İspanya düze çıktı mı?

Almanya BaÅŸbakanı Angela Merkel, bundan iki yıl önce Ä°spanya'yı ziyaret ettiÄŸinde ekonomik krizin etkisindeki ülkede daha fazla ekonomik reform ve tasarruf önlemlerinin uygulanmasını salık vermiÅŸti. Sonuçta Ä°spanya ekonomik gücünün altıda birini yitirmiÅŸ, ülkedeki her 4 kiÅŸiden biri iÅŸini kaybetmiÅŸti. Ancak Merkel'in bu uyarısı Ä°spanya kamuoyunda eleÅŸtirilere neden olmuÅŸtu.

Uzun yıllardır Ä°spanya'daki ekonomik geliÅŸmeleri yakından takip eden Köln Üniversitesi'nden emekli ekonomi profesörü Jürgen Donges'e göre Ä°spanyollar Merkel'i haksız yere eleÅŸtirdiler. Donges, eleÅŸtirinin ardında daha çok bir günah keçisi arama çabası yattığını belirterek, "Ä°spanya ve Almanya iliÅŸkileri geleneksel olarak çok iyi düzeydedir. Sözkonusu Merkel ve Almanya fobisi, Ä°spanyolların sorunları görmezden gelerek yaÅŸadıkları 10- 15 yılı kavrama sürecinin bir sonucudur. Bir suçlu aradılar ve onu yabancı bir ülkede buldular" diye konuÅŸtu.

GeliÅŸme yeterli mi

Prof. Dr. Jürgen B. Donges

Aradan geçen iki yılda Ä°spanyol ekonomisinde geliÅŸmeler yaÅŸandı. GeçtiÄŸimiz Nisan ve Haziran ayları arasında gayrisafi yurtiçi hasıla yüzde 0,6 oranında artış gösterdi. Buna karşın Euro Bölgesi'nde duraksama yaÅŸanırken, Almanya'da gerileme kaydedildi.

Durum böyle olunca Ä°spanyollarda bir çeÅŸit "kendini beÄŸenmiÅŸlik" halinin ortaya çıktığını ifade eden Donges ÅŸöyle devam etti:

"Åžu anda yayılan kendini beÄŸenmiÅŸlik hali, beni kiÅŸisel olarak fazlasıyla endiÅŸelendiriyor. Medyada da bunu gözlemlemek mümkün. Birden bire Ä°spanya Euro Bölgesi'nin büyük lokomotifine dönüÅŸtü ve diÄŸer ülkelerin durumu kötüleÅŸti. Hatta, 'Almanlar bile ÅŸimdi sıkıntıdalar' diye adeta sevinenler var."

Prof. Donges'e göre Ä°spanyol hükümeti halkın moralini yüksek tutmak amacında. Donges, Ä°spanya'nın tam anlamıyla düze çıktığı görüÅŸünü paylaÅŸmıyor. Ona göre Ä°spanya'da liberalleÅŸme hızlandırılmalı. Böylece ülke uluslararası rekabette gücünü ortaya koyabilir.

Borçlanma gündemde

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı eski yöneticilerinden ekonomist Heiner Flassbeck ise Ä°spanya'nın geçtiÄŸimiz dönemde personel maaÅŸlarının en fazla kısıldığı ülke olduÄŸunu vurguluyarak, bu durumun halkın satın alma gücünü olumsuz etkilediÄŸine iÅŸaret etti. Flassbeck, "Ä°spanya'nın hâlâ 2008'deki kriz seviyesinin altında bulunması bile baÅŸlıbaşına bir felaket. Bu düÅŸük seviyeden ölçüldüÄŸünde ekonomi birazcık büyüyor, iÅŸsizlik oranı da hafif ÅŸekilde düÅŸüÅŸ gösteriyor. Bu tempoyla devam ederlerse iÅŸsizlik oranını normal seviyeye çekmeleri 50 yılı bulur. Durum dramatik ve kötü" dedi.

Heiner Flassbeck

Flassbeck ve ABD'li ekonomi Nobeli ödüllü Paul Krugman Ä°spanya'da ekonomiye hareketlilik kazandırmak için arz talep dengesine dikkati çekiyor ve talebi artırmanın yollarının bulunmasını öneriyor. Bunun için de maaÅŸların artırılmasını, hükümetin gerekirse borçlanarak yeni yatırımlara ağırlık vermesini tavsiye ediyorlar.

Demokrasiye dikkat

Ancak Ä°spanya'nın krize kadar düÅŸük seviyelerdeki devlet borçları, banka kurtarma operasyonları nedeniyle ÅŸu sıralarda yıllık hasılanın yüzde 100'ü seviyesinde seyrediyor.

Prof. Donges gibi libarel ekonomistler borçlanmayı, rekabet gücünü kırdığı için çok da saÄŸlıklı bulmadıklarını belirtiyorlar. Ancak Flassbeck asıl tehlikeyi demokrasi kültürünü olumsuz etkileyebilecek geliÅŸmelerin yaÅŸanmasında görüyor. Flassbeck, Avrupa'nın ekonomi politikasını deÄŸiÅŸtirmemesi durumunda halkın marjinal partileri iktidara taşıyabileceÄŸini belirterek, böylece Avrupa'nın çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağını ileri sürüyor.