IŞİD'e karşı Esad ile işbirliği önerisi

"Ä°slam Devleti" adını alan radikal IŞİD'in Suriye ve Irak'taki ilerleyiÅŸi askeri dengeleri olduÄŸu kadar Suriye krizinin algılanış ÅŸeklini de deÄŸiÅŸtiriyor. Ä°ç savaÅŸta BeÅŸar Esad uzun süre Batı'nın baÅŸ düÅŸmanı sayılmaktaydı. Ancak bu radikal dinci örgüt, kendini yeniden devlet baÅŸkanlığına seçtiren Baas Partili liderden çok daha fazla tehlike arz ediyor. Örgüt, Irak ve Suriye hükümetleri kadar ılımlı muhalefeti de tehdit ediyor. "Cihatçı" olarak tanımlanan militanlar bölgede eÄŸitim görüp savaÅŸtıktan sonra Avrupa'daki ülkelerine dönüyorlar. Böylece Avrupa'nın terör eylemlerine hedef olma tehlikesi büyüyor. Eski CIA BaÅŸkanı Michael Hayden birkaç ay önce en hayırlısının, bu tehlike karşısında Esad'ın iç savaşı kazanması olacağını söylemiÅŸti.

Bu sözler Avrupa ve ABD'nin ikilemini çarpıcı bir ÅŸekilde gözler önüne seriyor. Batı'nın desteklediÄŸi ılımlı Suriye muhalefeti merkezi hükümete ve IŞİD örgütüne karşı koyabilecek güçte deÄŸil.

Ä°sviçreli barış araÅŸtırmaları uzmanı Albert Stahel bu durum karşısında Batı'nın Esad'ı desteklemeye meyledebileceÄŸini söylüyor: “Suriye'de durum çok karışık. Batı 'Esad'ı destekleyelim' ya da 'statükonun istikrara kavuÅŸmasına yardımcı olup, Baas yönetiminin ülkenin önemli bölgelerindeki hakimiyetini korumasını ve Ürdün'ün güvenliÄŸinin tehlikeye girmemesini saÄŸlayalım' diyebilir. IŞİD'in hilafet devleti kurması beklenirse, Fransa ile Ä°ngiltere'nin cetvelle çizdiÄŸi sınırların çöpe atılıp bütün bölge haritasının deÄŸiÅŸmesi söz konusu olur.”

Ä°ngiliz düÅŸünce kuruluÅŸu Royal United Services Institute (RUSI) uzmanlarından Joshi Shashank ise Suriye krizindeki opsiyonları iki musibet arasındaki tercihe indirgemenin hatalı olacağına dikkat çekiyor. Shashank, Batı'nın geliÅŸmelere seyirci kalmasının OrtadoÄŸu coÄŸrafyasının deÄŸiÅŸmesini ve Ä°slam Devleti adlı örgütün Fırat Nehri ile Akdeniz arasında kalan topraklarda Åžeriat devleti kurmasını sineye çekmek anlamına geleceÄŸi uyarısında bulunuyor: “'Sadece terörizm ile mücadelenin söz konusu olduÄŸunu söylemiÅŸtik', ifadesi kendini aldatmaktı ve durumun iyice çığırından çıkmasına yol açtı. Sadece terörle mücadele edildiÄŸi kanısına kapılmak, suçlu bulduÄŸumuz kiÅŸilerin duruma hakim olmasına yaradı. Tek çözüm mutlakla Esad'ı desteklemek ya da onunla iÅŸbirliÄŸi yapmak olmamalı. En önemlisi, Suriye'de demokratik deÄŸiÅŸim sürecinin baÅŸlatılmasına yardımcı olmaktır.”

Resmen doÄŸrulanmamakla birlikte, aralarında Alman dış istihbaratının da bulunduÄŸu Batılı haber alma servislerinin Åžam yönetimiyle irtibat kurmaya çalıştığı öÄŸrenilmiÅŸti. Hatta bir Suriye heyetinin bu amaçla Norveç'e gittiÄŸine dair haberler çıkmıştı. Ä°sviçreli barış araÅŸtırmaları uzmanı Stahel, Batılı devletler Esad'ın yönetimden çekilmesini talep ederken, istihbarat servislerinin gizlice Åžam ile iÅŸbirliÄŸi yaptığı izleniminin doÄŸmasının gerçeÄŸi yansıtmadığı görüÅŸünde.

Stahel, “Görevi bilgi toplamak olan istihbarat servisleri siyasi karar alıcılardan hep bir adım öndedir. Åžimdi konunun can alıcı noktasına gelelim. IŞİD'in dışında, örneÄŸin El Nusra gibi baÅŸka cihatçı yapılanmalar da var. Bu gruplar ile onların safında çarpışan Avrupalı cihatçılar hakkında bilgi toplamak büyük önem taşıyor. Ülkelerine dönmeye baÅŸlayan din savaÅŸçılarının Avrupa'da terör saldırısı düzenlemeyecekleri ne malum? Ä°stihbarat budur ve ‘düÅŸmanımın düÅŸmanını öÄŸrenmek' bakımından hayati bir görevi yerine getirir” diyor.