Türkiye dost mu değil mi?

“Dostlar arasında casusluk olmaz.” Almanya BaÅŸbakanı Angela Merkel, cep telefonunun Amerikan Ulusal Güvenlik Kurumu NSA tarafından dinlendiÄŸinin ortaya çıkmasının ardından bu sözlerle tepki vermiÅŸti. Åžimdi ise Alman dış istihbarat teÅŸkilatı BND’nin NATO müttefiki Türkiye’yi izlemeye aldığı ortaya çıktı. Der Spiegel dergisinin haberine göre hükümetin talimatı üzerine Türkiye 2009 yılından bu yana BND’nin izlediÄŸi ülkeler arasında yer alıyor.

Skandalın ikinci boyutu ise ABD DışiÅŸleri Bakanı John Kerry ve selefi Hillary Clinton’ın telefon konuÅŸmalarının da yanlışlıkla dinlemeye takılmış olması. Dost ülkeler ile ilgili tesadüfen dinlemeye takılan görüÅŸmelerin normalde derhal silinmesi gerekirken bu görüÅŸmelerden en az birinin silinmediÄŸi iddia ediliyor.

Dolaylı doğrulama

Türkiye'nin dinlenmesi konusunda ise hükümet kaynaklarından dolaylı olarak doÄŸrulama geldi. Frankfurter Allgemeine pazar gazetesine konuÅŸan hükümet kaynakları Türkiye’nin listede yer almasını savunarak, Türkiye’nin ABD ya da Fransa ve Ä°ngiltere gibi AB ülkeleriyle karşılaÅŸtırılamayacağını belirtti. Hükümet kaynakları Türkiye’de olup bitenlerin Almanya’nın iç güvenliÄŸini doÄŸrudan etkilediÄŸini vurgulayarak, PKK, Almanya’daki aşırı saÄŸ ve sol Türk gruplar ile uyuÅŸturucu ve insan kaçakçılığına dikkat çekti. Ancak bu, NATO müttefiki ve AB üye adayı bir ülkenin sistematik ve hedefli bir ÅŸekilde dinlenmesine gerekçe olabilir mi?

Alman siyaseti bu soru karşısında ikiye bölünmüÅŸ durumda. Alman Federal Meclisi’ndeki NSA AraÅŸtırma Komisyonu'nun BaÅŸkanı Patrick Sensburg ÅŸunları söyledi:

“Hassas olarak sınıflandırılabilecek ve kriz bölgelerinde bulunan ülkelerde istihbarat faaliyetlerinde bulunmamız doÄŸrudur. Ve son dönemde yaÅŸananlar, Türkiye ile Irak arasındaki bölgede de istihbarat faaliyetlerinin gerekli olduÄŸunu açıkça göstermektedir.”

'BND aklını kaçırmış'

Sol Parti Meclis Grup BaÅŸkanı Gregor Gysi ise BND’nin aklını kaçırdığı görüÅŸünde: “Türkiye sonuçta bir NATO müttefiki. Türkiye ve ErdoÄŸan’a sert eleÅŸtirilerde bulunuyorum. ÖrneÄŸin IŞİD teröristlerini sınırdan kolayca geçirttikleri için. Ama bu karşılıklı casusluk için gerekçe deÄŸil. Yani gerçekten de düÅŸünemiyorum bile. Gerçekten de istihbarat dünyası aklını kaçırmış.”

Merkel'in partisi Hristiyan Demokrat Birlik'ten Meclis Ä°çiÅŸleri Komisyonu BaÅŸkanı Wolfgang Bosbach ise hükümeti konuya bir an önce açıklık getirmeye çağırdı: “Federal hükümet, Türkiye’nin 2009’dan beri hangi nedenlerden dolayı ve ne kapsamda dinlendiÄŸine dair ve bu dinlemenin sıkça sarf edilen ‘Ortaklar birbirini dinlemez’ cümlesiyle nasıl baÄŸdaÅŸtırılabileceÄŸine dair tatmin edici bir açıklama getirebilirse iyi olur.”

'Meclis denetimi sorunlu'

Bosbach, BND’nin faaliyetlerinin meclisteki denetiminde de sıkıntılar bulunduÄŸunu belirterek ÅŸunları söyledi: “Son haberler tabii ÅŸu soruyu yeniden gündeme getiriyor: Ä°stihbarat birimlerimizin meclisteki denetimi olması gerektiÄŸi gibi mi? Ä°stihbarat birimleri, denetçilerine söylemek zorunda oldukları ÅŸeyleri deÄŸil, sadece kendi söylemek istediklerini söylüyor. Uzun süredir içimde bu kuÅŸku var.”

Federal Meclis Ä°stihbarat Birimleri Denetleme Komisyonu da son haberlerden rahatsız. Komisyonun Sol Partili BaÅŸkan Vekili Andre Hahn, Türkiye’nin dinlenmesi iddialarıyla ilgili olarak BaÅŸbakan Angela Merkel’i bir hükümet açıklaması yapmaya çağırdı. Türkiye’nin ÅŸiddet eÄŸilimli Ä°slamcılar nedeniyle BND’nin takibinde olmasına ÅŸaşırmadığını belirten Hahn, ancak Türkiye’nin hükümetin izleme listesinde yer alması konusunda Meclis Denetleme Komisyonu’na ÅŸimdiye kadar hiçbir bilgi verilmediÄŸi eleÅŸtirisinde bulundu.