Sosyal Medya

Gezi - Tarih - Mimari

Bilim dünyası Matrakçı Nasuh'u konuşacak

18-10-2014 18:38

AKM Başkan Yardımcısı Abak, "Matrakçı Nasuh, İstanbul'dan Mısır'a uzanan yolların haritalarını ve yol üzerindeki dağları, ovaları, kasaba ve şehirleri resmetmiştir" dedi.



Atatürk Kültür Merkezi (AKM) BaÅŸkan Yardımcısı Åžaban Abak, "Matrakçı Nasuh Google Earth'ü icat eden adam. Ä°stanbul'dan Tebriz'e, Ä°ran'a, Akdeniz'e ve Mısır'a uzanan yolların haritalarını ve yol üzerindeki daÄŸları, ovaları, kasaba ve ÅŸehirleri resmetmiÅŸtir. Eserlerine ÅŸehirleÅŸmede bugün hala kaynak olarak baÅŸvuruluyor" dedi. 
 
Abak, BirleÅŸmiÅŸ Milletler EÄŸitim Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO), 2014 yılı Anma ve Kutlama Listesi'ne kabul ettiÄŸi isimlerden Matrakçı Nasuh'un vefatının 450. yılı dolayısıyla bir panel düzenleyeceklerini bildirdi. 
 
Bu sene ünlü Türk silahÅŸörü, minyatür ustası, tarihçi Matrakçı Nasuh'un vefatının 450. yılı olduÄŸunu anımsatan Abak, bu nedenle Dolmabahçe Sarayı'nda, 4 Kasım'da büyük bir panel gerçekleÅŸtireceklerini belirtti.
 
Abak, etkinlikte, Matrakçı Nasuh ile ilgili önemli çalışmaları bulunan Prof. Nurhan Atasoy, Prof. Feridun Emecen ve Prof. Dr. Erhan Afyoncu'nun da katılacağını kaydetti.
 
"Google Earth'ü icat eden adam: Matrakçı Nasuh"
 
Matrakçı Nasuh'un Türk tarihinde önemli bir yeri olduÄŸunu ancak fazla bilinmediÄŸini söyleyen Abak, ÅŸunları dile getirdi:
 
"Matrakçı Nasuh, Google Earth'ü icat eden adam. Osmanlı coÄŸrafyasını harita üzerinde resimlemiÅŸ. Ä°stanbul'dan Tebriz'e, Ä°ran'a, Akdeniz'e  ve Mısır'a uzanan yolların haritalarını ve bu yollardaki daÄŸları, ovaları, kasaba ve ÅŸehirleri resmetmiÅŸtir. Mesela, Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han adlı eserinde, Irak seferinin menzillerini gösteren kitap, Ä°stanbul'dan BaÄŸdat ve Tebriz 'e olan güzergahın harita üzerinde resimlenmesidir. Onlarca harita düÅŸünün, bunlar Ä°stanbul'dan BaÄŸdat'a kadar olan arazinin haritaları. Bunları yan yana  koyun. Ä°stanbul'dan çıktınız, Kastamonu, Amasya, Sivas Erzurum gibi ÅŸehirlerden geçiyorsunuz ve harita üzerinde bu ÅŸehirleri noktacık deÄŸil birer resim olarak gördüÄŸünüzü düÅŸünün, iÅŸte böyle bir eser. Osmanlı'nın Akdeniz'deki topraklarını bütün Balkan yarımadasını, Ege kıyılarını, resimli harita haline getirmiÅŸ. Kaynakta, hem Harita hem de ÅŸehrin bire bir resmini görüyoruz. Åžehrin surlarını, kalelerini, kışlalarını, camilerini fotoÄŸraf gibi gösteriyor. Bugün hala tarihçiler, ÅŸehir tarihçileri hatta belediyeler, Matrakçı Nasuh'un o ÅŸehri nasıl resmettiÄŸine bakıyor. Yaptıkları, fotoÄŸraf gibi bir minyatürdür."
 
