Çözümü gerçekten istiyorlar mı

BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu, Malatya dönüÅŸü gazetelerin Ankara temsilcilerinin sorularını cevaplandırdı. DavutoÄŸlu, ABD'nin Suriyeli muhaliflerin eÄŸitimi konusunda Türkiye ile anlaÅŸtıkları yönündeki açıklamaları baÅŸta olmak üzere, uluslararası koalisyon, Kobani bahanesiyle Türkiye'de yaÅŸanan ÅŸiddet olayları CHP ve HDP'nin bu olaylar nedeniyle yaptıkları açıklamalar, Irak ve Suriye tezkeresi ile Türkiye'nin uluslararası koalisyona katılması ÅŸartlarıyla ilgili çarpıcı deÄŸerlendirmelerde bulundu. Ä°ÅŸte DavutoÄŸlu'nun cevapları:

SATRANÇ OYNAMAYI BÄ°LENLERDENÄ°Z

Kobani bahanesiyle sokaklar savaÅŸ alanına çevrildi. HDP'nin yaptığı çaÄŸrı, çözüm sürecinden sapmaya yönelik bir tavır mı?

Biz tezkereden bir gün önceki Bakanlar Kurulu toplantısında çözüm süreci ile ilgili karar çıkardık. Bu zamanlama ile ÅŸu mesajı verdik; bakın herkes doÄŸru anlasın, HDP'ye verdik bu mesajı. Biz bu tezkereyi çıkararak Kürtleri karşımıza almaya niyetimiz yok. Ne içerideki ne dışarıdaki Kürtleri. Çözüm sürecini dakik ÅŸekilde iÅŸleteceÄŸiz. Tezkere sadece ihtiyaç halinde kullanılmak üzere çıkartılıyor, mesajımız bu. Yani o çözüm süreci kararını o gün, ben hatta bir gün önce getirdiler 'bekleyin yarın yapacağız' dedim. Hatta tezkereyi göndermeden önce, tezkere gece 12.00'de gitti. Çözüm sürecini 17.00'de imzaladık ilan ettik. Bülent Bey'den de hükümet sözcüsü olarak rica ettik 'aman önce bunu açıklayın' diye... Satranç oynamayı bilen insanlarız. HDP'ye mesajımız çok açıktı. Bu tezkere Kürtlere karşı deÄŸil. Ertesi gün, bakın benden bir haftadır Selahattin DemirtaÅŸ randevu bekliyordu. Ne gün verdim randevuyu? Tezkereden iki saat önce. Ve ona anlattım içerde. Bak dedim, tezkereye hayır diyeceÄŸinizi söylüyorsunuz. Yarın bizden Kobani'ye yardım isteyemezsiniz, eÄŸer tezkereye hayır derseniz. Sen benimle konuÅŸuyorsun, güzel. Ben ayrıca Kobani'ye nasıl yardım edeceÄŸimizi de söylüyorum ve aynı gün Salih Müslim'i Türkiye'ye getiriyoruz, bakın kaç jest arka arkaya...

PYD'NÄ°N ZULMÜNÜ KÜRTLERE SORUN

Åžimdi bunun mantığı ne! Bütün bu jestin üzerine 'Kobani düÅŸerse çözüm süreci biter!' diyorsun. Çözüm sürecine sadece biz mi ihtiyaç hissediyoruz? Yani çözüm süreci bir ÅŸantaj unsuru mu bize karşı? Senin iradeni ben görmek istiyorum. Åžimdi bu HDP kanadı. Gelin CHP kanadına, 3,5 yıl Türkmen, Arap, PYD yanlısı olmayan Kürt öldürülmüÅŸ, geçen sene nisan ayında geldi ilk Kürtler bize. Niye geldiler? PYD'den kaçarak geldiler. HDP'lilerle konuÅŸun, PYD'nin yaptığı zulmü Kürtlere sorun.

