İskoçlar kalbini mi dinleyecek, aklını mı?

Ä°skoçya; Ä°ngiltere, Galler ve Kuzey Ä°rlanda'nın da baÄŸlı olduÄŸu BirleÅŸik Krallık'tan ayrılacak mı, yoksa bu birliÄŸin parçası olarak mı kalacak?

Bazıları birliÄŸin bozulmamasından yana. Bazılarıysa Ä°skoçya'nın kendi yolunu çizmesi gerektiÄŸini düÅŸünüyor. Acaba Ä°ngiltere, Galler ve Kuzey Ä°rlanda'ya yaÅŸayanlar, bu referandumu ne kadar önemsiyor?

Bilim insanı Stephan Hawking, komedyen Russell Brand ve ÅŸarkıcı Morrissey, referandum konusunda fikirlerini açıklayan isimlerden birkaçı.

Hawking, "Birlikte Kalalım" adlı kamuoyuna açık mektubun imzacılarından biriydi. Kampanya, Ä°skoçya'nın BirleÅŸik Krallığa baÄŸlı kalması fikrini savunuyordu.

Russel Brand ise "bağımsızlığın iyi bir fikir olduÄŸunu" söyleyenlerden biriydi. Morrissey de, benzer ÅŸekilde, Ä°skoçya'ya "BirleÅŸik Krallık ile baÄŸlarını koparmasını" önermiÅŸti.

Elbette ünlü isimler bu tartışmanın küçük bir kısmı, buzdağının yalnızca görünen yüzü.

Medyanın ilgisi artıyor

Referandum tartışmalarının BirleÅŸik Krallığa baÄŸlı diÄŸer bölgelerde de arttığı dikkat çekiyor.

Referanduma ilginin ne derece olduğuna dair toplanmış bir veri yok.

Ancak BBC televizyonunda yayımlanan ve Ä°skoçya Bölgesel Yönetimi BaÅŸbakanı Alex Salmond ile Ä°skoçya'nın BirleÅŸik Krallık'a baÄŸlı kalmasını savunan "Better Together" (Birlikte Daha Ä°yiyiz) kampanyasının lideri, eski Maliye Bakanı Alistair Darling arasında geçen tartışma programı, referanduma duyulan ilgiye dair bir ipucu veriyor. Çünkü program, Ä°ngiltere, Galler ve Kuzey Ä°rlanda'da 1,5 milyon kiÅŸi tarafından izlendi.

Program sırasında Twitter'daki yorumlar ve hareketlilik de, konunun Ä°skoçya dışında da ilgiyle takip edildiÄŸini ortaya koydu.

Yazılı basın taramaları, konuya ilginin medyada da arttığını gösteriyor.

"Lexis Bexis" arama motoruna göre, Ä°ngiliz yazılı basınında AÄŸustos ayında içinde "Ä°skoçya" ve "bağımsızlık" kelimeleri geçen 1,325 yazı yer aldı. Bu sayı Temmuz'da 839 idi. Geçen yıl AÄŸustos ayında ise yalnızca 238 yazıda bu kelimelere rastlandı.

Ä°ngiliz Sun gazetesinin kıdemli politika muhabiri Kevin Schofield, medyada Ä°skoçya'nın bağımsızlığına dair yazılarının artmasının en önemli sebebinin, referanduma sayılı gün kalması olduÄŸu görüÅŸünde.

Para birimi ne olacak?

Leeds Üniversitesi öÄŸretim görevlisi Stuart McAnulla da Schofield'la hemfikir:

"Referandum yaklaÅŸtıkça, Britanya'nın diÄŸer bölgelerinde merak artıyor. Ve siz de siyasiler ile ünlüler dışındakiler arasında da konunun tartışıldığını görüyorsunuz."

