Barzani ile stratejik diyalog

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi BaÅŸkanı (IKBY) Mesud Barzani, öÄŸle saatlerinde Ankara'ya geldi. Ä°lk durağı Çankaya KöÅŸkü oldu. Barzani, CumhurbaÅŸkanı Abdullah Gül tarafından kabul edildi.

AkÅŸam saatlerinde IKBY BaÅŸkanlığının resmi sitesinde Gül-Barzani görüÅŸmesine iliÅŸkin ayrıntılar yayınlandı. Açıklamaya göre Barzani, görüÅŸmede IŞİD öncülüÄŸündeki silahlı grupların, Musul'u ele geçirmesinden sonra Irak'ta yaÅŸanan geliÅŸmeler hakkında Abdullah Gül'ü bilgilendirdi. IŞİD'in, bir günde Kürt bölgesinin komÅŸusu olduÄŸunu dile getiren Barzani, bunun neticesinde Irak'ta çok yeni bir durum ve bambaÅŸka ÅŸartların ortaya çıktığını aktardı.

"DeÄŸiÅŸim kaçınılmaz"

"Irak'ta deÄŸiÅŸim artık kaçınılmazdır" ifadesini kullanan Barzani, "Åžayet Irak'ta hakim olan siyasi zihniyet deÄŸiÅŸmeyecekse bir kiÅŸinin gitmesinin anlamı olmaz. Aslolan Irak siyasetinde hakim zihniyetin deÄŸiÅŸmesidir. Siyasi sürecin baÅŸarısı, yeni makamlar verilmesi ve karşımıza yeni simalar çıkarılması deÄŸildir. Olması gereken Irak'ta demokrasiye aykırı zihniyetin kalmamasıdır. Irak'ın egemenlik mekanizmasında esaslı deÄŸiÅŸikliklerin olması zaruridir" dedi. 

Barzani, 'Kürdistan bölgesinin, geçen 10 yılda demokrasinin yerleÅŸmesi için çok çaba gösterdiÄŸini ancak Irak'ta olup bitenlerin tamamının anayasaya aykırı olduÄŸunu aktardı.

Referandum ve bağımsızlık tartışmaları

BaÄŸdat hükümetinin, anayasayı defalarca alenen çiÄŸnediÄŸini ve yok saydığını savunan Barzani, "Bunun örnekleri çok görüldü. Irak Anayasasına baÄŸlılık, Irak'ın bütünlüÄŸünün ve tek parça halinde kalışının garantisidir. Bu anayasada da belirtilmiÅŸtir" görüÅŸünü savundu. Kürt bölgesinin son durumu, referandum ve bağımsızlık tartışmalarına da deÄŸinen Barzani, ÅŸöyle dedi:

"Biz Kürdistan bölgesi olarak ÅŸartlarımızı daha iyi bir hale getirmeye çalışıyoruz. Kendi sistemimizi kurmak ve kendi ayaklarımız üzerinde durabilmek için çaba gösteriyoruz. Topraklarımızı tehditlerden korumak istiyoruz. Aynı zamanda Irak'taki terör tehlikesini de hesaba katarak önlemler alıyoruz."

. 

CumhurbaÅŸkanı Abdullah Gül, Mesud Barzani'yi KöÅŸk'te kabul etti. [FotoÄŸraf: AA]

IKBY BaÅŸkanlığının sitesinde görüÅŸmeye iliÅŸkin yayımlanan açıklamaya göre, Irak'ın siyasi ve güvenlik durumu, özellikle Musul ve diÄŸer bazı bölgelerde yaÅŸananlardan dolayı CumhurbaÅŸkanı Abdullah Gül de endiÅŸelerini dile getirdi. Gül'ün ayrıca yarın Irak'ta yapılacak parlamento oturumunun baÅŸarıyla sonuçlanması ve hükümetin en kısa zamanda kurulmasını temenni ettiÄŸi bildirildi.

