Kışlada dayağa Kırgız önlemi

Askar AytbekoÄŸlu askerdeki dayak ve kötü muamele maÄŸdurlarından biri. AytbekoÄŸlu, birliÄŸine gittiÄŸi ilk gün dövüldüÄŸünü ve sakat kaldığını iddia ediyor.

13 Mayıs 2014 tarihinde BiÅŸkek ÅŸehrindeki 702 No’lu birliÄŸine giden AytbekoÄŸlu, askerde yaÅŸadığı ilk günü ÅŸöyle anlatıyor:

“Askere gidiyorum diye sevinmiÅŸtim. GittiÄŸim ilk gün banyoda tıraÅŸ olurken tekmelemeye baÅŸladılar. Benimle gün boyunca dalga geçtiler, tekme, tokat attılar. AkÅŸama doÄŸru askeri kıyafetleri verdiler ve kışlaya götürdüler. AkÅŸam yattık. Uzun zaman uyuyamadım. Işık kapalıydı. Bir anda dışarıdan birisi geldi ve sırayla herkesi yataklarında uyurken dövmeye baÅŸladı. Sıra bana geldiÄŸinde tekme vurmaya, tokat atmaya baÅŸladı. Canım çok yandı, çok aÄŸrım oldu. Sabaha kadar uyuyamadım. Sabah hastaneye götürdüler. Tuvalete gidemez duruma geldiÄŸim için ameliyat oldum.”

'OÄŸlum sakat oldu'

Dört çocuk sahibi olan AytbekoÄŸlu’nun annesi Maksat Sakıbayeva, oÄŸlunu sapasaÄŸlam askere gönderdiÄŸini, ancak iki gün sonra sakat olarak teslim edildiÄŸini söylüyor:

“13 Mayıs’ta oÄŸlumu teslim ettim. 14 Mayıs’ta oÄŸlum ameliyat masasındaydı. 15 Mayıs’ta askerden beni aradılar ve oÄŸlumun ameliyat geçirdiÄŸini söylediler. SaÄŸlam gönderdiÄŸim oÄŸlumu iki gün sonra bana sakat olarak teslim ettiler.”

EÅŸinden 15 yıl önce boÅŸanan ve çocuklarını tek başına büyüten Sakıbayeva, oÄŸlunun üç aydır hastanede tedavi görmesine raÄŸmen, önceden hiç bir saÄŸlık sorunu olmayan çocuÄŸunun artık iyileÅŸemediÄŸini söylüyor:

“18 yaşında ve artık sürekli idrar kaçırıyor. Bir gün içinde oÄŸlumu sakat yaptılar. Tedavi için evimdeki eÅŸyaları sattım.” 

SoruÅŸturma sürüyor

Sakıbayeva, birlik yönetiminin, oÄŸlunun saÄŸlık durumunu iyileÅŸtireceÄŸi sözü ve yüz dolar para verdiÄŸini, ancak sözlerini yerine getirmediÄŸini ileri sürüyor:

“Askeri birlik yetkilileri oÄŸlumun saÄŸlık durumunu sormuyorlar. Verdikleri sözleri yerine getirmediler. SoruÅŸturmanın tekrar baÅŸlatılması ile ilgili Askeri Savcılığa ve BaÅŸsavcılığa yazı yazdım. Onların adalet bir karar almalarından umut ediyorum.” 

Birlik yetkilileri AytbekoÄŸlu’nun iyileÅŸmesinden sonra askere gelmesini beklerken, Sakıyeva, çocuÄŸunun güvenliÄŸini garanti altına alamayan birliÄŸe oÄŸlunu hiç bir zaman göndermeyeceÄŸini söylüyor: 

“Ailedeki tek, sapasaÄŸlam oÄŸlumu bir ÅŸeyler öÄŸrensin diye askere göndermiÅŸtim. GüvenliÄŸi saÄŸlayamayan askere oÄŸlumu artık göndermem. Ä°sterlerse  beni mahkemeye versinler.”

Olayla ilgili baÅŸlatılan soruÅŸturma çerçevesinde kışladaki askerler ‘Kimse kimseyi dövmedi’ ÅŸeklinde ifade verdi.
Savunma Bakanlığı, olayla ilgili AytbekoÄŸlu’na yapılan kötü muamele ile ilgili soruÅŸturma iÅŸinin bakanlık tarafından kontrol edildiÄŸini, soruÅŸturma sonuçlarının açıklanacağını bildirdi.

12 asker intihar etti

Askeri Savcılığın verilerine göre, 2013 yılında 12 asker intihar etti.

Savunma Bakanlığı EÄŸitim Ä°ÅŸleri Departmanı BaÅŸkanı Bakıt Caparov, bakanlığın bazen kontrol altına alamadığı durumlarda askerler arasında kötü muamele olaylarının yaÅŸandığını söylüyor. 

Savunma Bakanlığı’nın askerde kötü muamele ve iÅŸkence olaylarının önüne geçmek amacıyla birinci dönem ile ikinci dönem askerlerini ayrı birliklerde tutmadığını söyleyen Caparov, “Son iki yılda bazı birliklerde askerler arasında kötü muamele olayları yaÅŸandı. 2013 yılında üç asker intihar etmiÅŸti.  Bu sene askerleri yeterince kontrol altına alamadığımız için maalesef dört askerimiz intihar etti” dedi.

Psikolog hizmeti veriliyor

Caparov, son iki yıldır askerler arasında kötü muamele önlemlerinin alınması için psikologların çalıştığını söylüyor: “Askerlerin zor koÅŸullara alışmasına yönelik programlarımız çalışıyor. Ayrıca, askerler arasında kötü muamele olaylarının önlenmesi için birliklerde psikologlarımız bulunuyor. Onlar askerlerle tek tek görüÅŸerek sorunlarında destekçi olmaya çalışıyor.”

Askerlerin farklı birliklerde bulunması kararı Sınır Muhafız birimlerinde etkisini gösterdi.  Al Jazeera’ye konuÅŸan Sınır Hizmeti basın sözcüsü  Gulmira Börübayeva, uygulanan yeni sistem sonucunda askeri birliklerde kötü muamele ve iÅŸkence sorunlarının çözüldüÄŸünü söylüyor:

“Daha önceden eski ve yeni gelen askerler aynı birlikte bulunurken, askerler arasında kötü muamele ve iÅŸkence olayları sık sık yaÅŸanıyordu. 2012’de askerler arasındaki iÅŸkence sonucunda beÅŸ asker intihar etmiÅŸti.  2013’ten Sınır Muhafızı Hizmeti'ne baÄŸlı askeri birliklerinde askerlerin intihar etmesine neden olan kötü muamele ve iÅŸkence olayları yaÅŸanmadı.”