Suriyelinin ev kiralaması zor

Ülkelerindeki iç savaÅŸ yüzünden Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin sayısı BaÅŸbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi BaÅŸkanlığı AFAD’a göre 1 milyon 103 bin. Ancak sadece 218 bini kamplarda kalıyor. Yani 900 bin kadar Suriyeli sığınmacı kendi imkânları ile kiraladıkları evlerde kalıyor. Ancak ev kiralayan Suriyelilerin sayısı arttıkça kiralık ev fiyatları da artıyor.

Suriyelilerin yoÄŸun olarak ikamet ettiÄŸi sınıra yakın Kilis, Gaziantep, Hatay, Urfa’nın yanı sıra Ä°stanbul, Ankara, Ä°zmir gibi büyük ÅŸehirler de kira artışlarından etkilendi. Hatta 200 binden fazla Suriyelinin yaÅŸadığı tahmin edilen Ä°stanbul’da kiralık ev bulmak artık çok zor.

Ä°stanbul’da Suriyelilerin en yoÄŸun yaÅŸadığı Fatih’teki emlakçılar, bazı ev sahiplerinin evlerini yüksek fiyatlara kiraladığını bazılarının ise kesinlikle Suriyeli tercih etmediÄŸini söylüyor. YoÄŸun kiralık ev taleplerinin ardından az sayıda kiralık ev kalması fiyatları da artırdı. Bu durumdan hem Suriyeli sığınmacılar hem de Türk kiracılar maÄŸdur oldu.

Kiralar iki kat arttı

Fatih’te uzun yıllardır emlakçılık yapan Hakkı Özdemir’e göre son yıllarda kiralar en az yüzde 70 arttı. Bazı yerlerde ise yüzde yüzü geçiyor.

Fatih’te emlakçılık yapan Hakkı Özdemir’e göre kira fiyatları en az yüzde 70 arttı. [FotoÄŸraf : Ä°lker TaÅŸ]

“Mesela önceden bin lira kira deÄŸeri olan yer bin 800 veya 2 bin 200 oldu. Yani yüzde yüzü de geçiyor artış. Ev sahipleri ise 5-6 aylık kirayı peÅŸin alıyorlar. Evde 5-6 kiÅŸiden fazlası yaÅŸamasın diye de ÅŸart koyuyorlar."

İki aydır ev arıyor

Emlak ofisinde kiralık ev arayanlarla karşılaşıyoruz. Fatma DoÄŸan onlardan biri ve  Suriyelilere tepkili:

“Ev bulamıyoruz bu Suriyeliler nerden çıktı başımıza? Ä°ki aydır arıyorum ama bulamıyorum ev yok. Biz bodrumda oturuyoruz normal bir daireye çıkmaya çalışıyoruz 2 buçuk milyar. Benim eÅŸimin maaşı 1 milyar. Ne yapalım biz?” 

Fatma DoÄŸan iki aydır ev aradığını ancak kira fiyatlarının yüksekliÄŸinden dolayı ev bulamadıklarını söylüyor. [ FotoÄŸraf : Ä°lker TaÅŸ]

Suriyelilere ev vermiyorlar

Kiralık ev arayan Suriyeliler de dertli. Ä°ki ay önce eÅŸiyle birlikte Ä°stanbul’a çalışmaya gelen Suriyeli A.C (Suriye'deki akrabalarının güvenliÄŸini tehlikeye atmamak için adını ve görüntüsünü vermiyor) onlardan biri:

“Ä°ki ay önce bu civarda kiralar bayağı düÅŸüktü. Yaklaşık yüzde 30 arttı fiyatlar. 1200’den 1600’e çıktı. Ev kiralamak için dokuz gün bekledik. 5-6 ev baktık ama kiralayamadık çünkü yabancılara ev vermek istemiyorlardı. Bin 250 liraya 2+1 ev tuttuk o da 30 yıllık bir ev.”

Suriyeli sığınmacılar ev kiralarının yüksekliÄŸinden ve Suriyelilere ev vermek istemeyen mal sahiplerinden yakınıyor. [FotoÄŸraf : Ä°lker TaÅŸ]

'Suriyelilerden çekinecek bir ÅŸey yok'

Suriyelilerin zor durumlarının farkında olup evini makul fiyata kiralayanlar da var. Levent Aydın, Zeytinburnu’ndaki evini altı ay önce Suriyelilere kiralamış. Hem kendinin hem de binadaki komÅŸuların bir sıkıntısı olmadığını söylüyor:

“Çekinecek bir ÅŸey olmadığı kanaatindeyim. Ülkemize sığınmışlar. Onlara kol kanat germek gerekir diye düÅŸünüyorum. Normal Türklere ne kadar kiraya vereceksem onlara da o fiyata kiraya verdim.”