Açıklamada görüÅŸmeye PeÅŸmerge Bakanı Mustafa Seyid Kadir, PeÅŸmerge Bakanlığı Genel Sekreteri Cabbar Yaver, Ä°çiÅŸleri Bakanı Kerim Sincari ve IKBY BaÅŸkanlık Divanı BaÅŸkanı Fuad Hüseyin de katıldığı bilgisi yer aldı.,  

"Yeni bir siyasi baÅŸlangıç" vurgusu

Mesud Barzani, daha sonra BaÅŸbakan ErdoÄŸan ile bir araya geldi. GörüÅŸmeye Ä°çiÅŸleri Bakanı Efkan Âlâ, DışiÅŸleri Bakanı Ahmet DavutoÄŸlu ve BaÅŸbakanlık MüsteÅŸar Yardımcısı Ä°brahim Kalın ile IKYB BaÅŸkanlık Divanı BaÅŸkanı Fuat Hüseyin ve Ä°çiÅŸleri Bakanı Kerim Sincari de katıldı. 

GörüÅŸme yaklaşık 1,5 saat sürdü. 

BaÅŸbakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre görüÅŸmede, Irak'ta istikrar ve güvenliÄŸin yeniden tesisi için yeni bir siyasi baÅŸlangıca ihtiyaç olduÄŸu vurgulandı. Bu çerçevede, Irak'ta genel seçimlerin tamamlanmasının ardından, beklenen deÄŸiÅŸimin gerçekleÅŸmesi için siyasi sürecin hızla iÅŸletilmesinin önemine iÅŸaret edildi. 

GörüÅŸmede, kriz yaÅŸanan bölgelerdeki ihtiyaç sahiplerine Türkiye'nin AFAD aracılığıyla gerçekleÅŸtirdiÄŸi insani yardımlar ile, ekonomi ve enerji sektörü baÅŸta olmak üzere ikili iliÅŸkiler de ele alındı. 

Barzani dah sonra DışiÅŸleri Bakanı Ahmet DavutoÄŸlu ile bir araya geldi. 

DışiÅŸleri Resmi Konut'ta yaklaşık iki saat süren görüÅŸmeye Ä°çiÅŸleri Bakanı Efkan Âlâ ile DışiÅŸleri Bakanlığı MüsteÅŸarı Feridun SinirlioÄŸlu da katıldı. Barzani'ye PeÅŸmerge Bakanı Cafer Mustafa, PeÅŸmerge Bakanlığı Genel Sekreteri Cebbar Yaver, IKBY BaÅŸkanlık Divanı BaÅŸkanı Fuad Hüseyin ve Ä°çiÅŸleri Bakanı Kerim Sincari de eÅŸlik etti. 

Başbakan Erdoğan, Barzani ile Başbakanlık Resmi Konutu'nda bir araya geldi. [Fotoğraf: AA]

İstişare konuları

Barzani'nin ziyareti, Irak Åžam Ä°slam Devleti (IŞİD) örgütünün ilerleyiÅŸinin ardından ülkede krizin derinleÅŸtiÄŸi bir döneme denk geldi. On binlerce Türkmen yaÅŸadığı yerleri terkederek Kürt bölgesine sığındı. 

IŞİD'in ilerleyiÅŸi üzerine IKBY'ye baÄŸlı peÅŸmergeler de statüsü tartışmalı olan, petrol zengini Kerkük'ü kontrolü altına aldı. Barzani, ihtilaflı bölgelerde referanduma gidileceÄŸini duyurmuÅŸtu. Türkmenler ise Kerkük'ün bütün kimliklerin bir arada yaÅŸayabileceÄŸi özel bir statüye sahip olmasını istiyor.

BaÅŸta petrol satışı olmak üzere, BaÄŸdat yönetimi ile uzun süredir kriz halindeki Kürt yönetimi, Batı’da ve ABD’de 'Kürtlerin kendi kaderlerini tayin hakkı var' çıkışlarında yeterince destek bulamadı. Barzani'nin CumhurbaÅŸkanı, BaÅŸbakan ve DışiÅŸleri Bakanı ile görüÅŸmesi, Türkiye’nin Kürt bölgesi ile mevcut politikasını devam ettireceÄŸini gösteriyor.

