IŞİD'in hedefi ne, Batı ne yapacak?

James Foley, kaçırılmadan önce BBC'nin sorularını yanıtlamış, çatışma bölgelerinde görev yapmanın zorluklarını anlatmıştı.

ABD merkezli Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ)'ye göre, 2014 yılında Suriye'de öldürülen gazeteci sayısı ÅŸu anda 5.

Suriye, CPJ tarafından gazeteciler için en tehlikeli ülke olarak ilan edilmiÅŸti. Ülkede savaşın baÅŸlamasından bu yana hayatını kaybeden gazeteci sayısı en az 69.

80'den fazla gazeteci kaçırıldı.

Alıkonulan gazetecilerin tam sayısını bilmek bazıları gizli tutulduÄŸu için çok zor.

CPJ'in tahminlerine göre ÅŸu anda ülkede hem yerel hem uluslararası basından 20 gazeteci kayıp. Bunların çoÄŸunluÄŸunun IŞİD tarafından tutulduÄŸu sanılıyor.

IŞİD videosunda örgütün mesajını okuyan kiÅŸinin Ä°ngiliz aksanıyla Ä°ngilizce konuÅŸuyor olması da dikkat çekici bulundu. Peki örgüt neden böyle bir tercih yaptı.

King's College'dan radikal gruplar konusunda uzman Prof. Peter Neumann, Guardiangazetesine yaptığı açıklamada Foley'in öldürülme görüntülerinde Ä°ngiliz aksanlı bir cihatçının seçilmesiyle ilgili "Batı'da maksimum etki yaratma amacı taşıyor" diyor.

Neumann, Ä°ngiliz savaÅŸçıların son bir yıl içinde iÅŸkence ve baÅŸ kesme gibi farklı eylemlerde bulunduklarını, fakat ilk defa Batılı birini kurban ettiklerini ifade edip ÅŸu yorumu yapıyor:

"Özellikle ABD'de maksimum etki yaratmak istedikleri için akıcı Ä°ngilizce konuÅŸan birini seçmek istediler. Çok fazla Amerikalı olmadığı için muhtemelen bu en iyi ikinci seçenekleriydi. Batı'da maksimum etki yaratması, Amerikan haber kanallarında yayınlanması için Ä°ngilizce konuÅŸan birine ihtiyaç duyuyorlardı. Dolayısıyla mesele Ä°ngiliz vatandaşı olmasından çok Ä°ngilizce konuÅŸmasıyla ilgili."

Londra Emniyeti'nden de IŞİD tarafından yayınlanan videoya dair bir açıklama geldi. Emniyet videonun içeriÄŸi hakkında soruÅŸturmanın sürdüÄŸünü söylerken, Ä°ngiltere'de aşırılık yanlısı içeriklerin izlenmesinin, indirilmesinin ya da paylaşılmasının ve dağıtılmasının "terör" yasası uyarınca suç olduÄŸu hatırlatıldı.

Foley'in Rochester - ABD'deki evinin önündeki aÄŸaçlardan birine ölümünün anısına kurdele asıldı.

Beyaz Saray'ın sitesinde baÅŸlatılan bir imza kampanyasında, IŞİD'in elinde olduÄŸu sanılan ABD'li gazeteci Steven Sotloff'un hemen serbest bırakılması için hükümeti ellerinden geleni yapmaya çağıran bir çaÄŸrı yer aldı.

TSÄ° ile 16.30 civarında toplanan imza sayısı 2 bin 500'ü geçmiÅŸti. Foley'i katlettiÄŸi videonun sonunda IŞİD üyesi, Sotloff olduÄŸunu iddia ettikleri bir kiÅŸiyi kameraya göstererek ABD'yi tehdit ediyordu.

"IŞİD militanının Ä°ngiliz aksanlı olması neye iÅŸaret ediyor?" sorumuza Twitter takipçilerimizden gelen bazı yanıtlar:

BBC'nin Güvenlik Muhabiri Frank Gardner, BBC Radio 4'un Today programında yaptığı yorumda, 'savunmasız bir sivili öldürmenin tamamen alçakça bir eylem olduÄŸunu' kaydederken, eylemi Batılı hükümetleri zora sokmak için 'etkin psikolojik bir taktik' olarak niteliyor.