ÜÇ YILDA ÜÇ GENSORU

Sen 3 yıl bana üç gensoru vermiÅŸsin, Suriye'ye karışma diye. Suriye'de kimseye yardım etme diye. Sonra iÅŸ Kobani'ye gelince, 'Batı kamuoyunda bu hükümeti nasıl köÅŸeye sıkıştırırım' derdin bu. Aynı Gezi'deki gibi bir koalisyonla karşı karşıyayız, orada da aynı üslup kullanıldı. Bu CHP'nin ÅŸimdi dün ben sordum 'Kobani için tezkere çıkart' diyor. Peki ertesi gün Tel Abyad için mi çıkaracağım daha sonra Bayır-Bucak Türkmenleri için mi? Çobanbey'e saldırı olduÄŸunda neredeydin? Emin olun o Çobanbey'in terkedildiÄŸi gün ki Kobani'den daha ağır iÅŸler oldu orada, Çobanbey'de o Türkmen yiÄŸitler son neferine kadar savaÅŸtılar. Son gelen çocukları ben kabul ettim DışiÅŸleri Bakanı'yken kimsenin haberi yok. SavaÅŸtan çıkmış geldiler. Yani sen onlar için niye yüreÄŸin yanmıyor. Halep'te Kürtler katledilirken neredeydin HDP! Bu ikiyüzlülük baÅŸka bir ÅŸey deÄŸil.

BİR YIL DEĞİL BİR HAFTA

Olayların ardından çözüm sürecini aynı kesimleri muhatap alarak devam ettirecek misiniz

Samimiyetleri konusunda kuÅŸkum çok arttı. Ben BaÅŸbakan olarak bütün bunları izah etmiÅŸim. YetkilendirdiÄŸimiz isimler konuÅŸmuÅŸlar, yol haritası üzerinde mutabık kalınmış. Bunlar bir sene önce olmuyor, bir hafta önceden bahsediyoruz. Yol haritası belli. Her ÅŸey belli, yani hiçbir HDP'li 'hükümetin planından habersiziz' diyemez. Gayet iyi biliyorlar. O zaman aklınızda birkaç ÅŸey kalıyor. Demek ki ya bunların arasında bir grup çözüm sürecinde çok rahatsız ve bu çatışmaların devam etmesini istiyor. Çünkü burada bir sektör var, bir rant var. Ve o ÅŸey içinde hepsi bir yere doÄŸru sürükleniyor. O zaman tabi sormak bizim hakkımız. Bunlara kim karar verecek, yani bu iÅŸi kim yönetecek. Türkiye'ye ÅŸantaj yapılmak isteniyor, bize ÅŸantaj sökmez. Bundan sonra atılacak her adım, muhataplarımızın tavırlarına baÄŸlı. Hiçbir ÅŸey karşılıksız deÄŸil. Önce tavır göreceÄŸiz. Önce hukuk düzenine saygı göreceÄŸiz. Biz Türkiye'deki Kürt vatandaÅŸlarımızla ilgili düÅŸüncelerimizi hayata geçirmeye devam edeceÄŸiz.

ABD ile Türkiye, Suriyeli muhaliflerin eÄŸitilmesi konusunda bir anlaÅŸmaya vardı...

Suriyeli muhalifler konusunda zaten bizim tutumumuz belli. Açık söylemek gerekirse Amerika bugün geldiÄŸi noktaya bundan 2 sene önce Batı ülkeleri, Suriye'nin Dostları Grubu gelmiÅŸ olsaydı ve ılımlı muhalefet desteklenmiÅŸ olsaydı, bugün ne IŞİD'in kullanabileceÄŸi bir alan olurdu, ne de rejim böylesine barbarca katliam yapabilecek güce kavuÅŸurdu. Ama maalesef uluslararası toplum Suriyelilerden oluÅŸan ve yabancı hiçbir savaÅŸçı barındırmayan, ÅŸimdi batı kamuoyunun en fazla rahatsız olduÄŸu ÅŸey yabancı savaÅŸçılar. Halbuki 2013 yılına kadar 2012 sonuna kadar neredeyse yabancı savaÅŸçı yoktu Suriye'de. Olan savaÅŸçılar, Suriye ordusundan kaçan savaÅŸçılardı. Yani kaçan askerlerdi ve düzenli bir ordu mantığı ile. Aslında bir tür Suriye ordusuydu. Özgür Suriye Ordusu adı da onun için konmuÅŸtu kendileri tarafından.

