Hem Polonya'da hem Türkiye'de muhtar

Bu yıl Türkiye- Polonya iliÅŸkilerinin 600. yılı… 142 yıl önce gelerek burada kalan ve Polonezköy'e yerleÅŸen 14 adamdan süre gelen nesil halen bu köyde yaÅŸamına devam ediyor. KuÅŸaklar deÄŸiÅŸiyor, halkalar giderek çoÄŸalıyor. Birlikte yaÅŸama pratiÄŸi açısından örnek olan Polonezköy'de bu halkalar sımsıkı birbirine geçmiÅŸ durumda. Frederik Novvicki, 525 nüfuslu köyün, 30 Mart seçimlerinde yüzde 51 oyla seçilmiÅŸ yeni muhtarı ve tabi bu halkanın en güçlülerinden. Romanlara konu olacak bir hayatı var. 1841'de asker olarak Polonya'dan gelen büyük büyük dedesinin beÅŸinci kuÅŸak torunu o. Ä°lk olarak 1988 yılında muhtar seçilen Novvicki, arada 3 dönem boÅŸluk vermiÅŸ. DoÄŸduÄŸundan bu yana Polonezköy'de yaÅŸamış Åžimdi 65 yaşında olan Novvicki, sadece ikametgâh veren sıradan bir muhtar deÄŸil. Onun kendine koyduÄŸu hedefleri, çok sevdiÄŸi bir köyü ve mesleÄŸi var. E tabi çok büyük bir de arzusu. O da bir gün milletvekili olmak. Bunun nedenini de ÅŸu sözlerle açıklıyor: 'Arzum TBMM'de milletvekili olmak çünkü ben hizmeti seviyorum. Benim siyasi görüÅŸüm insana hizmet.'

CAMÄ° YAPTIRAN GAYRÄ°MÜSLÄ°M MUHTAR

Hakikaten de öyle. Novvicki, 1988'de muhtarlığa baÅŸlar, 3 dönemde kültür evini, muhtarlık binasını yapar, okul lojmanını büyütür, jandarma karakolunun inÅŸasını saÄŸlar. Sürekli olarak imara yönelmesini ise ÅŸöyle açıklar: 'Belediyelerin, muhtarların çalıştıklarını imarlardan görürsünüz.' Muhtarın icraatları bununla da bitmiyor. Sülün, geyik üretim çiftliÄŸi açar. Bunun yanı sıra 1994 yılında camisi olmayan Polonezköy'e, tüm masraflarını karşılayarak bir cami yaptırır gayrimüslim muhtar. Bu ilk baÅŸta halkı ÅŸaşırtır ama Novvicki'nin dine olan saygısı kısa sürede herkes tarafından takdirle karşılanır. Novvicki, bir gayrimüslim olarak Polonezköy'de muhtarlık yapmanın hiç de zor olmadığının altını ısrarla çiziyor: 'Buradaki halk bir sürü Müslüman aday varken bir tane gayrimüslimi mi seçeceÄŸiz demiyor, beni seviyorlar. 1994'te burada cami yoktu. Erzurumlu bir kalfayla baÅŸladık. Ä°lk baÅŸta ona cami yaptığımızı söylemedim sonra da 'AÄŸzından bir kelime kaçırırsan sana bir kuruÅŸ vermem' dedim. Çünkü bitmeden kimsenin duymasını istemiyordum. Camiyi bitirdik, bir gün müftü geldi tebrik için. Köy kanununda muhtara cami yap denmez. Ama ben duramam ki. Camisi olmayan köy mü olur? Benimki ikametgâh vermekten öte bir muhtarlık. Bayram namazına gider saf dururum. Åžimdi camimiz doluyor daha büyüÄŸünü yapmak istiyoruz.'

BÄ°RBÄ°RÄ°MÄ°ZE SAYGIMIZ, SEVGÄ°MÄ°Z VAR

Ä°nanç özgürlüÄŸü konusunda da birçok sınırı aÅŸmış durumda sıra dışı muhtar. 'Ä°nsanların ibadetlerine karışılmasını sevmem, herkes özgürce inansın isterim. Cami ve kilise karşı karşıya. Gayrimüslimlerden biri ölünce tabutu kiliseden mezarlığa taşıyacak adam yok. Allah razı olsun buradaki Müslüman kardeÅŸlerimiz geliyorlar, son görevlerini yerine getiriyorlar. Ä°nsanların namazına inancına saygı duyarsanız o da gelir sizin cenazenizi kiliseden mezarlığa taşır. Saygı karşılıklıdır.' Frederik Muhtar'ın hayat hikâyesi uzun. Geçen ömre ve yaÅŸadığı köye dair en güzel özeti ise yine kendi yapıyor: 'Camimiz var kilisemiz var. Birbirimize saygımız var, sevgimiz var.'