Gardner şu ifadeleri kullanıyor:

"Bu Zerkavi'ni 2003'ten 2006'ya kadar Irak'ta yaptıklarının tam bir kopyası. 2003'te de Amerikalı mühendis Nicholas Berg'e aynısını yapmışlardı, Ä°slam Devleti'nin seleflerinin eline düÅŸmüÅŸtü. Kameranın önünde kafasını kesmiÅŸlerdi. (…) Bunun dinle ilgisi yok, toprakla da alakası yok. Maalesef aynı zamanda da gruba destekçi çekmek için yapılan bir eylem."

Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü - Human Rights Watch, eÄŸer teyit edilirse, Foyler'ın öldürülmesini 'savaÅŸ suçu' olarak niteledi.

Örgütten yapılan açıklamada, ''Silahlı çatışmalarda sivillerin ve rehinelerin planlı bir ÅŸekilde öldürülmesi savaÅŸ suçudur'' denildi.

Human Rights Watch yetkililerinden Peter Bouckaert, Foley'nin siyasi amaçla öldürülmesini ''Foley'in sergilediÄŸi cesaret ve insani tavırla' tamamen çeliÅŸen bir 'korkaklık' olarak nitelerken, ''Foley ardında dünyaya ilham verecek bir miras bırakırken, katilleri, kendi kendilerini utanca sokanlar listesine katılacaklar'' dedi.

Ajanslar, Ä°ngiltere ve Fransa'dan sonra Almanya ve Ä°talya'nın da IŞİD'e karşı savaÅŸan Kürt gruplara silah yardımı yapacağını duyurdu.

Alman DışiÅŸleri Bakanı Frank-Walter Steinmeir insani yardım ve miÄŸfer ve benzeri askeri ekipman dışında ülkesinin "silah da dahil" daha ileri düzeyde teçhizat saÄŸlayabileceÄŸini söyledi.

Reuters'a göre Ä°talyan BaÅŸbakanı Matteo Renzi de Irak'a düzenlediÄŸi bir günlük ziyarette, hükümetinin ÅŸahsi silah ve kendini savunma için mühimmat isteklerini deÄŸerlendireceÄŸini söyledi.

Savunma Bakanı Roberta Pinotti de ülkesinin Ä°talyan silahlı kuvvetleri tarafından kullanılan hafif otomatik silahlar ve mühimmatı, aynı zamanda eski Sovyetler BirliÄŸi'nde üretilen ve 1990'larda Balkan SavaÅŸlarında ele geçirilen silahların Irak'a gönderilmek üzere ayrıldığını söyledi.

Fransa'dan tüm bölge ülkelerine IŞİD çaÄŸrısı

Fransa DışiÅŸleri Bakanı, Ä°ran dâhil 'bölgedeki tüm ülkeleri IŞİD'le mücadele için Batılı ülkelere katılmaya' çağırdı.

AFP haber ajansına göre Fransa DışiÅŸleri Bakanı Laurent Fabius, "Bölgedeki tüm ülkelerin (Arap ülkeleri ve Ä°ran dahil) bu eyleme katılmalarını istiyoruz" dedi ve bu çaÄŸrısına BM Güvenlik Konseyi'nin beÅŸ daimi üyesini de ekledi.

BBC'ye konuÅŸan Ä°ngiltere DışiÅŸleri Bakanı Philip Hammond, IŞİD'e katılan Ä°ngiltere vatandaÅŸlarının ülke için tehdit oluÅŸturduÄŸunu söyledi.

Hammond "Bu insanların çoÄŸu bir noktada Ä°ngiltere'ye dönmek isteyebilirler ve o zaman iç güvenliÄŸimiz için doÄŸrudan bir tehdit oluÅŸturacaklar" dedi.

