Sekiz soruda: Hong Kong'da ne oluyor?

Kent sokaklarında gösteri düzenleyen binlerce kiÅŸiye polis biber gazıyla müdahale ediyor.

Yönetim, sürekli göstericileri uyarıyor.

Hong Kong'da seçimler 2017'de yapılacak. Ancak Çin hükümeti seçimlerde kimin aday olabileceÄŸiyle ilgili kısıtlamalara gitme planını gündeme getirdi.

ÖÄŸrenciler ve demokrasi yanlısı eylemcilerin bu plana karşı yürüttüÄŸü kampanyalar hafta sonu kitlesel gösterilere dönüÅŸtü.

Gösteriler Çin tarafından kınandı. Hong Kong'da neler olup bittiÄŸine dair temel sorular ve cevapları ÅŸunlar:

Göstericiler kim?

Gösteriler temelinde, demokrasi yanlılarının oluÅŸturduÄŸu Occupy Central'ın (Merkezi Ä°ÅŸgal Et) baÅŸlattığı bir sivil itaatsizlik hareketi.

Merkezi İşgal Et'in uzun adı Occupy Central with Love and Peace (Aşk ve Barışla Merkezi İşgal Et).

Bu hareket aylardır, Pekin'in seçimlerle ilgili yeterli reformları yapmaması durumunda gösteriler düzenleyeceÄŸinin sözünü vermiÅŸti.

Kampanyayı yürütenler siyasi reform ve uluslararası standartları karşılayan ölçüde demokratik seçimler talep ediyor.

 

 

 

 

Merkezi Ä°ÅŸgal Et, Pekin'in 2017'de gerçekleÅŸecek seçimlerin tam anlamıyla açık olarak yapılmasını engelleyecek düzenlemesine cevap olarak, 1 Ekim'de ÅŸiddet içermeyen bir kitlesel kampanya baÅŸlatacağını duyurmuÅŸtu.

Ancak hafta sonu Hong Kong'daki yönetim binalarının dışında öÄŸrencilerin öncülüÄŸünde gösteriler düzenlenmesi üzerine kendi eylemlerini erkene çekti.

Peki öÄŸrenciler kim?

Üniversite öÄŸrencileri 22 Eylül'de ayrı olarak demokrasi yanlısı gösteriler baÅŸlattı.

Eylemlere dersleri boykot ederek başladılar.

Bunu takiben hafta içinde orta öÄŸretim öÄŸrencilerinin de kendilerine katılımıyla safları geniÅŸledi.

Cuma günü gösterici öÄŸrencilerin ana yönetim yerleÅŸkesini iÅŸgal etmesiyle tansiyon yükseldi.

Bu göstericilerin sayısı giderek artarken Merkezi Ä°ÅŸgal Et de kendi eylemlerinin baÅŸlangıç tarihini deÄŸiÅŸtirdi.

Hong Kong'un Çin yönetimi altında olduÄŸu düÅŸünüldüÄŸünde göstericiler gerçekten bir fark yaratabilir mi?

Gösteriler baÅŸlamadan önce Merkezi Ä°ÅŸgal Et'i yaratanlar, hareketin Çin yönetimini etkilemesinin büyük ölçüde mümkün olmadığını kabul etmiÅŸti.

Kitle gösterileri Hong Kong'da önemli bir rol oynuyor.

Yerel halkın ifade özgürlüÄŸü ve gösteri düzenleme hakkı var ancak kendi yönetimlerini doÄŸrudan seçemiyorlar.

Birçok kiÅŸi sokaklara çıkmayı deÄŸiÅŸimi zorlamanın bir yolu olarak görüyor.

Bazı gösteriler baÅŸarıya ulaÅŸtı.

2002'de, tartışmalı bir ulusal güvenlik yasası olan 23. kanun maddesinin teklifi protestolara neden oldu.

Öneri, gösteriler sonrası geri çekildi.

 

 

 

 

Yönetim ayrıca, 'vatansever eÄŸitim sınıfları' önerisini de, protestolarla karşılaÅŸması sonrası geri çekti.

Bugünkü protestolar söz konusu gösterilerin en büyüÄŸü ve tahmin edildiÄŸinden daha ateÅŸliler.

Ancak göstericiler Pekin'den çok büyük ve hayli hassas tavizler vermesini istiyor.

Tam anlamıyla bir demokrasi istemek Hong Kong'un nasıl yönetildiÄŸini radikal olarak deÄŸiÅŸtirir ve Pekin bunu kendi otoritesine yönelik doÄŸrudan bir meydan okuma olarak görür.

Gösteriler ne kadar ÅŸiddetlenebilir?

Hong Kong'da sık sık gösteriler düzenlenir ve bunlar genelde barışçıldır ve de iyi düzenlenmiÅŸtir.

Ancak yıllar içinde protestolar, Hong Kong'da siyasetin kutuplaÅŸmasıyla, daha cepheleÅŸmiÅŸ bir hale geldi.

Son yıllarda demokrasi yanlısı ve Pekin yanlısı göstericiler arasında bazı çatışmalar yaÅŸandı.

Son eylemde göstericiler hükümet binalarına topluca girme giriÅŸiminde bulundu.

Gösteriyi düzenleyenler Merkezi Ä°ÅŸgal Et'in ÅŸiddete baÅŸvurmayan bir hareket olduÄŸunda ısrarcı.