GörüÅŸme öncesi BaÅŸbakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre, Türkiye Irak’ın toprak bütünlüÄŸü konusunda görüÅŸlerini koruyor. Türkiye de Kerkük’te Türkmen, Kürt ve Sünni Arapların barış içinde bir arada yaÅŸayacakları bir çerçevenin esas alınmasını istiyor. 

Barzani'nin ziyareti Pazar günü ABD BaÅŸkan Yardımcısı Joe Biden ile telefondan yaptığı görüÅŸme sonrasında gerçekleÅŸti. Telefon görüÅŸmesinde Biden, Irak'ta yürütülen yeni hükümet kurma çalışmalarına Kürtlerden aktif destek beklediklerini söyledi. Barzani ise yeni hükümet kurma çalışmaları sürecinde, Irak'ta ortaya çıkan mevcut jeo-politik gerçeklerin dikkate alınması gerektiÄŸini vurguladı. 

Barzani, Ahmet Davutoğlu'nu Dışişleri Resmi Konutu'nda ziyaret etti. [Fotoğraf:AA]

Petrol de taraflar arasında en önemli konulardan biri. Kuzey Irak topraklarından çıkarılıp Türkiye üzerinden sevk edilen ilk petrolün parası 23 Haziran’da Halkbank'a yatırıldı. Bölgesel Kürt Yönetimi ile yapılan anlaÅŸma gereÄŸi bankada biriken petrol gelirlerinin alınabilmesi için BaÅŸbakan Neçirvan Barzani, BaÅŸbakan Yardımcısı Kubat Talabani, Maliye Bakanı Rebaz Muhammed ve Enerji Bakanı AÅŸti Havrami'nin imzası gerekiyor.

Enerji Bakanı Taner Yıldız, Kuzey Irak'tan sevk edilen ve Ceyhan'da depolanan petrolün 2,6 milyon varile kadar çıktığını, günlük 120 bin varil civarında bir sevkiyat gerçekleÅŸtiÄŸini ifade etti. Yıldız o tarih itibariyle 97 milyon dolarlık Kürt petrolünün satıldığını ve bu miktarın 93 milyon dolarının Halkbank'taki hesaba yatırıldığını söyledi.

'Tahsilat iddiası doğru değil'

Yıldız, Türkiye Madenciler DerneÄŸi BaÅŸkanı Atılgan Sökmen'i kabulünde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi BaÅŸkanı Mesud Barzani'nin ziyaretiyle ilgili soruları yanıtladı. Yıldız, Barzani'nin Halk Bankası'nda biriken petrol parasından Kuzey Irak kısmına düÅŸen miktarın tahsili için Türkiye'ye geldiÄŸi iddiasını yalanladı: 

"3 bakanın parayla alakalı tahsilat için geldiÄŸi yönünde bir haber duyuyorum. Bunun doÄŸru olmadığını söylemem lazım. Geçici olan hesapların, kalıcı hesaplar haline gelmesi ve yetkililerle bu hesapların açılması için geliyorlar. Bunun sürdürülebilir bir iÅŸ olması için gayret ediyoruz. Irak'taki istikrarın bozulmasıyla beraber petrolün sahibinin el deÄŸiÅŸtirdiÄŸi bir ortamdayız. Yalnızca Kuzey Irak petrolüyle alakalı deÄŸil, aynı zamanda BaÄŸdat petrolleriyle alakalı da konuÅŸuyoruz. Kuzey Irak'ın hakkının o bedel içinden alınmasıyla ilgili gündemimiz yok. Tabii ki bunlar ileride olacak. Hem BaÄŸdat'ın hem de Erbil'in haklarıyla alakalı çalışma içinde bulunduÄŸumuzu söylemem lazım."

İsrail'e jet yakıtı satışı iddiası

Ä°lk tankerin parasının henüz gelmediÄŸini ifade eden Yıldız petrol satışının sorumlusunun Irak olduÄŸunu söyledi. Yıldız, Ä°srail’in Filistin’i vuran savaÅŸ jetlerinin yakıtlarınının Türkiye'den Ä°srail'e taşındığı" yönündeki haberlere de tepki tepki gösterdi. 