POLONYA'NIN HAKKARÄ°SÄ°'NDE DE MUHTAR

Hikâye burada bitmiyor. Hatta yeni baÅŸlıyor bile diyebiliriz. Bu kez rotamız Polonya. Atalarının topraklarına ilk olarak 5 Aralık 1984'te giden Novvicki, daha sonra bu ziyaretleri sıklaÅŸtırır. Onun tabiriyle 'Polonya'nın Hakkâri'sinden bir ev alır. Yazları eÅŸiyle oraya gitmeye baÅŸlarlar. OÄŸlu orada bir futbol kulübünde oynar, kapı komÅŸularının kızıyla evlenir. Böylece Novvicki ailesi için Polonya, artık hayatlarının tam ortasındadır. Ä°ÅŸ bununla da kalmıyor. Wydminy ÅŸehrinin 5. büyük köyü Sucholaski'ye muhtar olur bu kez Novvicki. Adı da 'Türk muhtar'a çıkar. Frederik Muhtar, 4 yıldır da Polonya'da da muhtar olma sürecini ÅŸu cümlelerle özetliyor: 'Sucholaski köyüyle baÄŸlarım kuvvetlenince seçim olacaktı 'Sen orada yıllardır muhtarlık yaptın gel burada da yap' dediler. Seçime 6 gün kala aday gösterdiler, toplamda 3 adaydık. Yüzde 52 oy aldım. Onlar yabancısın, Türk'sün demediler. Kendi adamlarını deÄŸil de beni seçtiler. Ä°nsanlar yapılan iÅŸe güveniyor. 2 ay sonra sürem doluyor, yine gel dediler. Ben gelmeyeceÄŸim dedim ama onlar 'Sen gelsen de gelmesen de burada seni sandıktan muhtar olarak çıkaracağız' diye iddialaÅŸtılar.'

ORADAKÄ°LER HÄ°ZMETE HASRET

Polonya'da da muhtarlığı bürokratik bir iÅŸ olarak görmüyor Novvicki. Burada Polonya'yı tanıtırken, orada da Türkiye'yi tanıtıyor. Türk günleri düzenliyor. Arabasına lokumu, kadayıfı, baklavayı, Türk kahvesini yüklüyor Avrupa'nın meÅŸhur festivallerinde stand açıyor. Ä°stanbul'dan turizmle ilgili broÅŸürler topluyor onları Polonyalılara ulaÅŸtırıyor. Muhtar 'Hakikaten Türkiye'yi tanımıyorlar. Yemeklerini bile öÄŸrettim. Bahçeme kabak ekip onlara mücver yapıyorum. Profesör oldum bu konuda. Sandık sandık dağıtıyorum. Sigara börekleri sarıp götürüyorum. EÅŸim, çocuklar, köylüler de çok yardım ediyor bana' diye de belirtiyor. Peki, muhtarlık nerede daha kolay? Cevap ÅŸöyle: 'Kıyaslamak uzun sürer ama buradakiler doymuÅŸ ama oradakiler hasretler hizmete. O yüzden yaptığınız iÅŸin geri dönüÅŸü de tatmin edici oluyor.'

Biz azınlık değiliz

Polonya'dan 142 yıl önce gelen Polaklar, Polonezköy'de yaşıyorlar. Burada onlara ait bir kilise ve mezarlık da bulunuyor. 1938 yılına kadar hemen kilisenin yanı başında bulunan okulda Polonyaca dersleri de verilmiÅŸ. Frederik muhtar, bu derse yetiÅŸemeyen isimlerden. O kendini Türk olarak görüyor, her fırsatta Polonyalılardan bahsederken 'onlar' diyor. 'Biz buralıyız, kesinlikle azınlık deÄŸiliz. Devlet de bizi azınlıktan saymıyor' diyen Novvicki sözlerine ÅŸöyle devam ediyor: '4 erkek kardeÅŸiz, dördümüz de burada askerlik yaptık. Altıncı nesil oÄŸlum da askerliÄŸini Elazığ'da yaptı. Burada vergi veriyor, burada askere gidiyoruz. Burada bir yabancılığımız yok. Yerimiz burası. Tabi, Polonyalı mı Türkiyeli misiniz deseniz BeÅŸiktaÅŸ'ın olduÄŸu yerliyim derim, Çarşılıyım. BeÅŸiktaÅŸ'ın hiçbir maçını kaçırmam. FanatiÄŸim.'

Mahalle statüsü yaramadı

BilindiÄŸi gibi son yerel seçimlerden sonra büyükÅŸehir belediye yasasıyla köyler mahalle statüsüne döndü. Muhtarlığın gelirleri de ilçe belediyesine intikal etti. Projeleri askıda kalan muhtar biraz dertli: 'Mahalle statüsüne düÅŸünce yapım gücümüz sıfıra düÅŸtü. Devamlı toplanıp ne yapacağız diyoruz, bir türlü iÅŸin içerisinden çıkamıyoruz. Åžeriatın kestiÄŸi parmak acımaz ama ufak tefek sıkıntılar var. Buranın düzeni ne olacak? Köy bütçemiz, kararımız yok. Polonya'da yetkimiz var, bütçe sıkıntımız yok. Orası daha iyi ama bizim de yerimiz burası. Benim burada yapacağım daha çok proje var. Önümüz açılmalı.'

YENÄ°ÅžAFAK