Restorasyon kanunları

TBMM'ye sunulan HSYK Kanunu ile bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde deÄŸiÅŸiklik yapılmasına dair kanun teklifi ile paralel yapının yargıda oluÅŸturduÄŸu tahribat ortadan kaldırılacak. Hakim ve savcıların haksız bir ÅŸekilde bozulan sillerine af getiren teklif, sınavı kazandığı halde paralel yapının engellemesi ile mesleÄŸe alınamayan hakim ve savcı adaylarına itiraz hakkı getiriyor. Hakim ve savcıların özlük haklarının iyileÅŸtirme öngören teklifte ayrıca, dinleme, arama, el koyma, avukatların soruÅŸturma dosyası incelemesi ve adli yıl açılış töreni gibi konularda deÄŸiÅŸiklik yeralıyor. Ä°ÅŸte AK Parti milletvekillerinin sunduÄŸu yasa metnindeki önemli satır baÅŸları:

YARGITAY'A ATAMA HSYK'NIN

Yargıtay Kanunu'nun 36. maddesine göre tetkik hakimler, meslekte en az beÅŸ yılını fiilen doldurmuÅŸ adli yargı hakim ve Cumhuriyet savcıları arasından Birinci BaÅŸkanlık Kurulu'nun görüÅŸü alınarak yetkili Kurul tarafından atanıyordu. Ancak teklifle, tetkik hakimlerin atanmasına iliÅŸkin deÄŸiÅŸikliÄŸe gidildi. Bundan böyle tetkik hakimlerinin atanması Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) verilecek.

YARGICA DÄ°SÄ°PLÄ°N AFFI

14 Åžubat 2005 ile 1 Eylül 2013 arasında hakim ve savcılara, iÅŸlemleri dolayısıyla verilen 'uyarma', 'aylıktan kesme', 'kınama' ve 'kademe ilerlemesini durdurma' cezaları affedilecek. Derece yükselmesini durdurma ve kanunda nitelenen bazı durumlar dışında yer deÄŸiÅŸtirme cezası alanlar için kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten itibaren 60 gün içerisinde HSYK Genel Kurulu'na baÅŸvuru imkanı tanınıyor. Disiplin cezaları affedilenlerin sicil dosyalarındaki bu disiplin cezalarına dair kayıtlar, ilgililerin müracaatı aranmaksızın hükümsüz kalacak ve dosyalarından çıkarılacak.

AVUKAT Ä°DDÄ°ANAME BEKLEYECEK

Avukatların dosya içeriÄŸini incelemesi veya belgelerden örnek alması, soruÅŸturmanın amacını tehlikeye düÅŸürebilecek ise savcının istemi üzerine hakim kararıyla bu yetkisi kısıtlanabilecek. Yakalanan kiÅŸinin veya ÅŸüphelinin ifadesini içeren tutanak ile bilirkiÅŸi raporları ve diÄŸer adli iÅŸlemlere iliÅŸkin tutanaklar hakkında ise kısıtlama uygulanmayacak. Avukat, iddianamenin mahkeme tarafından kabul edildiÄŸi tarihten itibaren dosya içeriÄŸini ve delilleri inceleyebilecek.

MaÄŸdur adaya kabul müjdesi

Avukatların hakim ve savcı olabilmeleri için mesleklerinde fiilen en az 5 yıl çalışmış olması gerekiyordu. Teklifle, 5 yıllık fiili çalışma süresi kısaltılıyor. MesleÄŸinde 2 yıl fiilen çalışmış avukatlar, hakimlik ve savcılık adaylığı sınavına girebilecek. Ayrıca hakim ve savcı adaylığı için yapılan yazılı sınavda baÅŸarılı olduÄŸu halde HSYK tarafından mesleÄŸe kabul edilmeyenler, düzenlemenin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten itibaren 60 gün içinde, mesleÄŸe kabul edilmeleri talebiyle Kurul'un ilgili dairesine baÅŸvurabilecek.

