'Bağdat kan gölüne döner'

Irak’ta CumhurbaÅŸkanı Fuad Mahsum BaÅŸbakan Nuri Maliki karşıtı Irak Ulusal Åžii Ä°ttifakı'nın adayı Meclis BaÅŸkan Yardımcısı Haydar Ä°badi'yi hükümeti kurmakla görevlendirdi. Bunun üzerine BaÅŸbakan Nuri Maliki bu durumun anayasanın ihlali anlamına geldiÄŸini ve kabul etmeyeceÄŸini açıkladı.  

Ülkede yükselen siyasi tansiyon karşılıklı açıklamalarla tırmanmaya devam ediyor.

Nuri Maliki’nin danışmanı Meryem Reyyis katıldığı bir televizyon programında Ä°badi’nin baÅŸbakan olarak ilan edilmesi halinde, BaÄŸdat’ın kan gölüne döneceÄŸi tehdidinde bulundu.

OlaÄŸanüstü toplanan Necef  Ä°l Meclisi, kentte izin alınmadan yapılacak gösterilere izin verilmeyeceÄŸini duyurdu. Meclis, halka yasal olmayan sokak eylemlerine katılmama çaÄŸrısı yaptı.

Malik ise Ä°badi’ye hükümeti kurma görevi verilmesinin ardından halkı eylemelere davet etmiÅŸ ve orduya baÄŸlı askerleri Ä°badi’nin evinin çevresinde konuÅŸlandırmıştı.

Ä°badi’den ise bugün gergin ortamı yumuÅŸatmaya yönelik bir açıklama geldi. Al Mada haber ajansına göre Ä°badi, “Maliki siyasi sürecin ana ortaklarından olmaya devam edecek” dedi.

Maliki’ye baÄŸlı güvenlik güçlerinin BaÅŸkent BaÄŸdat’tın baÅŸta Camia mahallesinde olmak üzere birçok noktadaki bekleyiÅŸleri devam ediyor. Bu bölgelerde bulunan çok sayıda iÅŸyeri bugün olası protesto ve karışıklık ihtimaline karşı kepenklerini açmadı.

ABD tebrik etti

Nuri Maliki’ye baÄŸlı güçler BaÄŸdat’ta yeÅŸil bölge olarak tanımlanan ve bakanlıklar, büyükelçilikler ve diÄŸer önemli binaları barındıran bölgeyi kuÅŸatmış durumda. Maliki'nin gerekçesi Kürt, Åžii ve Sünnilerin desteÄŸi ile cumhurbaÅŸkanı seçilen Kürt siyasetçi Fuat Mahsum'un, seçimlerin üzerinden iki hafta geçmesine raÄŸmen kendisini hükümeti kurmakla görevlendirmemesi.

Ancak cumhurbaÅŸkanı Fuad Mahsum, Maliki'yi deÄŸil, Maliki karşıtı Irak Ulusal Åžii Ä°ttifakı'nın adayı Meclis BaÅŸkan Yardımcısı Haydar Ä°badi'yi hükümeti kurmakla görevlendirdi. Ä°badi'nin görevlendirilmesinin üzerinden henüz bir saat geçmeden ABD yönetimi de adaylığını tebrik etti. 

92 milletvekiline sahip Maliki’nin Irakiye Bloku’nun karşısında yer alan ve yine Åžiilerden oluÅŸan Irak Ulusal Åžii Ä°ttifakı'nın 75 milletvekili var. Åžii ittifakın, Irak Meclis BaÅŸkan Yardımcısı Haydar Ä°badi’yi Maliki’ye karşı baÅŸbakan adayı olarak göstermesi Maliki'ye Åžiilerin de sırtını döndüÄŸünü ve yalnız kaldığını gösteriyor. Zira Ä°badi'ye Sünniler ve Kürtlerin de destek vermesi bekleniyor. Bu destekle de milletvekili sayısı Maliki’nin sahip olduklarından daha fazla olacak.

Sünniler de Maliki karşıtı cephede

Irak’ta en büyük Sünni blok olan Muttehidun Koalisyonu’nun BaÅŸkanı Usame Nuceyfi de Maliki karşıtı cephede yer alıyor. Nuceyfi, Maliki'nin YeÅŸil Bölge'yi kuÅŸatma altına alması sonrası yaptığı açıklamada, görev süresi biten BaÅŸkan Nuri Maliki’nin üçüncü kez baÅŸbakan olmaya çalışmasının Irak’ı bölme ve iç savaÅŸ çıkarma çabası olduÄŸunu söyledi.

