Ä°cattan sanata HAT

Ä°slam Tarihi, Sanat ve Kültür AraÅŸtırma Merkezi (IRCICA) geçtiÄŸimiz hafta Cuma günü baÅŸlayan ve dün sonra eren Uluslararası Hat Sanatı BuluÅŸması düzenledi. Hat sanatının geçmiÅŸte ve günümüzde Ä°slam dünyası için taşıdığı önem ve sanatın korunması üzerinde durulduÄŸu toplantıya, yurt içinden ve yurt dışından pek çok hattat katıldı. Onlardan biri de BirleÅŸik Arap Emirlikleri Federal Milli Åžurası BaÅŸkanı Muhammed Al-Murr idi. Biz de kendisiyle hat sanatının nasıl geliÅŸtiÄŸini konuÅŸtuk.

HAT SANATI YARIÅžMALARLA GELÄ°ÅžTÄ°

Dubai'de ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nde Ä°slam sanatı baÅŸlığı altında uluslararası yarışmalar düzenleniyor. IRCICA'da bunlardan biri. Yarışmalar sanata ve sanatçıya ne katıyor?

IRCICA'nın hattı teÅŸvik etme ve geliÅŸtirme yönündeki çalışmaları çok önemli. Bunu yaparak Arap dünyasında büyük bir rol üstlenmiÅŸ oldu. Özellikle, ilk defa yarışmalar IRCICA tarafından düzenlendi. Bu yarışmalar hat sanatının geliÅŸmesi konusunda çok önemli bir rol oynadı. Daha önemlisi hattatları teÅŸvik etti ve daha iyi olmaları için motivasyon saÄŸladı.

Arap dünyasına gelecek olursak, hat sanatını geliÅŸtirmek için çalışmalar yapılıyor mu? Yapılan çalışmaları yeterli buluyor musunuz?

Her ülke bir ÅŸeyler yapmaya çalışıyor ancak, ben yeterli olduÄŸunu düÅŸünmüyorum.

Günümüzde yazılan hat örnekleri ile ilgili ne düÅŸünüyorsunuz peki?

Maalesef artık hat yazısı bitmiÅŸ durumda. Ä°stediÄŸiniz bir yazıyı artık bilgisayardan da rahatlıkla yazabiliyorsunuz. Bu da icadın, sanata dönüÅŸtüÄŸünü gösteriyor. Hat eski dönemlerde bir buluÅŸ ve icad olarak algılanırken artık, sanat olarak algılanıyor. En azından bu da iyi bir geliÅŸme. Hat sanatında çeÅŸitli ekoller mevcut, bu da bu sanatın ne denli geliÅŸmiÅŸ ve güzel bir sanat olduÄŸunu gösteriyor.

Türkler sanatı hep destekledi

Hat sanatına Osmanlı döneminin ve Türk hattatların katkısı ne oldu?

BildiÄŸiniz gibi Türk medeniyeti sadece, Osmanlı dönemi ile sınırlı deÄŸil. Selçuklular da Osmanlılar gibi birçok alanda katkı sundular, hat alanında da medeniyete büyük katkı saÄŸlamışlardır. Yani Osmanlı sadece bir dönemdir, tamamını kapsamaz. Åžunu çok net söyleyebilirim ki, Türk yöneticiler hangi dönemde olursa olsun sanat çalışmalarını desteklemiÅŸler ve sanatçıları teÅŸvik etmiÅŸlerdir. Belki de bu yüzden Türklerden çok iyi hattatlar çıkmıştır.

Siz hangilerini beÄŸeniyorsunuz?

Özellikle, Osmanlı dönemindeki Hatta geliÅŸen Yakut ekolü ve temsilcileri olan Ahmed Karahasari, Åžeyh Hamdullah ve Hasan Çelebi gibi isimler, hatta büyük bir devrime sebep oldular, özellikle de, Kuran'ı kerim, hadis-i ÅŸerif ve kasidelerin yazımında büyük katkı saÄŸlamışlardı. Ä°slam medeniyetinin hat sanatına, Türkler bu ÅŸekilde büyük katkı saÄŸlamışlardır.

Batı'da da başarılı hattatlar var

EÄŸitiminizi Amerika'da tamamladınız. Batı dünyası hat sanatına nasıl bakıyor?

Batı uygarlığı, Latin alfabesini kullanmaya baÅŸladığından beri hat sanatı ortadan kalktı. Onlarda sadece matbaaya dönüÅŸtü ve varlığını sürdüremedi. Bir kopuÅŸ yaÅŸadıkları için ilgileri azdır. Avrupa'da resmin hat sanatından daha yaygın olmasının sebebi de bu. Ancak Ä°slam dünyasında böyle deÄŸil. Bizde resim geliÅŸmemiÅŸ ve ilgi görmemiÅŸtir. Uygarlığımıza en uygun sanat olan hat sanatı geliÅŸmiÅŸtir.

Batı'da yaşayan hattatlar var mı?

Çok fazla deÄŸil ama birkaç isim var. ABD'de yaÅŸayan Muhammed Zekeriyya ve Japonya'da yaÅŸayan Ä°brahim Hunda var. Onlar da gayet iyi yazılar yazıyor.