Dinlemeye yeni ayar geliyor

Meclis'te görüÅŸülen teklifle, Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun 116. maddesinde yeralan ÅŸüpheli veya sanığın üstü, eÅŸyası, konutu, iÅŸyeri ve ona ait diÄŸer yerlerin aranmasında 'somut delillere dayalı kuvvetli ÅŸüphe' kriteri 'makul ÅŸüphe' ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtirilecek. Teklifte, dinleme ve teknik takip uygulamalarıyla ilgili yeni düzenlemeler bulunuyor. Bir suç dolayısıyla yapılan soruÅŸturmalarda, telefon dinleme tedbirine ağır ceza mahkemeleri yerine artık sulh ceza hakimlikleri veya yargılamayı yapan mahkemeler karar verebilecek. Åžüpheli veya sanığın telefonunun dinlenmesi, soruÅŸturma aÅŸamasında hakimin, kovuÅŸturmada ise mahkemenin kararına istinaden yapılabilecek. Kararda, yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kiÅŸinin kimliÄŸi, iletiÅŸim aracının türü, telefon numarası veya iletiÅŸim baÄŸlantısının tespitine imkan veren kodu ve tedbirin süresi belirtilecek. CMY'de telefon dinleme için sayılan suçlara, devletin güvenliÄŸine karşı suçlar ile anayasal düzene ve düzenin iÅŸleyiÅŸine karşı suçlar da eklenecek.

Tehdit 2 yıla çıktı

TCK 106. maddesine göre 'tehdit' suçu, 6 aydan 2 yıla kadar hapisle cezalandırılıyor. Ancak yasa, mal varlığına kast eden tehdit suçunda, bu cezanın 6 aya kadar uygulanacağına hükmediyordu. Teklifle bu ayrım kaldırılıyor. Bundan böyle bir kiÅŸiyi vücut dokunulmazlığı ya da mal varlığına zararla tehdit eden sanıklara, 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezası verilecek.

En düÅŸük maaÅŸ 5 bin 141 lira

TBMM Adalet Komisyonu'nda görüÅŸülmesine baÅŸlanan ancak muhalefetin itirazlarıyla görüÅŸmeye ara verilen kanun teklifinin yasalaÅŸmasıyla birlikte yargı üyelerinin maaÅŸları arttırılacak. En düÅŸük hakim-savcı maaşı 3 bin 986 liradan 5 bin 141 liraya, 7 bin 310 lira alan birinci sınıf hakim savcı maaÅŸları 8 bin 465 liraya, 7 bin 670 lira alan Yargıtay ve Danıştay üyeleri maaÅŸları da 8 bin 825 liraya yükselecek. Hukuk Fakültesi mezunu olmayan Danıştay üyelerine sınavsız 'hukuk okuma' imkanı getiren düzenleme ayrıca silah sahibi olan hakim ve savcılara da 'vergi muafiyeti' getiriyor.

Gizli soruşturmacı

Devletin güvenliÄŸine karşı ve anayasal düzene karşı suçlarda, 'gizli soruÅŸturmacı görevlendirme ve teknik araçla izleme' mümkün olabilecek. Örgüt faaliyeti çerçevesinde iÅŸlenen suçlarda cumhuriyet savcısı soruÅŸturma için soruÅŸturmanın yapıldığı yerdeki sulh ceza hâkiminden de karar alabilecek.

Adalet KonsolosluÄŸu dönemi

Meclis'e sunulan kanun teklifi, Adalet Bakanlığı Yurtdışı TeÅŸkilatı'nın kurulmasını da öngörüyor. Bu teklifle, Adalet Bakanlığı teÅŸkilatı, merkez, taÅŸra ve yurtdışı teÅŸkilatı ile baÄŸlı kuruluÅŸlarından meydana gelecek. Yurtdışı teÅŸkilatlarında yeralan Adalet MüÅŸavirliÄŸi kadrolarına, hakimlik ve savcılık mesleÄŸinde fiilen en az 5 yıl görev yapmış yargı mensuplarının arasından atama yapılacak. Yurtdışı sürekli görev süresi ise 3 yıl olacak. Bu süre hizmetin gerektirdiÄŸi hallerde Bakan'ın onayıyla 1 yıla kadar uzatılabilecek. Misyon ÅŸefleri, adalet müÅŸavirlerinin sicil amiri olmayacak. Halihazırda yurtdışı büyükelçilikleri bünyesinde faaliyet gösteren Adalet MüÅŸavirlikleri, teklifin yasalaÅŸmasıyla birlikte bağımsız bir kurum olarak faaliyet gösterecek. Bir nevi 'Adalet KonsolosluÄŸu' olacak yurtdışı teÅŸkilat, öncelikle müÅŸavirliklerin bulunduÄŸu ABD, Almanya, Fransa, Ä°sviçre, Belçika, Hollanda gibi ülkelerde kurulacak. TeÅŸkilat, bulunduÄŸu ülke ile Türkiye arasında adli, hukuki ve cezai iÅŸlemler için iÅŸbirliÄŸi görevini yerine getirecek.

YENÄ°ÅžAFAK