Parlamento toplanıyor, Kürtler 'kızgın'

Irak'ta hükümeti kurmakla görevlendirilen Haydar Ä°badi, çalışmalarında son aÅŸamaya geldiÄŸini açıkladı.

Irak Meclis BaÅŸkanlığı, Pazar günü yaptığı çaÄŸrıda oturumun yeni hükümete güvenoyu vermek için düzenleneceÄŸini bildirdi. Siyasi gruplar arasında pazarlıkların sürdüÄŸü ülkede, tam bir uzlaşı saÄŸlanamaması hükümetin ilanının gecikmesine neden oluyor.

Yeni hükümeti kurmakla görevlendirilen Haydar Ä°badi’nin yasal olarak hükümeti 10 Eylül’e kadar kurması gerekiyor. Ä°badi, Cumartesi günü yaptığı açıklamada hükümet kurma çalışmalarında son merhaleye geldiÄŸini söyledi. Haydar Ä°badi gecikmenin nedeni olarak siyasi grupların bakanlıklar için isim bildirmede yavaÅŸ davranmalarını gösterdi.

Kürtler kızgın

Hükümet kurma görüÅŸmelerini yürüten Kürt heyeti kaynakları Pazar günü, Åžii Ulusal ittifak ile yürüttükleri görüÅŸmelerin, taleplerinin göz ardı edilmesinden dolayı çıkmaza girdiÄŸini açıkladı.

Kürtler adına BaÄŸdat'taki hükümet müzakerelerini sürdüren DışiÅŸleri Bakanı HoÅŸyar Zebari ise gün içinde Kürt heyetinin Süleymaniye'ye gidip Kürt liderlerle toplantı yapacaklarını ve bir sonraki hükümete katılıp katılmama kararını açıklayacaklaırnı söyledi. 

Irak CumhurbaÅŸkanı Fuad Masum 12 Agustos’ta hükümeti kurma görevini Ä°badi’ye vermiÅŸti.

Sünnilere altı bakanlık

Irak'ta Sünnilerin temsilcisi Milli Güçler Koalisyonu, yeni hükümette altı bakanlığı aldıklarını açıklamıştı. Åžii Ulusal Ä°ttifak ise cumhurbaÅŸkanı yardımcıları olarak BaÅŸbakan Nuri Maliki ve Ä°yad Allavi'yi aday göstermiÅŸti.

Milli Güçler Koalisyonu'ndan milletvekili Halid Mefreci, Åžii politikacıların yoÄŸunlukta olduÄŸu Ulusal Ä°ttifak ile hükümet kurma çalışmaları kapsamında devam eden görüÅŸmelerde 'genel af ile adalet ve sorumluluk hukuku' konuları dışındaki meselelerde uzlaÅŸmaya vardıklarını söyledi.

Sünnileri temsil eden Milli Güçler BirliÄŸi Sözcüsü Zafer Anni, daha önce yaptığı açıklamada Ä°badi’nin Sünni blokun taleplerini karşılama meselesinde ciddi bir niyet görmediklerini, yine de müzakerelere devam ettiÄŸini söyledi.

Åžii Ulusal Ä°ttifak adaylarını açıkladı

Irak Meclisi'nde en çok sandalyeye sahip Ulusal Ä°ttifak'ın, cumhurbaÅŸkanı ve baÅŸbakan yardımcılığı görevleri için belirlediÄŸi adaylar açıklandı.

Ulusal Ä°ttifak milletvekili Selim Åževki, Åžii politikacı Ammar Hekim liderliÄŸindeki Muvatın Koalisyonu'ndan milletvekili Ahmed Celebi'nin baÅŸbakan yardımcılığına aday gösterildiÄŸini açıkladı.

Åževki, eski baÅŸbakan Nuri Maliki ve Irak Meclis'inin eski baÅŸkanı ve Ulusal Koalisyon (Vataniyye) BaÅŸkanı Ä°yad Allavi'nin de cumhurbaÅŸkanı yardımcılığına aday gösterildiÄŸini belirtti.

Maliki'ye 'dokunulmazlık zırhı'

BaÅŸbakan Nuri Maliki, CumhurbaÅŸkanı Fuad Mahsum'un kendisini deÄŸil de bir baÅŸka Åžii siyasetçi olan Haydar Ä°badi'yi hükümeti kurmakla görevlendirmesine itiraz etmiÅŸ ve baÅŸbakanlıkan çekilmeyeceÄŸini açıklamıştı. Bunun üzerine Maliki'ye baÄŸlı güçler, BaÄŸdat'ta YeÅŸil Bölge de dahil birçok devlet kurumunu ve Ä°badi'nin evini kuÅŸatma altına almış, kısmi bir darbeye yeltenmiÅŸti. Ancak Maliki'nin darbe teÅŸebbüsünün Ä°ran ve ABD'den destek görmemesi üzerine Maliki 'siyasi hayatının devam etmesi' ve 'yargılanmayacağı güvencesi'nin verilmesi karşılığında geri adım atarak Ä°badi'nin baÅŸbakanlığını tanıyacağını açıklamıştı.

Maliki'nin Åžii Ulusal Ä°ttifak tarafından cumhurbaÅŸkanlığı yardımcılığına aday gösterilmesi ona hem siyasi hayatını devam ettirme hem de dokunulmazlık saÄŸlayacak.

