Organize iÅŸler

Fatih, Aksaray, Eminönü... Ä°stanbul’un bu semtlerine yolu düÅŸenlerin dikkatini çekmiÅŸtir: Ramazan ayı boyunca her köÅŸe başında, her trafik ışığında, her caminin giriÅŸinde dilenen bir Suriyeli aile görmek mümkündü. KahramanmaraÅŸ, Adana ve Gaziantep gibi illerde Suriyeli sığınmacılara karşı tepki seslerinin yükselmeye baÅŸladığı günlerde Ä°stanbullular da bu duruma tepki gösteriyordu.

Kentin en iÅŸlek merkezlerinde güpegündüz dilenen Suriyeli aileler; esnafı, yoldan geçenleri ve turistleri ısrarcı tavırları ile rahatsız ediyor, uluorta, buldukları her yeÅŸil alana, beraberlerinde taşıdıkları mutfak eÅŸyaları ve döÅŸeklerle yayılarak görüntü kirliliÄŸine yol açıyordu. Polis ve belediye zabıtaları ise bu olumsuz durumu sonlandırmak için gerekli önlemleri almıyor gibi görünüyordu.

Durumdan Suriyeliler de rahatsız

Dilencilik, hırsızlık ve kent halkının huzurunu bozucu davranışlarda bulunan Suriyelilerden en çok rahatsızlık duyanlar yine Suriyeliler. BeÅŸÅŸar Esed yönetiminden kaçan Suriyeli muhalifler Türkiye’nin kendileri için yaptıklarından dolayı minnettar. Velid Talib üç yıldır muhalif gruplarla çalışan bir iletiÅŸimci. Geçen yıl sosyal medya üzerinden örgütlenmeye baÅŸlayan “Dubara” hareketinin 14 kiÅŸilik çekirdek ekibinde yer alıyor. Yaklaşık bin gönüllü üye ile dünyanın dört bir yanına yayılan Suriyelilerin sıkıntılarına çare bulmayı amaçlıyorlar. Zaten “Dubara” Suriye Arapçasında “çare” anlamına geliyor:

“Biz Dubara hareketi ile sığınmacı durumuna düÅŸen, gittikleri ülkelerin kurallarını ve geleneklerini bilmeyen Suriyelilerin hayatını kolaylaÅŸtırmayı hedefliyoruz. Türkler biz

Velid Talip, sosyal medya üzerinden örgütlediÄŸi "Dubara" topluluÄŸu ile Suriyeli dilenci grupları izledi. [FotoÄŸraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]

 Suriyelilere, Arap soydaÅŸlarımızın bile yapmadığı kadar yardım etti. Ülkenizdeki misafirliÄŸimiz uzadıkça bazı sorunlar ve yanlış anlamalar nedeniyle tatsız olaylar yaÅŸandı. Suriyeli dilenciler baÅŸta Ä°stanbul olmak üzerek Türkiye’nin önemli kentlerinde yaygınlaÅŸmaya baÅŸlayınca olayın aslını öÄŸrenmek için harekete geçtik. Sosyal medya aracılığı ile tüm üyelerimizden, bulundukları bölgelerde dilencilik yapan aileleri izlemelerini ve onlarla ilgili bilgiler toplamalarını istedik.”

Dubara gönüllüleri iki hafta boyunca belli bölgelerde dilenen Suriyeli sığınmacıları izledi. Onlarla birebir konuÅŸarak nerden geldiklerini öÄŸrendi ve aileleri ile ilgili detayları topladı. Velid’e göre, toplanan bilgiler derlendiÄŸinde dilenenlerin tamamına yakınının birbiriyle iliÅŸkili organize gruplar olduÄŸu ortaya çıtı:

“Yaptığımız çalışmalar gösterdi ki dilenen Suriyelilerin ancak yüzde 1-2 gibi bir oranı bunu ihtiyaçtan yapıyor. Ä°htiyaçtan dilenenler de utandıkları için bunu daha çok kendi aile çevrelerinde yapıyor. Sokaklarda gördüÄŸünüz Suriyeli dilenciler ise profesyonel. Bu insanlar Suriye’de de aynı iÅŸi yapıyordu. Türkiye’de kâr daha fazla olduÄŸu için organize bir ÅŸekilde Ä°stanbul gibi kentlere kadar getirildiler. Burada yerel bazı çetelerle ortaklıklar sözkonusu. Dilenen Suriyeli çocukları izledik. Her gün Türk plakalı araçlar tarafından dilenecekleri noktalara taşınıyorlar. Ä°ÅŸ bitiminde de topluca ikâmet ettikleri evlere taşınıyorlar. Bu ailelerin neredeyse tamamı Suriye’nin Halep ve Humus kentleri arasında yaÅŸayan  göçerlerden. Suriye’de de dilencilik yaparlar. Yardım ve merhamet duygularının daha yoÄŸun bir ÅŸekilde yaÅŸandığı Ramazan ayında Ä°stanbul’a daha kalabalık sayılarda getirildiler. Son zamanlarda yaÅŸanan durumun nedeni budur.”

