Koruma altında öldürülen kadınlar

Yasemin Varıcı, 13 yıllık evliydi. Ä°ÅŸsiz ve alkol bağımlısı eÅŸinden iki kez boÅŸanmaya çalıştı, araya aile büyükleri girip engel oldu. Üçüncü kez boÅŸanma davası açtığında kararlıydı. Evini ayırdı, 11 yaşındaki oÄŸlu ile baÅŸka bir evde kalıyor, geçim mücadelesi veriyordu. EÅŸi sürekli tehdit ediyordu. Koruma kararı da çıkartmıştı. Polisin “Biz eÅŸinle konuÅŸtuk, seni rahatsız etmeyecek. Evine gir” demesinden birkaç saat sonra eÅŸi tarafından bıçaklanarak öldürüldü. 

Türkiye'de son iki yılda 429 kadın öldürüldü. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre, 2013’te öldürülen kadın sayısı 237. Öldürülen kadınlardan 25'i koruma talep etmiÅŸken 18'i koruma alabildi. 2014 yılının ilk yedi ayında ise 192 kadın öldürüldü. Kadınların öldürülme gerekçelerinin başında ayrılmak ya da boÅŸanmak istemeleri, kıskançlık ve erkeÄŸin istediÄŸinin olmaması geliyor. Al Jazeera Türk, yakınları öldürülen dört aile ile bir araya geldi. Hukuk mücadelelerini sürdüren aileler; yaÅŸadıklarını, uygulamadaki sorunları anlattı.

Onlardan biri eÅŸi tarafından geçen Haziran ayında EskiÅŸehir’de öldürülen 54 yaşındaki Yasemin Varıcı’nın ailesi. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun yürüyüÅŸüne katılmak ve seslerini duyurmak için EskiÅŸehir’den Ä°stanbul’a geldiler. Ellerinde kardeÅŸlerinin fotoÄŸrafının olduÄŸu döviz, gözleri yaÅŸlı. 

UzaklaÅŸtırma kararına raÄŸmen…
Varıcı, devlet koruması altındayken öldürülen kadınlardan. EÅŸinden boÅŸanmak için dava açan Varıcı, altı aydır da oÄŸluyla baÅŸka bir evde yaşıyordu. KardeÅŸlerinin deyimiyle 13 yıllık evliliÄŸinde 13 kez gülmemiÅŸti. Sürekli bir iÅŸi olmayan eÅŸine bakmaktan, ÅŸiddet görmekten yorulduÄŸu için ayrılmak istiyordu. BoÅŸanma davası açılır açılmaz koruma talep etti. ÖldüÄŸünde altı ay süreli koruma kararı vardı. EÅŸi hakkında uzaklaÅŸtırma kararı da çıkartmıştı. Buna raÄŸmen öldürülmeden önceki akÅŸam eÅŸi içkili bir ÅŸekilde Varıcı’nın evinin önüne geldi. Varıcı polise haber verdi. Ä°ddialara göre polis “Biz onunla konuÅŸtuk. Söz verdi, bir daha gelmeyecek. Sen evine gir” dedi. Ancak Varıcı sabah iÅŸe gitmeden eÅŸi tarafından 10 yerinden bıçaklanarak öldürüldü.

'Polis gözaltına alsa Yasemin yaÅŸayacaktı'
Yasemin Varıcı öldürüldüÄŸünden bu yana ailesi tek bir ÅŸey söylüyor: O gün polis kocasını gözaltına alsa Yasemin hala yaşıyor olacaktı.

Varıcı’nın kardeÅŸi Sema Çuhadar, ablasının koruma altındayken öldürülmesine isyan ediyor:

"Daha ne yapmak gerekiyor? Kendi adaletimizi kendimiz mi saÄŸlayacaktık? Katil o kadar rahat ki, nasılsa polislerin bir ÅŸey yapmayacağını da biliyor. Daha önce de kapıyı kırmış para cezası ile kurtulmuÅŸtu."

Çuhadar, kanunlar hayata geçmediÄŸi için kadın cinayetlerinin yaÅŸandığını belirterek "Polis görevini yapmıyor. Bize 'Hangi birinizi koruyacağız?' diyen bile olmuÅŸtu.  Erkekler bunun için bu kadar rahat eÅŸini, sevgilisini, niÅŸanlısını öldürüyor. Hem ablama hem de adaletsizliÄŸe üzülüyoruz" diye konuÅŸuyor. Varıcı’nın 11 yaşındaki oÄŸlu ise tedavi görüyor. 

'Pişmanım' dedi indirim aldı

Dilber Keskin, eÅŸi tarafından öldürüldüÄŸünde koruma altındaydı. [FotoÄŸraf: Umay AktaÅŸ Salman/Al Jazeera Türk]

Koruma altındayken öldürülen kadınlardan biri de Dilber Keskin. Mehmet Yılmaz ile evleneli daha bir ay olmuÅŸtu. EÅŸinin kendisini dövdüÄŸünü, bıçak çektiÄŸini ve parasını elinden aldığını söyleyen Keskin, evi terk edip sığınma evine yerleÅŸti. Bu arada kocası tarafından tehdit ediliyordu. Bununla kalmayıp Dilara Keskin'in babasını da bıçakladı. Baba Keskin üç, Dilber Keskin atı ay koruma altına alındı. Dilber koruma süresi dolmadan, Mayıs 2012’de kocası tarafından sokak ortasında 11 yerinden bıçaklanarak öldürüldü. Savcı, katil zanlısı kocaya ‘ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis’ cezası istedi.  Zanlı Yılmaz, "Takdir mahkemenin, piÅŸmanım" dedi. Mahkeme, kasten eÅŸini öldürmekten dolayı ‘müebbet hapis cezası’ verdi. Baba Keskin karara tepkili:

“DuruÅŸmalarda beni tehdit etti. 'BoÄŸazını keserim' diye hareket yaptı. Bu tutanaklara da geçti. Ancak buna raÄŸmen ağırlaÅŸtırılmış müebbet cezası müebbette çevrildi.  Kızımın hiçbir suçu yoktu. Koruma altındaydı ama korunamadı.  Ä°lk eÅŸinden olan iki çocuÄŸu vardı. Onlar da periÅŸan. EÅŸim her gün aÄŸlıyor."

