK KRİZ DEĞİL

Bu olay, ABD ile İsrail arasındaki ilk kriz değil.

Ä°srail Savunma Bakanı MoÅŸe Yalon'un geçen hafta Washington'a yaptığı 5 günlük ziyaret sırasında randevu talebinin Beyaz Saray ve ABD DışiÅŸleri Bakanlığı tarafından geri çevrildiÄŸi haberleri yer almıştı.

Yalon, daha önce ABD DışiÅŸleri Bakanı John Kerry'i "Filistin'i fazla tutmakla" eleÅŸtirmiÅŸti. ABD yönetimi sözcüleri ise Yalon’un mevkidaşının ABD Savunma Bakanı olduÄŸu ve kendisinin de bakan Chuck Hagel ile görüÅŸtüÄŸüne dikkati çekmiÅŸlerdi.

ABD yönetimi her ne kadar Ä°srail ile iliÅŸkilerin önemine taahhüdünü her defasında yenilese de Obama ile Netanyahu’nun kiÅŸisel düzeyde birbiriyle çok fazla haz etmediÄŸi biliniyor. BaÅŸkanlığının ilk döneminde Ä°srail’I ziyaret etmeyen Obama, bunu telafi etmek için ikinci döneminin ilk yurt dışı  ziyaretini Ä°srail’e yapmıştı. Ancak, dönem dönem iki yönetim ve yönetim yetkilileri arasında krizler ve sert eleÅŸtirilerin yükselmesi gözlerden kaçmıyor.

ABD yönetimi son dönemde özellikle Ä°srail’in yeni yerleÅŸim yerleri kararlarına yönelik ciddi memnuniyetsizliÄŸini dile getiriyor. Ä°srail de ABD’nin Ä°ran ile krizi diplomatik yollardan çözme arayışına sert ÅŸekilde karşı çıkmayı sürdürüyor.

DÜNYA BÜLTENÄ°