Suriyeli bir dilenci Ä°stanbul Etiler'de, kaldırımdaki yerini almış bile. [FotoÄŸraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]

Velid, tamamen amatör imkânlarla gerçekleÅŸtirdikleri araÅŸtırmanın verilerini Türk yetkililerle de paylaÅŸtıklarını söylüyor:

“Elde ettiÄŸimiz verileri Ä°stanbul Valisi ile de paylaÅŸtık. Bize söylenen Türkiye’de dilenmenin suç olmadığı yönünde. Para cezası kesilip serbest bırakılıyorlarmış. Åžöyle bir çözüm ürettiler: Türk yasalarına göre turistik ve iÅŸlek bölgelerde halkı rahatsız eden dilencilik faaliyetlerine müdahale edilebiliyormuÅŸ. Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi bize Arapça bilen bir personelin telefonunu verdi. Grup üyelerimiz bu telefon hattı üzerinden ÅŸikayette bulunarak özellikle Sultanahmet ve Eminönü bölgelerinde yapılan dilencilik faaliyetlerini bitme noktasına getirdi. Bu kötü niyetli ve organize suç örgütlerinin, zor durumda olduÄŸu için Türkiye’ye sığınan binlerce Suriyeli sığınmacıyı karalamasına izin veremeyiz. Bu konuda Türk halkı ve yetkilileri ile her türlü iÅŸbirliÄŸine hazırız.”

Halep’ten Etiler’e dilenmeye geldi.

Suriyeli aktivist Velid Talib’i yanımıza alarak Ä°stanbul’un bazı lüks semtlerini geziyoruz. Etiler’in en iÅŸlek caddelerinden biri olan Nisbetiye’de kısa bir süre ilerledikten sonra kaldırımda dilenen bir kadın dikkatimizi çekiyor. Önüne koyduÄŸu yazıda Suriyeli olduÄŸu ve Türkçe bilmediÄŸi yazıyor. Onlara yardım etmek isteyen bir vatandaÅŸ olduÄŸumu söyleyip, doÄŸrudan Türkçe 

Suriyeli aktivist Velid Talib dilencinin Halep bölgesinden geldiÄŸini doÄŸruluyor. [FotoÄŸraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]

konuÅŸuyorum. Önündeki kağıtta ‘Türkçe bilmiyorum’ yazan yerel Suriye giyesileri içindeki kadın, gayet anlaşılır bir Türkçe ile yanıt vermeye baÅŸlıyor. Velid, Suriyeli dilenci kadınla Arapça konuÅŸmaya baÅŸlıyor. Göçebelere has aksanlı bir Arapçası var. Eskiden Humus kentine yakın otururken, daha sonraları da Halep’e taşındıklarını anlatıyor. Velid, Suriye’de dilencilik yapan göçerlerin aslında Humus kırsalında derme çatma evlerde ve çadırlarda yaÅŸadığını, daha fazla para kazanmak için daha zengin Halep kentine geldiklerini ve orada dilendiklerini anlatıyor. Öyle anlaşılıyor ki göçerler, yine aynı gerekçelerle bu sefer de Ä°stanbul’u gözlerine kestirmiÅŸ.

‘UzaklaÅŸtırıyoruz, yine dönüyorlar’

Fatih bölgesindeki bir parkta çocuklarını dilendiren bir baÅŸka Suriyeli aileyi izlerken iki zabıta görevlisinin onlara müdahale ettiÄŸini görüyorum. Zabıtalar çocuklar ile konuÅŸurken iki Suriyeli yetiÅŸkin yaklaÅŸtı. Zabıtalar gelen iki kiÅŸiyle tartışırken olay yerine polis geldi. Polis iki Suriyeliyi ekip aracına aldı ve götürdü. Zabıta memurları kimliklerinin saklı kalması ÅŸartı ile Suriyeli dilenciler ile ilgili sıkıntılarını paylaÅŸtı:

"Türk vatandaşı olmadıkları için biz müdahale edemiyoruz. YapabileceÄŸimiz tek ÅŸey onları ilçemiz sınırları dışına çıkartmak. Alıp baÅŸka bir yere bırakıyoruz, daha bizim ekipler dönmeden onlar taksiyle geri geliyor. Bugün olduÄŸu gibi, bazen polise de haber veriyoruz. Az önceki adamlar bu çocukların ne babası ne de akrabası. Resmen onları dilendiriyorlar"

Zabıta memurları, polisin de Suriyeli dilencilere birÅŸey yapamadığını, onlar için ayrı bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduÄŸunu belirtti.