Gagavuz bölgesinde referandum krizi

Moldova’da Ortodoks Gagavuz Türkleri’nin yaÅŸadığı özerk bölgede referandum krizi yaÅŸanıyor. Romanya ile birleÅŸmeye karşı olduklarını göstermek için yapılan halk oylamasına Moldova BaÅŸsavcılığı, özerk bölge yöneticilerine dava açarak yanıt verdi.

Nüfusu 3,5 milyon olan Moldova, Avrupa’da siyasi istikrarsızlıkların ve etnik sorunların en yoÄŸun yaÅŸandığı ülkelerden biri. Ülkede, Rusya’ya yakın çizgiyi savunan Moldova Komünist Partisi ile AB yanlısı partiler arasında kutuplaÅŸma ise dikkat çekici. Bu kutuplaÅŸmanın etkisiyle daha önce üç yıl boyunca cumhurbaÅŸkanı seçilememiÅŸti.

Ülkenin güneyinde 160 bin civarında nüfusa sahip olan Gagavuz Türkleri 1994’ten bu yana özerk bölge. Sovyetler BirliÄŸi’nin dağılması ve Moldova’nın bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte, ülkenin AB’ye yakınlaÅŸması ve Romanya ile birleÅŸmesi konuÅŸuluyor ancak Gagavuz Türkleri bu ihtimale tepki gösteriyor.

AB üyeliÄŸine karşı çıktılar

Åžubat ayında da Gagavuz Özerk Bölgesi’nde bir referandum düzenlendi. Moldova makamlarının tanımadığı açıkladığı referandumda ÅŸu sorular soruldu:

1- Moldova’nın bağımsızlığını kaybetmesi halinde Gagavuzlar’ın kendi kaderini tayin etmesini destekliyor musunuz?

2- Moldova’nın AB üyeliÄŸini destekliyor musunuz?

3- Moldova’nın Rusya, Belarus ve Kazakistan’ın oluÅŸturduÄŸu Gümrük BirliÄŸi’ne katılmasını savunuyor musunuz?

Referanduma katılanların büyük çoÄŸunluÄŸu AB üyeliÄŸine karşı çıktı. Rusya ile ekonomik entegrasyona onay verildi. Moldova’nın bağımsızlığını kaybetmesi halinde Gagavuzlar’ın bağımsız olmasına da ‘evet’ denildi.

Referandum yargıya taşındı

Bu referandum üzerine  Moldova BaÅŸsavcılığı harekete geçti ve Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi BaÅŸkanı Mihail Formuzal ve önde gelen bazı Gagavuz siyaset adamları hakkında ceza davası açtığını duyurdu. Formuzal ve diÄŸer bazı Gagavuz yöneticileri, devletin anayasal düzenini yıkmaya çalışmakla suçlanıyor.

'Büyük Moldova' hareketi 

Bu geliÅŸme üzerine Gagavuz BaÅŸkanı Mihail Formuzal’ın da aralarında bulunduÄŸu bir grup Gagavuz siyasetçi, ‘Büyük Moldova’ adlı bir hareketi kurduklarını açıkladı. Kurucular, bu hareketin Moldova’nın bağımsızlığını korumaya yönelik bir giriÅŸim olduÄŸunu söylüyor. Moldova yönetimi ise bu giriÅŸimin amacının, Rusya’nın amaçları doÄŸrultusunda Moldova devlet düzenini yıkmak olduÄŸunu iddia ediyor.    

'Tamamen siyasi davalar'

Al Jazeera Türk’ün sorularını yanıtlayan Mihail Formuzal, “Benim hakkımda daha önce iktidarda olan Moldova Komünist Partisi yöneticileri de dava açmıştı, ÅŸimdi bu demokrat denen yönetim de bana dava açıyor. Bunlar kesinlikle hukuki olmayan, tamamiyle siyasi olan davalardır. Bu davaları ben, demokratik bir zihniyetin deÄŸil, totaliter bir zihniyetin ürünü olarak görüyorum”diye konuÅŸtu. Ayrımcılık suçlamaları konusunda ise, Formuzal  ÅŸöyle dedi:

“Tam tersine biz, Moldova devletinin varlığını, Moldova’yı ÅŸu anda yönetenlerden daha çok savunuyoruz.  Åžu anda Moldova’da ülke varlığını ve bağımsızlığını korusun diyenler, yolsuzluklarla mücadele edilsin diyenlere baskı uygulanıyor. Buna karşılık, Moldova’nın varlığına son verilmesini, Moldova’nın Romanya’yla birleÅŸmesini savunanlar, kahraman ilan ediliyor. Biz, Gagavuz halkının kendi kaderini tayin hakkını kullanıp bağımsız olmasnın, ancak ve ancak Moldova’nın bağımsızlığını kaybetmesi halinde söz konusu olacağını savunuyoruz"

Formuzal, Gagavuzlar’ın büyük çoÄŸunluÄŸunun Moldova’nın sadece ekonomik entegrasyonlara girmesine olumlu yaklaÅŸtığını belirterek, “Biz, siyasi entegrasyonlara kesinlikle karşıyız. Ne Brüksel’le ne de Moskova’yla siyasi birliÄŸe gidilmesini istemiyoruz. Moldova, tarafsız bir devlettir ve öyle de kalmalıdır” dedi.