IŞİD Musul barajını nasıl kullanacak?

Dicle nehri üzerinde Musul kentinin 50 km kadar kuzeyindeki baraj Kuzey Irak'taki çok geniÅŸ bir alanın suyu ve elektriÄŸini temin ediyor.

Irak Devlet Barajlar ve Rezervuarlar Komisyonu'nun internet sitesine göre Musul barajının jeneratörleri 1010 megavat elektrik üretebiliyor.

Baraj ayrıca su depolama kapasitesi ile Ninova eyaletinin batısındaki tarım alanlarının sulanması bakımından hayati önem taşıyor.

Fakat inÅŸaatının tamamlandığı 1980 yılından bu yana baraj sık sık su sızıntılarıyla baÅŸetmek için bakıma alındı ve sorunlu yerlere çimento enjekte edildi.

ABD hükümeti iÅŸgalden sonra Iraklı ekiplerle birlikte çalışarak barajın tamirat ve bakımı için 30 milyon dolar harcadı.

Åžimdi barajın üzerinde IŞİD militanları siyah bayraklarını dalgalandırıyor ve devriye geziyorlar.

Çürük zemine yapılmış

2007 yılında Irak'taki ABD güçlerinin komutanı David Petraeus ve o sırada BaÄŸdat'taki Amerikan elçisi olan Ryan Crocker, BaÅŸbakan Nuri Maliki'yi barajın çürük bir zeminde inÅŸa edildiÄŸi ve bu yüzden çok tehlikeli olduÄŸu konusunda uyarmışlardı.

Amerikalı yetkililer Irak baÅŸbakanına yolladıkları mektupta "Musul barajının çökmesi Dicle boyunca BaÄŸdat'a kadar sel felaketiyle sonuçlanabilir. En kötü ihtimal olan, barajın azami doluluktayken çökmesi halinde Musul kenti 20 metre yüksekliÄŸinde sular altında kalabilir " demiÅŸlerdi.

Bu tehlike bugün de var.

Ä°ki gün önce Wall Street Journal'a konuÅŸan Iraklı hidrolik mühendisi Azzam Alwash "Musul barajı her an infilak edebilecek bir saatli bomba" dedi.

Baraj silaha dönüÅŸebilir

Başından beri su kaynaklarını denetlemeye çalıştığı dikkat çeken IŞİD'in barajı bir silaha dönüÅŸtürmesi ihtimali de endiÅŸe yaratıyor.

Irak'ın batısındaki Anbar eyaletindeki Felluce barajı da Åžubat ayında IŞİD'in eline geçmiÅŸti.

Ancak IŞİD uzun süredir çabalamasına raÄŸmen, ülkenin ikinci barajı olan Hadise barajını ÅŸu ana kadar Irak ordusunun elinden almayı baÅŸaramadı.

BaÄŸdat'ın güneybatısındaki 8 km'lik Hadise barajı ve hidro elektrik tesisleri Irak'ın elektriÄŸinin yüzde 30'unu saÄŸlıyor. 2003'te Irak'ı iÅŸgal eden ABD ve müttefiklerinin ilk hedeflerinden biri bu barajı ele geçirmek olmuÅŸtu.

Felluce barajını nasıl kullandı?

Foreign Policy adlı dergide geçen ay yayımlanan Keith Johnson imzalı bir makalede IŞİD'in bu yılın bahar aylarında ele geçirdiÄŸi Felluce'deki daha küçük barajda yaptığı gibi tarım alanlarını su altında bırakma ve içme suyunu kesme ihtimaline de dikkat çekiliyor.

Mayıs ayında IŞİD'in bu barajın sularını açarak sele yol açmasıyla Felluce ve Ebu Gureyb arasında yaÅŸayan 40 bin kiÅŸi evlerinden göçmek zorunda kalmıştı.

Bu ayın baÅŸlarında IŞİD milisleri Felluce barajında, nehir sularının akışını kontrol eden 10 kapaktan sekizini kapatarak Fırat nehrinin üst kısmında sellere yol açmış ve nehrin geçtiÄŸi güney illerinde ise kuraklığa sebep olmuÅŸlardı.

Son gelen haberlerde militanların Felluce'deki üslerini su basabileceÄŸi korkusuyla ÅŸimdi beÅŸ kapağı yeniden açarak biriken suyun bir kısmını bıraktıkları kaydediliyor.

'Yöntemli delilik'

Musul barajını aldıktan bir hafta sonra IŞİD milislerinin korku içindeki iÅŸçileri çalışmaya zorladıkları haberleri geliyor.

Uzmanlar ÅŸimdi IŞİD'in barajı, yeni oluÅŸturulan Abadi hükümetine karşı bir koz olarak kullanabileceÄŸi kaygısını dile getiriyorlar.

IŞİD ÅŸu anda Irak ve Suriye'de stratejik önemi büyük birçok petrol ve doÄŸal gaz sahasını da elinde tutuyor.

Brookings Enstitüsü adlı düÅŸünce kuruluÅŸunun Doha bürosunun baÅŸkanı Salman Åžeyh "IŞİD aşırı görüÅŸlü ama çılgın deÄŸil" diyor ve sözlerini ÅŸöyle sürdürüyor:

"Deliliklerinde de bir yöntem var. Para ve doÄŸal kaynaklara el koymayı baÅŸardılar. En önemli iki ÅŸey petrol ve suya yöneldiler. Ve tabi bunları daha da güçlenmek ve büyümek için kullanacaklar."