Malala'ya bakarken Nebile'yi unutmak

Malala Birmingham'a yerleştikten sonra 'I am Malala' kitabını yazdı.

Nobel Barış Ödülü’nün en genç sahibi Malala Yusufzay, Pakistan’da nefes kesici manzarasıyla ünlüyken Taliban’ın geliÅŸiyle kaderi deÄŸiÅŸen Swat Vadisi’nden. Nebile ise Kuzey Veziristan’dan. Aynı coÄŸrafyanın çocukları. Malala Taliban, Nebile ise Amerikan insansız hava araçları tarafından vuruldu. Malala, ÅŸimdi Pakistan’da Taliban tehdidiyle okula gidemyen çocukların umudu, ilham kaynağı. BM'de liderlere seslenen, Ban ki- Moon ile Skype görüÅŸmesi yapan bir genç. Nebile ise 'lütfen kabul edildiÄŸi' AB Temsilciler Meclisi'nde utangaç bir ÅŸekilde çizdiÄŸi, üzerinde savaÅŸ uçaklarının gezdiÄŸi daÄŸların resmini gösteren Pakistanlı baÅŸka bir çocuk. Pakistan’ın sessiz savaşında sakatlanan hayatlardan Malala’nınki Nobel Barış Ödülü'ne uzandı. Nebile’yi ise ÅŸimdilik hatırlayan yok.

Önce Malala’yla, uzak Swat Vadisi’nden tüm dünyaya esin kaynağı olan genç aktivistin hikayesiyle baÅŸlayalım.

2009’da ABD’nin baskılarıyla Pakistan ordusu Swat Vadisi’nin bir kısmını ele geçiren Taliban’a operasyon yaptı. Aslında öncesinde aralarında anlaÅŸmışlardı; birbirlerine dokunmama karşılığında Taliban’ın vadideki ÅŸeriat yönetimi uygulanacaktı.Ancak ABD 8 yılını gömdüÄŸü bölgede Taliban’ın T’sini bile  istemeyince, 2009’daki o ünlü operasyon baÅŸladı. Taliban püskürtülse de  hücrelerinde kalan bazı Taliban baÄŸlantılı savaÅŸçılar eÄŸitim sisteminin kendi istedikleri gibi olmasını dayatmak için korku salmaya devam edecekti. Bu silahlı gruplar Malala gibi okul sevdasıyla yanıp tutuÅŸan kız çocuklarını hedef almaya baÅŸladı.

'Peygamber çiçeÄŸi'

Taliban’ın kız çocuklarına batı tarzı eÄŸitimi yasaklamasının ardından BBC, Urduca servisi için tuttuÄŸu günlüklerle okulun hayatındaki eksikliÄŸinin yarattığı travmayı yazıyordu. Aslında BBC PeÅŸaver muhabiri Swat’tan bir öÄŸrencinin vadideki Taliban etkisiyle ilgili blog yazmasını istiyordu. Kimse buna yanaÅŸmadı. Önce AyÅŸe isimli bir kız bir blog yazısı kaleme aldı. Ama Babası Taliban’dan çekinip kızının bir daha yazmayacağını iletti. Geriye Malala kalıyordu. Sorun Malala’nın henüz 11 yaşında olmasıydı. Ama yine de yazmasına karar verildi. Tehditlere karşı da Malala’ya bir rumuz verildi. Pakistan Gul Makai yani ‘peygamber çiçeÄŸi’ adıyla yazdı.

Bu küçük aktivizm de Taliban’ı rahatsız etmeye yetti. Taliban tarafından başından vurulunca kaderi tamamen deÄŸiÅŸti.

Taliban, 2012’de henüz 14 yaşındayken Malala’yı başından vurdu. Ravalpindi’de hastaneye kaldırıldığında tüm ülke iyileÅŸmesi için dua ediyordu. Yerel Taliban lideri Molla Fazlullah’a öfke yaÄŸarken, gösteriler düzenleniyor, kız çocuklarının da okula gitmesi için daha yüksek sesli daha büyük çaÄŸrılar yükseliyordu.