Åžaban Abak, etkinlik kapsamında Beyan-ı Manazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han ve diÄŸer eserlerinden oluÅŸacak bir sergi de açılacağını sözlerine ekledi.
 
Matrakçı denizcilikte önemli rol oynadı
 
Prof. Dr. Nurhan Atasoy da Matrakçı Nasuh'un tarih için fevkalade önemli olduÄŸunu, sanatçıyı bilimsel dünyada Türk sanatıyla ilgilenen herkesin tanıdığını söyledi.
 
Matrakçı'nın, denizcilikte hamle yapılan Kanuni Sultan Süleyman döneminin en önemli sanatçılarından birisi sayıldığını kaydeden Atasoy, ÅŸöyle konuÅŸtu:
 
"Denizcilerin faaliyetlerinde haritaların yeri çok önemlidir. Deniz savaÅŸlarında en büyük ganimetlerden biri karşı tarafın elindeki haritaları almaktır. Böylece bilgilerini, ne kadar geliÅŸtiklerini görebilirsiniz. Bu devirde Avrupa'da da haritacılık geliÅŸmiÅŸtir. Portekizlilerin portolon denilen kıyı haritaları çok önemlidir. Matrakçı Nasuh, bu portolonları görmüÅŸ olmalı çünkü kıyı haritaları gibi birçok eser vermeye baÅŸladı. Bu ayrıca Matrakçı'nın yepyeni bir üslup ortaya çıkarmasına da sebep olmuÅŸtur. Aynı üslupta karaları, mevkileri gösteren resimler de yapmıştır Matrakçı. Bu denizcilik için çok önemlidir. Denizciler, bu haritalara baktıkları zaman ÅŸehri rahatça görür ve tanırlar. Matrakçı Nasuh, Türk resmine böyle bir resimleme usulünü getirmiÅŸtir, yepyeni bir tarihi mekan üslubunu yerleÅŸtirmiÅŸtir. Matrakçı'nın Menazilname adlı eseri 1534 yılında Kanuni'nin Ä°ran ve Irak'a yaptığı doÄŸu seferinde ordunun konakladığı yerleri gösterir.
 
Kanuni, ordusuyla BaÄŸdat'a giderken Matrakçı da gitmiÅŸtir ve ordunun konakladığı yerleri çizmiÅŸtir. Konya ve EskiÅŸehir'e gitmiÅŸ, oraları da çizmiÅŸ. Bunlar o kadar iyi çizilmiÅŸ ki resimlerin hepsi eski eserleri araÅŸtırmamızda bize çok yol gösteriyor. Ä°lk defa Ä°brahim PaÅŸa Sarayı'nı çalışırken kullandım bu resimleri. Bu resimlere bakarak 16. yüzyıldaki halini görebildim sarayın ve o sırada restorasyonda da Matrakçı Nasuh'tan öÄŸrendiÄŸimiz bilgiler önemli rol oynadı. Bu resimlerde insan figürü yoktur. TopoÄŸrafiktir ve sadece mimari yapılar görülmektedir."
 
Matrakçı Nasuh
 
Tarihçi, silahÅŸor, hattat ve bir ressam olarak 16. yüzyılın en ilginç kiÅŸilerinden sayılan Matrakçı Nasuh, devÅŸirme olarak küçük yaÅŸta Osmanlı sarayına alındı ve Sultan II. Bayezid döneminin son yıllarında Enderun'da eÄŸitim gördü. Kendi buluÅŸu "matrak" adlı oyunla da tanındı. Nasuh'un Anadolu, Irak ve Ä°ran'ın batısında bulunan kentlerin ve yolların gösterildiÄŸi "Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han" adlı en ünlü eseri 88 sayfa metin, 107 sayfa minyatür, 25 minyatürlü metinden oluÅŸuyor.
 
Kaynak: AA

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.