"Bunların satışlarından, ihale edilmesinden Kuzey Irak sorumlu. Petrolün sahibi Irak. Bunu ihale eden ve satan, sevkiyatını yapan Irak. O yüzden, bu satışın sorumlusu Irak'tır. Ä°srail'e mi, baÅŸka bir yere mi satıyor, biz o kısmına girmiyoruz. Ama kendilerine sordum, Ä°srail'e satmadıklarını söylediler. Bizim Türkiye Cumhuriyeti hükümeti olarak Ä°srail'e herhangi bir satışımız söz konusu deÄŸildir. Biz kamu olarak da böyle bir satış gerçekleÅŸtirmiÅŸ deÄŸiliz. Hele hele Gazze'deki ve Filistin üzerindeki Ä°srail'in yaptıklarının bu soruyu daha önemli hale getirdiÄŸini biliyorum. Ne geçen ay, ne de ondan önceki ay biz Ä°srail'e herhangi bir jet yakıtı satmadık. Bu konudaki hassasiyetimizin, (bunu) soranlardan daha az olmadığının bilinmesini isterim."

Kuzey Irak petrolünün paylaşımı

Yıldız Kuzey Irak petrolünün paylaşımı konusunda Türkiye'nin prensiplerinin deÄŸiÅŸmediÄŸini söyledi. Yıldız, Türkiye'nin paylaşımdaki oranlara karışmadığını vurguladı: 

"BirleÅŸmiÅŸ Milletler kararlarının baÄŸlayıcı olduÄŸu ülkelerden biriyiz. Kuveyt'teki savaÅŸ tazminatlarıyla alakalı, yüzde 5'lik payın buradan ayrıldığını söylemem gerekiyor. Bu bizim için zorunluluktur. Geriye kalan kısmın, Iraklı kardeÅŸlerimizin kendi verdiÄŸi karar doÄŸrultusunda, yüzde 83'ünün BaÄŸdat'a, yüzde 17'sinin de Kuzey Irak'a aktarılması gerektiÄŸini söylemiÅŸtik. Bu Irak'ın kendisinin belirlediÄŸi bir hak paylaşımıdır. Bu oranın ne olacağına biz deÄŸil, Irak halkı karar verdi. Gerek IŞİD'in yaptıkları, gerekse istikrarın bozulmasıyla alakalı bir ortamda prensiplerimizin deÄŸiÅŸmeyeceÄŸini söylemem lazım."

K.Irak'ta yeni rafineri iÅŸbirliÄŸi

Enerji Bakanı Taner Yıldız'a Irak Kürt Bölgesel Yönetimi DoÄŸal Kaynaklar Bakanı Hawrami'nin akaryakıt sorununu aÅŸmak için yeni rafineri kurulacağını yönelik açıklamaları hatırlatıldı. "Türkiye ile bu konuda iÅŸbirliÄŸi olacak mı?" sorusu yöneltildi: 

"Beyci rafinesinin IŞİD'in eline geçmesiyle ham petrolü olan ama üretemeyen, üretirse de rafine edemeyen bir Kuzey Irak karşımıza çıktı. Dolayısıyla ham petrolle ilgili farklı sıkıntılar var. Türkiye bu manada her zaman olduÄŸu gibi elinden gelen gayreti gösterecektir. Buradaki önemli nokta ürün tedariÄŸi ama Habur sınır kapısında lojistik ve trafiÄŸinin rahat iÅŸleyebiliyor olduÄŸunu görmemiz lazım. Hem Musul'a verilecek elektriÄŸin tedariÄŸiyle alakalı, hem de petrol ürünleriyle alakalı Türkiye yaklaşık artı 4 bin tonluk günlük ihtiyacını karşılayacak durumdadır. Hazırlıklarımızı buna göre yaptık. Bugün görüÅŸülecek konulardan birisi de enerji sektöründeki konular olacaktır."

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi DoÄŸal Kaynaklar Bakanı Hawrami, IŞİD'in saldırılarıyla baÅŸlayan akaryakıt sorununu çözmek için özel ÅŸirketler aracılığıyla yeni rafineri kurma kararı aldıklarınını açıklamıştı.