Malala mucize eseri iyileÅŸti. Ä°ngiltere’nin Birmingham kentinde yaÅŸamaya baÅŸladı. Geçen yıl Guardian gazetesine verdiÄŸi söyleÅŸide, Taliban’ın neden ‘Boko Haram’ (Batı tarzı eÄŸitim haramdır) dediÄŸine yanıtlar arıyordu:
“Bilmiyorum, eÄŸitimden korkuyorlar. Kız çocukları için yaptığımız kampanya onları korkutuyor”

Birmingham’da Malala’yla görüÅŸmesinden çok etkilendiÄŸini söyleyen muhabir Kamila Shamsie,“Sanırım Taliban’ın baÅŸarısı kendisine karşı olanları korkutup sindirmekten geliyor” diyor. En azından Malala o yaÅŸta bu tespiti yapmıştı.

Peki Malala Taliban’dan korkmuÅŸ muydu?
“Korku tüm Swat vadisini kaplamıştı. Geceleri kalbimiz güm güm atıyordu. Ama gündüz olunca normale dönüyorduk. Kampanyamıza devam ediyorduk. Cesaretimiz korkularımızdan daha büyüktü”

Malala’nın cesareti baÅŸta Ä°ngiltere olmak üzere Batı tarafından en yüksek seviyede ödüllendirildi. Daha 16 yaşında Ä°ngiltere’de Buckingham Sarayı’nda Kraliçe 2. Elizabeth’in karşısına çıktığında ya da yaraları iyileÅŸip BM Genel Kurulu’na alkış tufanı arasında girdiÄŸinde televiyonlarında yanıp sönen son dakika ibareleriyle Pakistanlıların çoÄŸu gururluydu.
Televizyonlar Malala’nın günlük programı, Facebook ve Twitter ise ismine yaÄŸan ‘maÅŸallah’ mesajlarıyla dolup taÅŸtı.

Ancak Malala’nın ülke dışına yayılan ünü, ÅŸimdi BaÅŸbakan Navaz Åžerif’in ‘Pakistan’ın Onuru” diye övdüÄŸü ismi ülkede herkesin sahiplendiÄŸi bir onur deÄŸil. Malala’ya yönelik kuÅŸkular, savaşın komplo müptelası haline getirdiÄŸi bölgede insanların ‘Batı’da cilalandığını’ düÅŸündükleri her ÅŸeye mesafeli oluÅŸundan kaynaklanıyor.Medyada Malala’nın CIA ajan olabileceÄŸinden Batı’nın Pakistan’ı aÅŸağılamak için kulladığı bir maÅŸa olduÄŸuna kadar bir çok iddia dile getirildi.

'Televizyon dizisi'

Bazıları onun için ‘Televizyon dizi gibi’ dedi.Vurulması da ÅŸüpheyle karşılandı. Sokaktakiler “Başından vurulan bir kız  nasıl yaÅŸar? Hiç mantıklı deÄŸil” diye birbirleriyle hararetli tartışmalara girdiler.22 yaşındaki tüccar Muhammet Ayaz gibi  Malala’yı karşı olunacak bir ‘fikir’ olarak görenler de vardı. Swat’ta okulların açılmamasından dert yanan küçük bir kız çocuÄŸuyken, bir anda büyük bir fikir olmuÅŸtu Malala: 

“Ben Malala’ya karşıyım. Medya onu koruyor. Batının yeni uyuÅŸturucusu ama ÅŸimdiye kadar Svat Vadisi için ne yaptı?” 

Siyasilerden de dinleyelim; Pakistan’ın Tahrik-i Ä°nsaf Partisi’nden KurÅŸad Dada: “Malala’nın bize ne katkısı oldu ki?"

Swat’ta sadece Malala deÄŸil babası da hedefteydi. Ziyaeddin Malala, kızını ‘otaya atıp PaÅŸtun kültürünü’ kirletmekle suçlandı.

Malala’nın trajedisinin tüm negatif ÅŸimÅŸekleri Swat’ın  üzerine çektiÄŸinden ÅŸikayet edenler çıktı.
Swat milli EÄŸitim Müdürü New York Times’a demeç verip, vadide 14 bin kız, 17 bin erkek öÄŸrencinin okula gittiÄŸini belirtip, kapı kapı dolaÅŸarak çocukları okullu yapmaya çalıştıklarını anlattı ve ekledi “Taliban tehdidi abartılıyor. 25 yıldır kadın eÄŸitimiyle uÄŸraşıyorum. Hiç tehdit edilmedim” dedi.

Geçen yıl Malala Nobel Barış Ödülü’nü Suriye’deki kimyasal silahları toplayan Kimyasal Silahların Engellenmesi KuruluÅŸu’na kaptırdığında okul müdürleriyle açıklamalar yapan Swatlı öÄŸrenciler hep bir ağızdan “Zaten haketmiyordu” dediler.
Yine New York Times’a konuÅŸan siyah burkalı Kainat Ali, “Malal Pakistan kızlarının yegane rol modeli deÄŸil” dedi.

