Kızılay artık ilikte toplayacak

SaÄŸlık Bakanı Mehmet MüezzinoÄŸlu'nun baÅŸlatacağı projeyle isteyen kan bağışçıları, bundan böyle TÜRKKÖK için ilik bağışçısı da olabilecek.

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Billim Dalı ÖÄŸretim Üyesi ve Türk Kızılayı Kan Hizmetleri Sorumlusu Prof. Dr. Gülsüm Özet, verici bulamayan kan kanseri hastaları için düzenlenen kampanyalarla zaman zaman kamuoyunun gündemine gelen kemik iliÄŸi bağışının bundan böyle TÜRKKÖK Projesi ileTürk Kızılayı tarafından toplanacağını söyledi.

Son çalışmaların KKTC'de düzenlenen 9. Ulusal Aferez Kongresi'nde de ele alındığını bildiren Özet, ülkede yılda 3 bine yakın nakil yapıldığını, çok sayıda nakil merkezi bulunduÄŸunu ancak akrabasında vericisi olmayan hastalarda sorun yaÅŸandığını anlattı. Prof. Dr. Özet, ÅŸu bilgileri aktardı:

"Artık hastalarımız merkez bulamadığı için deÄŸil verici bulamadığı için nakil olamıyor. Bu hastalara akraba dışı verici bulmamız gerekiyor. Åžimdiye kadar verici bankası olmadığı için ilik yurt dışından aranıyordu. Nihayet TÜRKÖK baÅŸlıyor. 2013'de SaÄŸlık Bakanlığı ile imzaladığımız protokolle gönüllü kanlarını biz toplayacağız. Bu toplanan kanlar da anlaÅŸmalı laboratuvarda çalışılacak ve doku tiplemesi yapılarak bir verici bankası oluÅŸturulacak. Doku grupları çalışılıp girildikten sonra hemen sistemde görülmeye baÅŸlanacak. Türk Kızılayı olarak tüm hazırlıklarımızı tamamladık. Tüm merkezlerimizde gönüllü verici merkezleri kurduk."
 

kaynak: timeturk
Projenin baÅŸlaması dolayısıyla lansmanın SaÄŸlık Bakanı Mehmet MüezzinoÄŸlu'nun katılımıyla yapılacağını ifade eden Özet, "1 hafta önce baÅŸlattığımız pilot uygulamayla bine yakın vericiye ulaÅŸtık. Toplumumuz zaten bu konuda hassas. Bağışçı olmak için bugüne kadar baÅŸvurabilecekleri yer yoktu. Bakanlık TÜRKKÖK için büyük yatırım yaptı. Projenin baÅŸlamasıyla bu sayının hızla artacağına inanıyoruz" ifadesini kullandı.

Prof. Dr. Özet, verici toplanmasına 12 merkezde baÅŸlandığını, bu sayının 16'ya çıkarılacağını, daha sonra ise kan bağışı yapılan her yerde kök hücre bağışçısı kaydedebileceklerini belirterek, "Kan alınan mobil araçlarda bile kemik iliÄŸi bağışçısı kaydedebileceÄŸiz" dedi.

Projenin hayata geçmesiyle ilk yıl 50 bin, 3 yılda 250 bin vericiye ulaÅŸmayı planladıklarını kaydeden Özet, verici bankasının yurt dışındaki bankalarla da irtibatı olacağını, bir hasta için bağışçının öncelikle TÜRKKÖK'ten aranacağını, burada bulunamadığı takdirde yine yurt dışı bankalara baÅŸvurulacağını söyledi. Özet, "Ülkemizde bir verici bankası olacağı için buradan daha kısa sürede ve ucuza kemik iliÄŸi bulunabileceÄŸini umuyoruz" diye konuÅŸtu.

Bir hasta için bulunan uygun vericiye yine Türk Kızılayı'nın ulaÅŸacağını anlatan Özet, "Kök hücre bağışçısı olmak isteyen herkesin ulaÅŸacağı yer artık Kızılay kan merkezleri" dedi.

Kök hücre nakli nedir?

Prof. Dr. Özet'in verdiÄŸi bilgiye göre, kök hücre nakli, kan üreten kök hücrelerin, kemik iliÄŸine gidip burada yine kan hücresi üretmeye baÅŸlaması amacıyla ya hastadan alınıp kendisine ya da baÅŸka kaynaktan alınıp hastaya verilmesi iÅŸlemine dayanıyor. Bu halk arasında 'kemik iliÄŸi nakli' olarak da biliniyor.

Kök hücre nakilleri, öncelikle 'akut lösemi' denilen kan, kemik iliÄŸi ve lenf bezi kanserlerinde tamamen ÅŸifa saÄŸlayabiliyor. Ayrıca, aplastik anemi, paroksismal noktural hemoglobinüri (PNH), primer amiloidoz, hemoglobinopatiler (talasemi, orak hücreli anemi), immün yetmezlik durumları ve kalıtsal metabolik hastalıklarda da iyileÅŸme potansiyeli taşıyor.

Kök hücre vericisi olmanın insan saÄŸlığı üzerine ciddi olumsuz bir etkisi yok.

Son yıllarda, daha çok kanda bulunan kök hücreler, "aferez cihazı" denilen özel bir aygıtla toplanıyor. Donör (verici) sadece bir süre, kan verir gibi kolundan bir serum seti takılarak, dinlenme ve istirahat pozisyonunda uzanıyor. Yöntem acı veya sıkıntı vermiyor.

Ä°ÅŸlemden önce vericilere bir süre cilt altından, kandaki kök hücre sayısını artırmak amacıyla aşı yapılıyor.

Kök hücreler sürekli çoÄŸaldığı için verici olmakla insanın kök hücreleri azalmıyor.

Bulaşıcı ciddi bir hastalığı olmayan 18-55 yaş arası sağlıklı herkes verici olabiliyor.

Ülkede durum

Dünyada yılda 60-65 bin civarında kök hücre nakli yapılıyor.

Türkiye'de ise son 10 yıl içerisinde merkez sayısı ve nakil sayısı hızla artış gösterdi. Halen Türkiye'de 19'u çocuk, 42'si eriÅŸkin olmak üzere toplam 61 nakil merkezi bulunuyor. 2013 yılında ülkede yaklaşık 3 bin nakil yapıldı.