HALEPLÄ°LER HALEP'Ä° Ä°DLÄ°BLÄ°LER Ä°DLÄ°B'Ä°

Uluslararası toplum ilk çatışmaların baÅŸladığı 2011 Nisan'ından 2013 Nisan'ına kadar 2 yıl ne yaptı, hiçbir ÅŸey yapmadı. Türkiye ve bazı ülkelerin verdiÄŸi destek dışında muhalefete gerçek anlamda destek vermedi. Bizim kanaatimiz ÅŸu; Musul'da, Kuzey Irak'ta ve Irak'ın Sünni bölgelerinde, Suriye'nin Sünni bölgelerindeki IŞİD'i ancak halk engelleyebilir. Yoksa IŞİD'i rejim üzerinden engellemeye kalkarsanız IŞİD'in cazibesi artırılır, çünkü Sünniler artık alternatiften ümitlerini kestikleri için IŞİD'in safında yeralırlar. Esed'in safına artık Suriye halkı gitmez. O zaman önemli olan Suriye halkının IŞİD'e karşı mücadele etmesi. Aynı ÅŸey Irak için de geçerli. Musul'u artık Musullular kurtarabilir. Irak ordusunun Musul'u kurtarmak için bir ÅŸey yapması Musulluları IŞİD safına itiyor. Sadece yabancı müdahaleye dayalı eylemlerse daha da yetersiz kalıyor. Çünkü o zamanda Amerikan karşıtlığı, Batı karşıtlığı, yabancı müdahale karşıtlığı esasında IŞİD yine güç devÅŸiriyor. Muhalefet eÄŸitilmelidir, bu tezimiz yeni bir tez deÄŸil. Yani Halepliler Halep'i kurtarır, Ä°dlibliler Ä°dlib'i kurtarır sonra bunlar hep beraber yeni Suriye'yi kurarlar.

Londra-Paris yanarken...

Ä°ngiliz Guardian gazetesi manzarayı 'Türkiye 1992'li yıllara geri döndü' diye anlatıyor. Peki Londra yanarken hangi yıllara dönmüÅŸtü? 2005'te Paris yanarken, bütün varoÅŸları yanarken nereye döndü. Onların kafasındaki Türkiye, arzu ettikleri Türkiye bu. Resim çekmiyorlar, arzu ettikleri resmi çiziyorlar.

Suriye'de 4 ihtimal

Suriye'de 3 yıl öncesine geri mi dönüyoruz?

3 yılda kaybedilen 300 bin insan ve topraklarından uzaklaÅŸan 4 milyon insan içeride kalan 6 milyon insan, bedeli bu... Bakın tek tek bizim dediÄŸimiz yere geliniyor, tek tek. Ä°çeriden bize saldıranlar, dışarıdan bizi eleÅŸtirenler Irak'ta da dediÄŸimiz yere gelindi, Suriye'de de buraya geliniyor. Çünkü biz alanda ne olup ne bittiÄŸini az çok görüyor, doÄŸru analiz yapıyoruz. EÄŸit donat faaliyeti, bu eÄŸitme faaliyeti gecikmiÅŸ bir ÅŸey.

AnlaÅŸma oldu gibi gözüküyor. Hava operasyonuyla alan açıp, oradan ılımlı muhaliflere yol açılması... Bu mu saÄŸlanacak?

Ben baÅŸka yol görmüyorum. Türkiye'ye bir rol biçiyorlar. Benim dediÄŸim ÅŸey çok açık. Entegre bir strateji varsa, biz de o rolün o oyunun içindeysek her türlü katkıyı veririz. Suriye'de -bunun altını çizerek söylüyorum- tek bir bölgeye münhasır ve tek boyutlu, sadece askeri ya da sadece siyasi deÄŸil entegre bir stratejiye ihtiyaç var. Bizim için ise durum ne, 4 ihtimalli açıkçası... Bir; oturup atıl beklemek. Dünya da bir ÅŸey yapmasın, biz de bir ÅŸey yapmayacağız. Bu hiçbir ÅŸeyi çözmez. Ä°kincisi; onlar bir ÅŸey yapacak, biz izleyeceÄŸiz, Türkiye izleyici olamaz. Koalisyon birtakım operasyon yapsın Türkiye buna katılmasın. Bunu demek 3 sene sonra 3 ay sonra Suriye denkleminin, OrtadoÄŸu denkleminin dışında kalmak demek. Üçüncüsü; onlar bir plan yapsın, Türkiye bu planda yeralsın. Bu iÅŸten en fazla etkilenen biz isek, baÅŸkalarının planının içinde onların istediÄŸi kadar bir rol üstlenmeyiz. Dördüncüsü; yani olması gereken ne? Türkiye'nin kaygıları var, öncelikleri var, kapasitesi var, imkanları var. Türkiye kendi görüÅŸlerini masaya koyar, karşı taraflar da kendi görüÅŸlerini masaya koyar, birlikte entegre bir strateji üzerinde anlaşılır. Ä°ÅŸte o ÅŸu anda yürüyen müzakerelerin esası budur.