'Ä°yi hâl indirimine aile itiraz etti, dava yeniden baÅŸladı'

Hatice Yılmaz'ın davası ailesinin itirazı üzerinden yeniden görülmeye baÅŸlandı. [FotoÄŸraf: Al Jazeera Türk/Umay AktaÅŸ Salman]

Hatice Yılmaz da, UÅŸak’ta iki buçuk sene önce eÅŸi  Mustafa Karaca tarafından boÄŸazı kesilerek öldürüldü. Ailesi, katil zanlısının ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası alması için mücadele veriyor. Hatice Yılmaz, iki buçuk yıllık evliydi. Görücü usulü evlenmiÅŸlerdi. ÖldürüldüÄŸü gece kocası eve alkollü gelmiÅŸ ve tartışma yaÅŸanmıştı. Yılmaz, akrabasının evine gitmek istedi. Kocası önce boÄŸmaya çalıştı ardından boÄŸazını kesti. Mustafa Karaca ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezasıyla yargılanıyordu. DuruÅŸmadaki iyi hali de göz önüne alınarak ‘müebbet ‘ hapisle cezalandırıldı. Yılmaz’ın ailesi karara itiraz etti. Yargıtay kararı bozdu ve yeniden yargılanma baÅŸladı. Yargı süreci devam ediyor.

'Takım elbiseyle geldi, iyi hal indirimi aldı'
Baba Mehmet Yılmaz, “Ä°yi hal indirimi istemiyoruz. DuruÅŸmalara takım elbiseyle gelip, sessiz oturdu diye iyi hal indirimi olmaz. Kızımı öldürdü” diyor. Yılmaz, yaÅŸadıkları sıkıntıları ÅŸöyle anlatıyor:

"Ailece psikolojik rahatsızlıklarımız devam ediyor. EÅŸim sürekli ilaç kullanıyor. DiÄŸer kızımın okul hayatı da çok kötü etkilendi. Kızım geri gelmeyecek ama katilin hak ettiÄŸi cezayı almasını istiyoruz. Ä°ki sefer Ankara’ya, Meclise gittik, bu cinayetlerde tahrik indirimi, iyi hal indirimi uygulanmasını istemiyoruz."

AyÅŸe Topçu eÅŸi tarafından öldürüldüÄŸünde kanser ile mücadele ediyordu. [FotoÄŸraf: Al Jazeera Türk/ Umay AktaÅŸ Salman]

Feramiz Boztepe de kardeÅŸi AyÅŸe Topçu için adalet arıyor. AyÅŸe Topçu, geçen Mayıs ayında Sivas’ta kocası Kemalettin Topçu tarafından bıçaklanarak öldürüldü. ÖldürüldüÄŸünde kanser tedavisi görüyordu.

Boztepe, kardeÅŸinin 26 yıllık evliliÄŸi boyunca  mutsuz olduÄŸunu anlatıyor:

“Kocası tarafından aldatılıyordu. Åžiddet de görüyordu. Davamın peÅŸindeyim, en ağır ÅŸekilde cezalandırılmasını istiyorum."

Topçu'nun kocası da Temmuz ayında görülen davanın ilk duruÅŸmasında iyi hal indirimi istedi. 

4 yıl önce kurulan Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, pek çok davayı takip ediyor. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Temsilcisi Gülsüm Kav, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Åžiddetin Önlenmesine Dair Kanun yenilendikten sonra cinayetlerin azalmasını beklediklerini ancak bunun gerçekleÅŸmediÄŸini söylüyor:

“Korunma kanunu çok yeterli. Ancak hayata geçmiyor. Sürekli ‘personele eÄŸitim verilmesi’ kliÅŸesi ile karşılaşıyoruz. EÄŸitim ÅŸart ama bu siyasetle de deÄŸiÅŸecek bir ÅŸey. Personel eÄŸitim alıyor ama onu yönetenlerden ‘kahkaha atan kadının iffetsiz olduÄŸunu’ duyunca o eÄŸitim ne iÅŸe yarayacak? Kadın cinayetleri davalarında yapılan indirimler insanlık ayıbı. Kadın cinayetleri töre saikiyle iÅŸlenen cinayetlerde olduÄŸu gibi nitelikli halden.”

'İndirim yanlış yorumlanıyor'

Ä°stanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi BaÅŸkanı Hale Akgün'e göre indirimler ceza kanununa uygun yapılmıyor: 

"Haksız tahrik indirimi, olaydan duyduÄŸu azap nedeniyle kendini koruma güdüsüyle yapılınca verilebiliyor. 'EÅŸim baÅŸkasına kaçtı, ben de vurdum' diyene bu indirim yapılıyor. Uygulamada sorun var.  Ä°yi hali, piÅŸmanlığı gözetilerek indirim yapılabilir. Hakimin takdir yetkisi var. Ancak bunu kiÅŸiye göre yorumlamak yanlış. Dış görünüÅŸe göre bakınca ‘ne efendi' diyorsunuz. Bunu yaparken toplumda infial uyandırmış olaylar düÅŸünülerek dikkatli karar vermek lazım."