Hammond Suriye ve Irak'taki olaylar için ÅŸu ifadeleri kullandı: "Irak ve Suriye'de olup biten bir zehir, bir kanser ve uluslararası toplumun diÄŸer parçalarına da yayılma riskini taşıyorlar ve hepimizi doÄŸrudan etkiliyorlar."

Shashank Joshi: Arap Dünyası ve Türkiye harekete geçmeli

Ä°ngiltere Kraliyet Silahlı Kuvvetler Enstitüsü'nden Orta DoÄŸu uzmanı Shashank Joshi,Financial Times gazetesi için kaleme aldığı makalede "Arap Dünyası ve Türkiye gibi komÅŸuların IŞİD'e karşı harekete geçme zamanı geldi" diyor.

Joshi, Batı'nın da yardımcı olmak için Arap Dünyası'nın 'üç korkusunu anlaması' gerektiÄŸini söylüyor ve bunları ÅŸöyle sıralıyor:

"Birincisi, Sünni Arap devletleri, Irak'ı Ä°ran gücü ve mezhepsel denge açısından ele alıyor. Sünni militanlara karşı mücadele etmenin, Åžii, Ä°ran yanlısı BaÄŸdat hükümetini güçlendireceÄŸini düÅŸünüyorlar."

"Ä°kincisi, Arap devletler, IŞİD'in zayıflamasının Suriye'de BeÅŸar Esad rejimini güçlendirebileceÄŸi endiÅŸesini taşıyorlar."

"Üçüncüsü de, saldırıya karşı IŞİD'in nasıl karşılık vereceÄŸi korkusu. (…) Neden birileri hedef gösterilsin? Özellikle Türkiye, cihatçılar tarafından alıkonulan 49 rehinesi için endiÅŸe duyuyor."

IŞİDÄ°'in oluÅŸturduÄŸu tehdidin Ä°ran tehdidinden daha kötü olduÄŸunu savunan Joshi, "Türkiye ile oluÅŸturulacak bir Arap koalisyonu, Irak'ta IŞİD'i hedef alacak doÄŸrudan bir askeri destek vermeli. ABD, Ä°ngiltere ve müttefikleri de buna destek çıkmalı" diyor.

ABDli bir yetkilinin ifadesini aktaran AP haber ajansı, Amerikan savaÅŸ uçakları ve insansız hava araçlarının Salı gününden bu yana Irak'ın kuzeyine saldırı düzenlediÄŸini duyurdu.

Yetkili, Musul Barajı'nın hedef alındığını ve amacın Iraklı ve Kürt birliklere, tampon bölge oluÅŸturulması için yardım etmek olduÄŸunu söyledi.

Guardian gazetesi köÅŸe yazarı Owen Jones, yazdığı bir makalede dünya liderlerinin IŞİD'e karşı daha fazla misilleme yapması çaÄŸrılarına karşı durması gerektiÄŸini söylüyor.

Jones'un yazısından bir bölüm ÅŸöyle:

"Foley'in ölümü kaçınılmaz olarak Batı'nın askeri katılımını artırması çaÄŸrılarına hız kazandıracak. Bu yönde bir eylem için çaÄŸrı yaparak tansiyonu yükseltenlerin cevaplaması gereken bir kaç soru var.''

'''Teröre karşı savaÅŸ' 13 yıl önce baÅŸladı. Bunun içinde Afganistan'a, Irak'a, Pakistan'a, Somali'ye Yemen'e yaÄŸan bombalar vardı, peki ya sonuç?''

''Cihatçılık daha önce olduÄŸundan daha da güçlü, IŞİD sadece El Kaide'den daha aşırı olmakla kalmıyor, ÅŸu anda baÅŸardıkları Usama Bin Ladin'in en vahÅŸi hırslarından daha da fazla. Batı'nın Ä°slami aşırıcılığa destekçi toplama çavuÅŸu olarak hizmet ettiÄŸini kim inkâr edebilir, Irak ve Libya'nın büyük parçalarını bu tür gruplara vermek konusunda yardımcı olduÄŸunu kim inkâr edebilir?''