Gayet iyi biliyorsun

"Bu adamlar sicili temiz adamlar deÄŸil ki, rejimle iÅŸbirliÄŸi yapmış ve Suriye halkının katliamına ortak olmuÅŸ bir örgüt PYD ve Salih Müslim. Åžimdi saÄŸda solda özgürlük kahramanı gibi konuÅŸuyor. Bütün o katliamlarda parmakları var, çünkü rejim Haseke'de tutundu. Ä°nsani yardımın her türlüsünü gönderdik Kobani'ye, bunu da biliyorsun. Haseke'ye yardım için özel kapı açtık Åženyurt'ta, kapalı olan askeri kapıyı açtık onu da biliyorsun. PYD'nin rejimle ne zaman ne konuÅŸtuÄŸunu da biz biliyoruz. Kimlerle hangi unsurlarla ne konuÅŸtuÄŸunu. Bütün buna raÄŸmen çözüm sürecini iyi niyetle sürdürüyoruz. Sonra sen bayramın üçüncü günü memlekete bayramı zehir ediyorsun. Bunun iyi niyetli bir ÅŸeyi var mı? Ve sonra diyorsun ki çözüm süreci ve bir de Türkiye'yi itham ediyosun Kobani, IŞİD diyerek. Ama öldürülen insanların bir kısmı sırf sakallı diye öldürülüyor, IŞİD diye. Åžimdi bunun ne farkı var katliamlardan.'

Polis yetkileri ABD'deki gibi olacak

Kamu malına zarar verenlere daha ağır yaptırımlar gündemde mi?

Bunların hepsi yapılacak. Åžunu söyleyeyim herhangi bir Batı ülkesinde ve Avrupa ya da Amerika'da polise ne yetki tanınıyorsa o yetkiyi tanıyacağız. Özgürlükleriyle de sorumluluklarıyla da... Asker için de aynı ÅŸey geçerli... Jandarma bir anlamda toplumsal olayla da ilgili. Öyle bir kanaat var ki Türkiye'de bazı kesimlerde sanki Avrupa'da bazı ülkelerin polise bu tür olaylarda tanıdığı yetki o kadar yüksek ki. Ä°sterseniz Amerika'da bir polis size ehliyetinizi sormak için durdursun, siz elinizi direksiyondan ÅŸöyle bir oynatın bakalım... Hiçbir ÅŸey Türkiye'nin huzurundan daha önemli deÄŸil. Hiçbir ÅŸey benim bir tane vatandaşımın canından daha önemli deÄŸil. Can güvenliÄŸi her zaman diÄŸer özgürlüklerden önce gelir. Silahı alıp da baÅŸkalarının canına kast eden birinin özgürlüÄŸünü kısıtlayacağız. Kamu yararı için ve diÄŸer insanların hayat hakkı için...

Kürtlerin hamisiyiz

'Ä°çeride vatandaÅŸlarımızdır Kürtler, hepsi hiçbir fark olmayan vatandaÅŸ. Dışarıdaki Kürtlerin de hamisi biziz, baÅŸkasına hamilik gerekmez. Kürtlerin Arapların kim olursa olsun zor durumda olan geliyor bize, hamilik budur. PYD rejimle iÅŸbirliÄŸi yaptı, niye rejime gitmedi. Niye PYD'nin kaçan militanları dahi bize doÄŸru kaçıyor. Geçsinler Åžam'a, oraya doÄŸru niye gidemiyorlar, çünkü biliyorlar ki orada merhamet görmeyecekler. Suriye rejimi 50-60 yıldır Kürt halkını ezen Suriye rejimi. Suriye rejiminin hukuksuz olduÄŸunu biliyorlar. Suriye rejiminin gücünün olmadığını biliyorlar. Ama bizde hukuk olduÄŸunu, ÅŸefkat olduÄŸunu, güç olduÄŸunu biliyorlar.'

YENÄ°ÅžAFAK