Malala’nın kız çocuklarının eÄŸitim hakkı için Pakistan’da baÅŸlattığı ilham verici kampanyayla gurur duyduÄŸunu söyledi, “Bu insanlar bizim okula gitmemizi neden istemiyor?” diye sordu. Malala Batı’nın ÅŸaÅŸalı kırmızı halılarında yürürken, ödülleri alırken ve yaptıkları sanki ABD Firt Lady’sinin  ‘BaÅŸkan ciddi meselelerle uÄŸraşırken, sayın Lady siz de obeziye gibi sosyla sorumluluk iÅŸleriyle takılın’ türünden bir ‘promosyon’ gibi görünse de temsil ve teÅŸvik ettiÄŸi deÄŸerlerin Pakistan’daki akranlarına ilham verdiÄŸi çok açık. 
Malala, Ä°ngiltere’nin Birmingham kentinde bir insan hakları temsilcisi olarak bağışların ve kitap satışı gelirlerinin çoÄŸunu çocukların eÄŸitimine yönlendiriyor. Åžimdi kuzeyde ‘göçmen bir yıldız’ o. 

Malala’nın satış rekorları kıran ‘I Am Malala’ kitabı, eÄŸitim için kurulan Malala Fund vakfı ve BM’nin ilan ettiÄŸi ‘Malala Day’ adlı bir küresel günü var.

Pakistan’daysa 11 yaşındayken Taliban’ın sakatladığı yaÅŸamıyla Karaçi’deki evinde oturan Atiya ArÅŸad gibi daha birçok çocuk baÅŸlarına bir ÅŸey gelmeden okula gitmenin umuduyla yaşıyor.

Amerikan İHA'sının yaraladığı Nebile'nin Kongre'deki oturumunu sadece 4 vekil dinledi.

[FotoÄŸraf: AP]

Nebile'yi dinlemeye sadece 4 ABD'li temsilci geldi

Malala'nın hikayesini anltırken Nebile’nınkini unutmak haksızlık olur. Nabila, bombaları çoÄŸunlukla militanları deÄŸil sivilleri bulan ABD’nin insansız hava uçaklarının sakatladığı hayatlardan biri. 24 Ekim 2012’de Nebile Rahman, kardeÅŸleri ve büyükannesi Kuzey Veziristan’daki bir tarlada çalışıyordu. Büyükanne Momina Bibi, çocuklara okra toplamyı öÄŸretiyordu. Ancak büyük ve tanıdık bir ses çok alçaldı. Kuzey Veziristan’da herkesin bildiÄŸi bir sesti. Ä°HA’nın attığı bombayla büyükanne Momina oracıkta can verirken Nebile ve altı kardeÅŸi yaralandı.

2013’te Nebile ABD Kongresi’nden başına durduk yere atılan bombaların hesabını sormak için Amerika’ya gitti. Binbir vize güçlüÄŸü, baÅŸka engeller ve Washington’ın hiçbir mahcubiyet göstermemesini saymazsak, Nebile’nin Kongre’deki oturumuna sadece 4 milletvekili katıldı. 430 temsilciden sadece 4.

Nebila’nın buruk hikayesine gösterilmeyen ilginin nedenini daha sonra Washington Post’tan Max Fisher adeta Jean Baudrillard’a eÅŸdeÄŸer bir yorumla söyle ifade edecekti:
“Batı’nın Malala’ya alkışları onun çocuk eÄŸitimi için harcadığı emeÄŸe ya da Pakistan’daki milyonlarca kız çocuÄŸunun mücadelesine deÄŸil…  Malala’nın öyküsü yarattığımız ÅŸöhretin etrafında içimizi ısıtıyor. Çünkü böylesi daha çok iÅŸimize geliyor. Böylece ferahlıyoruz ve kötü adamlarla iyi adamların mücadelesinde doÄŸru tarafta olduÄŸumuza ikna oluyoruz”

Torontolu siyaset uzmanı Murtaza Hussein de haklı olarak ÅŸunu soruyordu, Malala’nın ışıltılı fotoÄŸrafında Nebile nerede duruyordu? Yanıt basitti, hem Taliban hem de ABD için acıları görülen ve kucaklanan kurban sadece düÅŸmanların kurbanlarıydı. 

AALJAZEER HABER