PJ Crowley: IŞİD videosu ABD'yi deÄŸil, Müslüman dünyasına yönelik

ABD'nin eski DışiÅŸleri Bakanı Yardımcısı PJ Crowley, BBC için kaleme aldığı yazısında "James Foley'in videosunun hedefinde ABD deÄŸil, Müslüman dünyası vardı" diyor.

PJ Crowley'in yazısından bazı kısımlar ÅŸöyle:

"Videonun öncelikli hedefi aslında, Müslüman dünyasında açıkça veya taktiksel olarak İŞİD'i destekleyenler ve özellikle de bu ikiz çatışmalara çekilen batılılardır. Görüntülerde (Ä°ngiliz aksanı olan) kiÅŸi, gruplarının Müslümanların dünyasında geniÅŸ bir kesim tarafından kabul gördüÄŸünü söylüyor."

"IŞİD'in Irak'taki deneyimlerine bakılırsa, örgüt tüm dünyadaki Müslümanların Amerika'nın askeri operasyonunu Ä°slam'a karşı yeni bir savaÅŸ olarak görmesini istiyor."

"Bu algı, Obama'nın 2009 yılı Haziran ayında Kahire'de Müslüman dünyasına yaptığı konuÅŸmayla baÅŸladığı ve 5 sene boyunca üstesinden gelmeye çalıştığı algıdır."

"Obama, Afganistan, Pakistan, Irak ve Nijerya gibi ülkelerin kendi sınırları içindeki aşırılıklara karşı daha çok mücadele etmesini istiyor."

"ABD, doÄŸrudan eylemlere yardım edecek, güvenliÄŸin geliÅŸimi için ortaklarına destek olup eÄŸitecek ama ABD öncülüÄŸündeki kalıcı bir savaÅŸtan da kaçınacak."

"Aslında Obama, 2014 yılının sonunda yalnızca Afganistan'daki savaÅŸa resmi olarak bir son vermeyi deÄŸil, aynı zamanda teröre karşı daha geniÅŸ çaplı bir savaÅŸa da son vermeyi umuyordu."

"Amerika, 2002-2011'de yaÅŸanan savaÅŸa yeniden müdahil olmuyor."

"Fakat IŞİD, bu video ile Irak'ta ve Suriye'de bir savaÅŸta olduÄŸunu açıkça gösteriyor ve bu çatışmaya ABD'nin de dâhil olduÄŸuna inanıyor."

Fotoğraf: Foley 2011 yılında, Libya'da alıkonulup serbest bırakıldıktan sonra Trablusgarp'ta otelde.

James Foley'in ailesi: Gazetecilik tutkusuydu

James Foley'in ailesi, New Hampshire eyaletinin Rochester kentinde gazetecilere yaptıkları açıklamada, 'oÄŸullarıyla gurur duyduklarını' söyledi.

James Foley'in annesi Diana, "Gururluyuz. James cesur, korkusuzdu. Amerika'nın en iyisiydi. Her zaman eve geri dönmesini umduk. James'in sıra dışı bir cesareti, gücü vardı. Çok büyük bir kalbi vardı" dedi.

James Foley'in babası John Foley ise, "Bu onun tutkusuydu. Ama motivasyonu yüksekti. Neden bir itfaiyeci ateÅŸe geri döner? Bu onun iÅŸiydi" diye konuÅŸtu.

OÄŸullarının öldürüldüÄŸünü gösteren videoyu izlemediklerini söyleyen anne Foley, birileri tarafından özel olarak videoyla ilgili bilgilendirilmediklerini, diÄŸer insanlar gibi öÄŸrendiklerini söyledi.

Baba Foley oÄŸlu için "Sonuna kadar cesurdu. Bence durumunu kabullenmiÅŸti" derken, ölüm ÅŸekli için "korkunç" ifadesini kullandı.

James Foley'in annesi, IŞİD'in elinde olduÄŸu söylenen diÄŸer ABD'li gazeteci Steven Sotloff'un ailesiyle iletiÅŸim halinde olduklarını ancak ailenin güvenliklerinden endiÅŸe ettikleri için kimliklerini açıklamak istemediklerini söyledi.