'Kira artışında birinci etken kentsel dönüÅŸüm'

Ä°stanbul’da artan kira fiyatları ile ilgili görüÅŸtürdüÄŸümüz Ä°stanbul Emlak Komisyoncuları Odası BaÅŸkanı Nizamettin AÅŸa ise Ä°stanbul’da artan kira fiyatlarında birinci etkenin kentsel dönüÅŸüm süreci olduÄŸunu söylüyor. Kiraların yükselmesinde ikinci etkenin ise Suriyeli sığınmacılar olduÄŸunu belirten AÅŸa, “Hali vakti iyi olan Suriyeliler iyi semtlerde ev satın alıyor ya da kiralıyor. Suriyeli sığınmacılar BaÄŸcılar, Güngören, Esenler, GaziosmanpaÅŸa gibi fiyatları düÅŸük olan semtlere akın ediyorlar. Bu bölgelerde yaklaşık yüzde 50 artış oldu.. Neredeyse ev de yok.” diyor.

Suriyeli sığınmacılar, Kadifekale semtindeki evlerde yaşıyor.

[FotoÄŸraf: Turaç TOP / Al Jazeera]

Suriyelilerin yaÅŸamayı  tercih ettiÄŸi kentlerden Ä°zmir’de de benzer bir durum var.  Kadifekale, Basmane, Ballıkuyu, Agora ve Eskiizmir semtlerinde kiralarda artış oldu.

Ev sahipleri başını sokacak bir yer bulma telaşındaki Suriyelilere daireleri yüksek fiyatlardan kiraladı. Daha yüksek kira geliri baÅŸlangıçta ev sahiplerine cazip geldi ancak ilerleyen günlerde, kontratsız kiralanan daireler, bir evde çok sayıda Suriyelinin bir arada yaÅŸaması ve çevreden gelen ÅŸikayetler ev sahiplerinin başını aÄŸrıttı.

Bu gerekçelerle, Ä°zmir’de bu bölgelerde konuÅŸtuÄŸumuz emlakçılar Suriyelilere ev kiralamaya eski kadar sıcak bakmıyor. Kadifekale’de, 24 yıldır emlakçılık yapan Ayhan Altıntop da onlardan biri:

“Ev kiralayanların çoÄŸu, dilenci. Çok kalabalık kalıyorlar. Kimin eve girip çıktığı belli deÄŸil. Bir süre sonra da ev sahiplerinin haberi olmadan birbirlerine kaldıkları evi kiralayıp yüklü miktarda borç bırakıp yok oluyorlar. Biz de arada kalıp ev sahiplerine mahçup oluyoruz. Ben, bu yaÅŸananlardan sonra Suriyelilere ev vermem. Oturdukları yerin de düzenini, huzurunu bozuyorlar. Üç kuruÅŸ fazla kazanacağım diye ne gerek var bunlara”

'Kamplarına dönsünler'

Emlakçı Yusuf Tunçlar ise, sığınmacıların ÅŸehirlerde yaÅŸamasına izin verilmemesi gerektiÄŸini savunuyor:

“Tabii ki yaÅŸadıkları çok zor. Vatanlarından ayrı kalmaları üzücü. Ancak büyükÅŸehirlere gelmelerine izin verilmemeliydi. KeÅŸke kamplarında kalsalardı. Onlara neden geldiklerini sorduÄŸumda, ‘Burada yaÅŸamak daha rahat’ diye cevaplıyorlar. Ama hiç de rahat deÄŸiller. DoÄŸru düzgün, evleri barkları yok. Çevrelerine de rahat vermemeye baÅŸladılar. Kamplarına dönerlerse herkes rahatlar”

Emlakçı Ayhan Altıntop, Suriyeli kiracılara tepkili.

[FotoÄŸraf: Turaç TOP / Al Jazeera]

'Destek olmalıyız'

Basmane Etiler Mahallesi’nin Muhtarı Talip Çoban ise, yaÅŸanan sıkıntılarla birlikte sığınmacılara destek olunması gerektiÄŸini vurguluyor. Sorun çözülemiyorsa Suriyelilerin kamplara dönmesi gerektiÄŸi söyleyen Çoban ekliyor: 

“Suriyelilerin kimisi sadece sıcak bir yuvada yaÅŸamanın peÅŸinde. Kimi ise iyi niyeti suistimal ediyor. Bunların da ayrımı yapılmalı”