Irak Anayasası'na göre seçilen cumhurbaÅŸkanı iki hafta içinde parlamento içinden bir ismi hükümeti kurmakla görevlendirmek zorunda. Ancak Fuad Mahsum seçilmesinin üzerinden iki haftadan fazla süre geçmesine raÄŸmen bir isim açıklamamıştı. Maliki’nin Mahsum'u anayasayı ihlal etmekle suçlaması karşısında ise Usame Nuceyfi, “EÄŸer zaman aşılırsa anayasal anlamda ihlal yapılmış olunur. Ama anayasal ihlal, trajik sonuçlara götüren uygun olmayan bir görevlendirmeden daha iyidir” dedi.

İttifak senaryoları

Irak Meclis BaÅŸkan Yardımcısı Haydar Ä°badi'yi baÅŸbakan adayı olarak gösteren Åžii Ulusal Ä°ttifakı çatısı altında Mukteda Sadr liderliÄŸindeki Ahrar Hareketi, Ammar Hekim baÅŸkanlığındaki Irak Yüksek Ä°slam Konseyi, Fazilet Partisi ve Reform Akımı bulunuyor. Bu partilerin meclisteki milletvekili sayısı 75. Bu haliyle Maliki karşıtı Åžii Ä°ttifak, 92 milletvekili olan Maliki liderliÄŸindeki Kanun Devleti Koalisyonu'nun gerisinde kalıyor. Ancak özellikle Bölgesel Kürt Yönetimi BaÅŸkanı Mesut Barzani'nin Maliki'nin içinde bulunduÄŸu bir hükümette bulunmayacaklarını açıklaması dolayısıyla, 62 milletvekili olan Kürt Ä°ttifakı'nın da Maliki karşısındaki Åžii Ä°ttifak'a destek vermesi bekleniyor. Bu durumda 75 milletvekili olan Åžii Ä°ttifak ve 62 milletvekiline sahip Kürt Ä°ttifakı'nın toplam vekil sayısı 137'ye çıkıyor ve Maliki'nin başında bulunduÄŸu koalisyonu geride bırakıyor. Kürt ve Åžii Ä°ttifakı'na 72 milletvekili bulunan Sünni, Türkmen ve seküler koalisyonların da destek vermesi durumunda ise bu fark iyice açılıyor.

Meclis başkanı ve cumhurbaşkanı belli

Irak'taki siyasi krizin aşılmasına katkı saÄŸlayacak ilk adım 15 Temmuz'da atılmış ve Irak Parlamentosu'ndaki oylama sonucunda yeni Meclis BaÅŸkanı Sünni Selim Abdullah Cuburi olmuÅŸtu.

Meclisin 24 Temmuz'daki oturumunda ise Kürtlerin adayı Fuad Mahsum Irak'ın yeni cumhurbaÅŸkanı seçildi. Fuat Mahsum görevi kendisinin adaylığına büyük destek veren ve geçtiÄŸimiz günlerde uzun tedavi sürecinden sonra Irak'a dönen Celal Talabani'den devraldı. Mahsum meclisteki oylamada aynı zamanda Maliki'nin liderliÄŸini yaptığı Kanun Devleti Koalisyonu'ndan da büyük destek aldı.

Mahsum'un cumhurbaÅŸkanı seçilmesinden sonra Åžii BaÅŸbakan Maliki, 26 Temmuz'da Süleymaniye'ye giderek Kürdistan Yurtseverler BirliÄŸi (KYB) BaÅŸkanı Celal Talabani ile görüÅŸtü. Bölgesel Kürt Yönetimi BaÅŸkanı Mesut Barzani ise birçok kez Maliki'nin başında olduÄŸu herhangi bir hükümette kesin bir biçimde yer almayacaklarını açıkladı.

Irak'ta siyasi taraflar arasında yazılı olmayan bir anlaÅŸma çerçevesinde meclis baÅŸkanı Sünnilerden, baÅŸbakan Åžiilerden, cumhurbaÅŸkanı ise Kürtlerden seçiliyor.