Ancak McAnulla, baÅŸka sebeplerle de ilginin artmış olabileceÄŸini düÅŸünüyor:

"Alex Salmond, Ä°skoçya bağımsız olursa, para biriminin sterlin olarak kalması yönünde öneride bulundu. Bu öneri, Ä°skoçya'da sıklıkla tartışıldı. Sonuçta para birimi Ä°ngiltere, Galler ve Kuzey Ä°rlanda'yı da doÄŸrudan etkileceÄŸinden, diÄŸer bölgeler de tartışmaya katıldı."

Son yapılan anket, Ä°ngiltere'nin yüzde 53'ünün bağımsız Ä°skoçya ile ortak para birimi kullanılmasına karşı olduÄŸunu ortaya koyuyor.

'Kuzey İrlandalılar yakından takip ediyor'

Referandumdan "evet" çıkarsa, Ä°ngiltere ve diÄŸer bölgeler arasındaki iliÅŸkilerde önemli deÄŸiÅŸiklikler yaÅŸanabileceÄŸi belirtiliyor.

ÖrneÄŸin Glasgow'da yaÅŸayan Ä°rlandalı gazeteci Peter Geoghegan, Ä°skoçya bağımsızlığıyla en çok Kuzey Ä°rlandalıların ilgilendiÄŸini savunuyor.

Kuzey Ä°rlanda ile Ä°skoçya'nın uzun bir geçmiÅŸi var. Pek çok Kuzey Ä°rlandalı'nın ailesinde Ä°skoçluk bulunuyor, ayrıca Ä°skoçya'da çok sayıda Ä°rlandalı yaşıyor.

Belfast Queen's Üniversitesi'nden Profesör Graham Walker, bağımsızlık kararı çıkması halinde, Ä°skoçya'daki bağımsızlık karşıtlarının "kimlik krizi" yaÅŸayabileceÄŸini öne sürüyor.

Profesör Walker'a göre, bağımsızlık karşıtları için BirleÅŸik Krallığın bir parçası olmak büyük önem taşıyor.

'BirleÅŸik Ä°rlanda referandumu'

Walker, bu referandumun Kuzey Ä°rlanda'da milliyetçi talepleri güçlendirebileceÄŸini, bir "BirleÅŸik Ä°rlanda referandumu" talebi doÄŸurabileceÄŸini belirtiyor.

Cardiff Üniversitesi'nden Rebecca Rumbul ise, insanların referanduma dair "karışık hisler içinde olduÄŸunu" söylüyor. Ancak çoÄŸu Galli için önceliÄŸin Ä°ngiltere'yle kendi aralarındaki iliÅŸki olduÄŸuna dikkat çeken Rumbul, Ä°skoçya referandumunun tali kaldığını kaydediyor.

Galler siyasi partisi "Plaid Cymru" lideri Leanne Wood ise Ä°skoçya'nın "evet" demesinden yana. Wood'a göre, referandumdan bağımsızlık kararı çıkması, "BirleÅŸik Krallığın tektonik plakalarının deÄŸiÅŸtiÄŸi" anlamına geliyor.

Wood'un başında olduğu "Plaid Cymru", Galler'in bağımsızlığını savunuyor.

Kalbini mi dinlemeli, aklını mı?

Ä°skoçların BirleÅŸik Krallığa baÄŸlılığı, pek çok insana göre manevi duygulardan kaynaklanıyor. Ä°ngiltere BaÅŸbakanı David Cameron, daha önce yaptığı bir konuÅŸmada, Ä°skoçya'nın bağımsızlık kararı vermesinin "kalbini kıracağını" söylemiÅŸti.

"Birlikte Kalalım" (Let's Stay Together) baÅŸlıklı mektupta da "bizi birleÅŸtiren ÅŸeyler", "baÄŸlar" gibi oldukça duygusal ifadeler kullanılıyor.

"Ä°skoçya bağımsız bir ülke olmalı mı?" sorusunun yer alacağı referandum, 18 Eylül'de gerçekleÅŸecek.

Ä°skoçya'da ikamet edenler, referandumda "evet" ya da "hayır" oyu kullanabilecek.