'Sadece Kürtlerin kararıyla olmaz'

“Kürtler, Kerkük’ü alarak ekonomik bağımsızlığı kazandılar.” Londra merkezli Irak Enerji Enstitüsü’nün kurucusu ve direktörü Luay Hatip'e göre Kürtler için ekonomik bağımsızlık tamam. Al Jazeera’ye konuÅŸan Luay Hatip, Kerkük’ün ele geçirilmesiyle Kürtlerin petrol ihracatının ikiye katlanacağını ve bunun da onlara bağımsızlık için yeterli mali gücü vereceÄŸini söylüyor.

Kerkük’ten Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı yoluyla günde 200-250 bin varil ihracat yapılıyordu. Bu boru hattı IŞİD saldırıları nedeniyle marttan beri kullanılmıyor. Kürt Bölgesi’nden ihracat ÅŸu anda günlük 125 bin varil düzeyinde. Bir ay içinde 250 bin, yıl sonunda da 400 bin varile çıkarılması hedefleniyor. Kürtler, Kerkük petrolünü de ihraç edeceklerini açıkladı. Bunun için de Kerkük-Yumurtalık’ı saf dışı bırakacak bir boru hattı yapılacak. Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı, IŞİD'ın saldırıları nedeniyle marttan bu yana kullanılmıyor. Hattın bir kısmı da ÅŸu anda IŞİD'in kontrolündeki bölgelerden geçiyor.

Irak Enerji Enstitüsü Direktörü Hatip'e göre Kürtler ekonomik bağımsızlığa hazır.

Luay Hatip’e göre konu siyasi bağımsızlık olunca, bu sadece Kürtlerin kararıyla olmaz, bu Türkiye ve Ä°ran’ın da kararı:

“Türkiye, bağımsız bir Kürt devletine nasıl bakar? Åžu anda hepimizin bildiÄŸi gibi Türkiye, Kürtlerle stratejik bir iliÅŸki kurarak ekonomik anlamda bağımsız bir Kürdistan’ın oluÅŸumundan yanaydı. Buradaki soru ÅŸu ‘Bu politika siyaseten bağımsız bir Kürdistan için de devam eder mi? Bu, Türkiye’deki Kürtleri nasıl etkiler?’ Ä°ran’da da 5 milyon Kürt var. Kürtler ‘Biz kimsenin iç iÅŸlerine karışmayız’ deseler de ülke siyasi ve ekonomik anlamda güçlendikçe etkilerini artırabilirler. Bu nedenle Kürtlerin tam bağımsızlığı bölgesel bir karar. Zayıf bir Irak ve Suriye varken bu Türkiye’nin ve Ä°ran’ın kararına baÄŸlı olur.”

“Kerkük’te Sunni Araplar ve Kürtler arasında gerilim yaÅŸanabilir”

Hatip, ÅŸu anda bağımsızlık için doÄŸru zaman olmadığını düÅŸünüyor. Irak Enerji Enstitüsü Direktörü Luay Hatip’e göre Irak’ta herkes teröre karşı mücadele için birleÅŸmeli.

Luay Hatip ayrıca Kerkük’te önümüzdeki dönemde gerilimin artabileceÄŸi uyarısı yapıyor:

“Kürtler Kerkük’ü ele geçirdi ama Sünni Arapların yoÄŸunlukta olduÄŸu bölgeyi alarak yeni bir cephe açtılar. Yakın zamanda bir sorun olmayabilir ama gelecekte gerilim artabilir. Åžii Arapların olduÄŸu bir bölgeyi ele geçirmediler, o nedenle Sünni Araplar ve Kürtler arasında sorun yaÅŸanabilir.”

“IŞİD karaborsada petrol satarak günde 1 milyon dolar kazanır”

Luay Hatip, IŞİD’in ele geçirdiÄŸi petrol sahalarıyla savaÅŸ ekonomisi yarattıklarını anlatıyor, bir günde 1 milyon dolar kazanabileceklerini söylüyor:

“IŞİD geçen hafta Suriye’nin en büyük petrol sahası al-Omar’ı ele geçirdi. Burası savaÅŸtan önce günde 75 bin varil petrol üretiyordu. Åžimdi üretim 10-30 bin varil arasında. Bu petrol, karaborsada satılsa çok fazla para kazandırır. Irak’ta da Ajil petrol sahası IŞİD’in elinde. Burada da günlük 28 bin varil üretim oluyor. Åžu anda kontrollerinde petrol boru hatları, petrol tankları ve rafineri var. Günde 1 milyon dolar kazanabilirler.”

“Yeni Irak inÅŸa ediliyor”

Luay Hatip artık yeni bir Irak inÅŸa edildiÄŸini ve herkesin de bunun farkına varması gerektiÄŸini söylüyor. Hatip, Irak’ın geleceÄŸi ile ilgili üç senaryo olduÄŸunu anlatıyor:

“Åžu anda üç devlet oluÅŸmuÅŸ durumda. Buradaki soru gelecekte hangi formatın olacağı. Birinci senaryo, bütün tarafların biraraya gelmesiyle teröre savaÅŸ açılması ve Irak’ın bütünlüÄŸünü koruması. Bunun  için askeri güç yeterli olmaz. Ä°stihbarat desteÄŸi de gerekiyor. Ä°kinci senaryo, kondefederasyon. Üç ayrı bölgenin tek bir devlet altında buluÅŸması. Üçüncüsü de Irak’ın üç ayrı develete bölünmesi, parçalanması."

“Irak düÅŸerse, OrtadoÄŸu düÅŸer”

Luay Hatip’e göre en iyi senaryo Irak’ın bölünmemesi, Irak’ın parçalanması daha kötü sorunları gündeme getirebilir. Luay Hatip , “EÄŸer Irak düÅŸerse, OrtadoÄŸu düÅŸer” diyor:

“Terörizm, yerel bir konu deÄŸil. Körfez ülkelerine de burada görev düÅŸüyor. Ä°stihbarat desteÄŸi verip, mali yardımın kesilmesi için yardım etmeliler.  Körfez ülkeleri yeni yeni uyanıyorlar. Daha önce IŞİD’e pasif destekleri olmuÅŸ olabilir ama  mezhepçilik Irak sınırlarını aÅŸabilir ve Körfez ülkelerini de etkileyebiir. Åžu anda bu gruplar ekonomik olarak de kendi kendilerine yeter hale gelmeye baÅŸladı ve bu çok alarm veren bir senaryoya iÅŸaret ediyor.”

Luay Hatip, büyük petrol sahası ve terminallerin güneyde olması nedeniyle de petrol üretimi konusunda bir sorun yaÅŸanacağını düÅŸünmüyor.