Adayların bu görevlere gelebilmesi için ise en az 165 milletvekilinin oyunu alması gerekiyor.

Bağdat'ta kıran kırana pazarlık

Irak CumhurbaÅŸkanı Fuad Mahsum tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen Åžii siyasetçi Haydar Ä°badi, hükümet programını siyasi aktörlerle koordinasyon içinde oluÅŸturdu, ancak bakanlıkların dağılımında süreç tıkanıyor. Kürtler, Åžiiler ve Sünniler arasında hangi bakanlığın kime verileceÄŸi konusunda kıran kırana pazarlıklar devam ediyor, taraflar pozisyonlarında sertleÅŸiyor.

Irak'ta bakanlıklar konusundaki pazarlıklar sadece Kürtler, Åžiiler ve Sünniler arasında da kalmıyor. Åžii partiler de kendi aralarında bakanlık paylaşımı konusunda uzlaÅŸamıyor. Savunma Bakanlığı'nın kime verileceÄŸi Åžiiler arasındaki temel çekiÅŸmelerden birisi. Åžii siyasetçi Ammar Hekim'in liderliÄŸini yaptığı Irak Yüksek Ä°slam Konseyi, Savunma Bakanlığı'nı isterken, Haydar Ä°badi buna karşı çıkıyor. Ä°badi, Savunma Bakanlığı'na Ä°yad Allavi döneminde ulusal güvenlik bakanı olarak çalışan Kasım Davut'un gelmesini istiyor. Bir baÅŸka Åžii grup olan Bedir örgütü, liderleri olan Hadi Amiri'de ısrarcı. Ammar Hekim'in partisi ise Bakır Zubeydi'yi Savunma Bakanı olarak görmek istiyor.

Dışişleri Bakanlığı tartışmalı

Siyasi pazarlıkların en hararetli tartışmalarından birisi de DışiÅŸleri Bakanlığı'nın kime verileceÄŸi. Irak'ta, Saddam Hüseyin sonrası 2005'te yapılan ilk seçimlerden bu yana DışiÅŸleri Bakanlığı Kürtlere veriliyordu. Ancak diplomatik kaynaklar, hükümeti kurmakla görevli olan Haydar Ä°badi'nin dışiÅŸleri bakanı olarak Åžii siyasetçi Ä°brahim Caferi'yi aday göstermekte ısrar ettiÄŸini söylüyor. Ä°badi, Kürtlere DışiÅŸleri Bakanlığı yerine Maliye Bakanlığı'nı teklif etti ancak Kürtler bu teklifi reddetti.

Maliki'nin liderliÄŸini yaptığı Kanun Devleti Koalisyonu ise Petrol Bakanlığı'nın kendilerinde kalmasını istiyor. Sünnileri temsil eden Milli Güçler BirliÄŸi ise Elektrik Bakanlığı ile Yüksek EÄŸitim Bakanlığı'nın kendilerine verilmesini talep ediyor.

Hükümet senaryoları:

Irak’ta Haydar Ä°badi’nin hazırladığı tartışmalı kabine listesinde Åžiilere 17, Sünnilere 8, Kürtlere ise 2'si azınlıklara tahsis edilmek üzere 7 bakanlık veriliyor. Sızan isimler ÅŸunlar:

Irak Ulusal İttifakı (Şiileri temsilen)

Dışişleri Bakanı: İbrahim Caferi.

Adalet Bakanı: Hasan Şammari.

Ticaret Bakanı: Evs Hazali.

Savunma Bakanı: Kasım Davut.

Petrol Bakanı: Hüseyin Åžehristani.

Ulaştırma Bakanı: Beyan Cebr.

Yüksek EÄŸitim Bakanı: Ä°brahim Bahrul Ulum.

Sadr Hareketi (Åžii): Gençlik, saÄŸlık, su kaynakları, belediyeler, iletiÅŸim, endüstri bakanlıklarını alacak. Ä°mar Bakanı Muhammed Darrac ise yerini koruyacak.

Milli Güçler BirliÄŸi (Sünnileri temsilen):

Ä°çiÅŸleri Bakanı: Cabir Halaf Cabiri

Elektrik Bakanı: Selman Cumeyli

Eğitim Bakanı: Muhammed İkbal

Tarım Bakanı: Falah Hasan

Çevre Bakanı: Kuteybe Cuburi.

Eyalet İşleri Bakanı: Salah Cuburi.

Ek olarak bir başbakan yardımcılığı.

Kürt Ä°ttifakı:

Maliye Bakanı: Roz Nuri Şevayes.

Göçmenler Bakanlığı

Kültür Bakanlığı

Turizm Bakanlığı

Hoşyar Zebari ise başbakan yardımcısı olacak.

Haydar Ä°badi görevlendirildi

Maliki'nin lideri olduÄŸu Kanun Devleti Koalisyonu, 30 Nisan'da yapılan genel seçimlerde 92 sandalye çıkarmıştı.

Ancak CumhurbaÅŸkanı Fuat Masum, Irak Ulusal Åžii Ä°ttifakı'nın aday olarak gösterdiÄŸi Parlamento BaÅŸkan Yardımcısı Haydar Ä°badi'yi görevlendirdi.