Ancak eylemleri eleÅŸtirenler, eylemi düzenleyenlerin kitleyi kontrol edemeyeceÄŸine dair kaygılılar.

ÖÄŸrencilerin öncülüÄŸünde hızla büyüyen ve ÅŸimdiden hükümet binalarına topluca girme eylemlerini de içeren gösteriler ortadaki dinamiÄŸi deÄŸiÅŸtirebilir.

Hong Kong halkı gösteriler hakkında ne düÅŸünüyor?

Çok farklı görüÅŸler mevcut.

Son aylarda hem demokrasi yanlısı hem de yönetim yanlısı grupların eylemlerine on binlerce insan katıldı.

Hong Kong 'iÅŸe, güce' önem veren bir kent.

 

 

 

 

Birçok kiÅŸi, ekonominin zarar görebileceÄŸi korkusuyla e sivil itaatsizlik eylemlerine katılmak ya da Pekin'e kızmakta gönülsüz.

Bazıları Çin'in düzenlemesini kabul etmenin faydacı bir seçenek olduÄŸunu söylüyor, bu anlayışla kabulü savunuyor.

Bununla birlikte hatırı sayılır büyüklükteki bir kesim de daha fazla demokrasi istiyor ve gerçekten bir seçim yapma tanımadığını öne sürdüÄŸü Çin'in önerisine kızgınlığını gösteriyor.

Kilit oyuncular kimler?

Merkezi Ä°ÅŸgal Et hareketini destekleyen, gösterilerin en önemli düzenleyicileri; hukuk profesörü Benny Tai, sosyoloji profesörü Chan Kin-man ve papaz Chu Yiu-ming.

Bu kiÅŸiler demokrasi yanlılarının nispeten ılımlı yüzleri olarak kabul ediliyor.

Hareket, Hong Kong'daki demokrasi yanlısı kampın parçası birçok siyasi parti tarafından destekleniyor.

 

 

 

 

Destekleyiciler bugüne dek her zaman birlik içinde hareket etmedi.

Ä°çlerinden bazıları sadece Pekin'i kızdırma ihtimali az olan daha yumuÅŸak reformları destekledi.

Ancak Çin'in AÄŸustos ayındaki kararı birçoÄŸunu bir araya getirdi.

Onlar, Çin'in, aday olmak isteyenlerle ilgili kısıtlamaları anti-demokratik ve kabul edilemez olduÄŸunu düÅŸünüyor.

ÖÄŸrenci cephesinde Alex Chow ve Lester Shum ön planda.

Chow ve Shum Hong Kong Gazeteciler Federasyonu'nun liderleri.

Joshua Wong, ÖÄŸrenim hareketinin lideri.

Wong, iki yıl boyunca 'vatansever eÄŸitime' karşı kampanya yürüttü.

Bu üç kiÅŸi de öÄŸrenci eylemleri baÅŸladığında gözaltına alındı ancak daha sonra serbest bırakıldı.

Harekete karşı kilit oyuncular, Çin ve Hong Kong yönetimi yetkilileri.

 

 

 

 

Pekin'e ve iÅŸ dünyasına yakın partiler eylemlere karşı olma eÄŸilimdeler.

Ayrıca Merkezi Ä°ÅŸgal Et hareketine karşı yeni birkaç grup da kurulmuÅŸ durumda.

Çin'i kaygılandıran ne?

Çin Komünist Partisi, kendi otoritesine bir meydan okuma olarak algılanabilecek herhangi bir hareket de istemiyor, demokrasi yanlısı kampanyanın Hong Kong'dan Çin'e sıçramasını da.

Devlet medyası, 'dış güçleri', Hong Kong'un iÅŸlerine karışmak ve 'ayrılıkçı duyguları' cesaretlendirmekle suçluyor.

Çin'in, Hong Kong yönetiminin hareketin üstesinden gelememesi durumunda, Merkezi Ä°ÅŸgal Et hareketini baskılama çabalarına dâhil olup olmayacağı konusunda söylentiler dillendiriliyor.

Bununla birlikte uluslararası çaptaki ve iÅŸ dünyasındaki yankılarını dikkate alarak Çin'in bunu, vurulacak son çare olarak gördüÄŸü düÅŸünülüyor.

Bundan sonra ne olacak?

Hong Kong yönetimi 2017'deki doÄŸrudan seçimlerin yapılmasına imkân saÄŸlamak için siyasi yapıda bir dizi reform yapmak zorunda.

Mecliste olası bir veto için yeterli sayıda üyesi bulunan demokrasi yanlısı milletvekilleri, Çin yönetimine dayanan tüm önergelerin aleyhinde oy kullanacaklarını söyledi.

EÄŸer önergeye aleyhinde oy kullanılarak engel olunursa, Hong Kong genel oy hakkını yürürlüÄŸe koyamayacak.

 

 

 

 

 

Bu durumda seçim sürecinin önceki gibi gerçekleÅŸmesi, yani çoÄŸu Pekin yanlısı 1200 kiÅŸilik bir komitenin yönetim liderini seçmesi bekleniyor.

Ancak Hong Kong'un bundan önce sokaklardaki mevcut kördüÄŸümden kurtulmak için bir yol bulması gerekiyor.

DW