Etkisi azalan 'süper güç'

OrtadoÄŸu son birkaç yılda kelimenin tam anlamıyla bir yangın yerine döndü. Libya, Mısır, Ä°ran ve Suriye'deki karışıklıklar ortadan kalkmadan Irak'ta dengeler alt üst oldu. Bir yandan da Filistin- Ä°srail iliÅŸkileri dramatik bir boyut kazandı. Gazze'de Filistinliler'in roketli saldırılarına sert karşılık veren Ä°srail ordusu ise bölgedeki gerginliÄŸi krize dönüÅŸtürdü. ABD'nin bölgedeki etkisi ise ÅŸu sıralar hiç hissedilmiyor.

ABD DışiÅŸleri Bakanı John Kerry'nin inisiyatifinde Filistin ve Ä°srail arasında sürdürülen barış görüÅŸmelerinin sekteye uÄŸraması, ABD'nin Orta DoÄŸu'daki etkisini de azalttı. German Marshall Fund Temsilcisi Hassan Mneimneh bu durumdan ABD BaÅŸkanı Obama'nın izlediÄŸi OrtadoÄŸu politikasını sorumlu tutuyor.

Basından eleştirel bakış

Kaliforniya'daki Standford Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Victor Davis Hanson, National Review adlı internet haber sitesinde “Obama OrtadoÄŸu'yu nasıl kaybetti?” baÅŸlığıyla yayımlanan yorumunda, ABD BaÅŸkanını politika ve ideolojiyi bölgedeki kazanımlardan yeÄŸ tutmakla eleÅŸtiriyor.

Washington Post gazetesi ise Irak'ta şu an yaşanan krizi Amerika'nın Ortadoğu politikasının başarısız olmasına bağlıyor.

Hassan Mneimneh'ın eleÅŸtirdiÄŸi nokta, ABD'nin bir eylem planı geliÅŸtirmeden OrtadoÄŸu'ya müdahil olması.

Mneimheh görüÅŸlerini ÅŸu sözlerle özetliyor:

“Zannımca, mesele yanlış hesap deÄŸil, asıl mesele hiçbir ÅŸekilde bir tahmin yürütülmemiÅŸ olması. Biliyorum, sert bir ifade bu ama Suriye'nin neden Afganistan'dakilerden de tehlikeli olan cihatçıların beÅŸiÄŸi haline getirildiÄŸi sorusuna baÅŸka yanıt vermem mümkün deÄŸil. Pro aktif önlemler almadan, maliyet artmadan bu sorun çözülebilirdi. Bugün Suriye ve Irak'ta yaÅŸananlara engel olabilmek için büyük kaynakları mobilize etmemiz gerekiyor.”

ABD'nin kötü alışkanlığı

Washington Post gazetesinde diÄŸer eleÅŸtiri konusu olarak da Obama hükümeti'nin "kötü bir alışkanlığından" söz ediliyor. ABD'nin OrtadoÄŸu siyasetini "ümit ve beklenti" üzerine kurduÄŸunu ileri süren gazete, bu durumun da hayal kırıklıklarına yol açtığını savunuyor. Örnek olarak, Suriye Devlet BaÅŸkanı Esad'ın koltuÄŸundan indirileceÄŸi, Mısır'daki ihtilalci generallerin demokrasiyi tesis etmek üzere yeniden iÅŸbaşına geleb ileceklerine olan kat'i inanç gösteriliyor.

Victor Davis Hanson, bir adım daha ileriye giderek ABD'nin izlediÄŸi yanlış politıkanın daha ağır sonuçları olduÄŸunu belirtiyor. Hanson'a göre ABD bölgedeki dostlarını kaybetti, düÅŸmanlarına da cesaret verdi. Radikal Ä°slamcı örgütlerin güçlenmesine neden oldu.

Irak'ta neler olacak?

Peki ya Irak'taki durum ne? Åžimdi Irak'ın ABD'nin istediÄŸi gibi ÅŸekillenip ÅŸekillenmeyeceÄŸi merak konusu oldu. Yani Irak BaÅŸbakanı Nuri El Maliki ABD'nin tüm dinlerin ve etnik grupların temsil edildiÄŸi bir yönetim oluÅŸturulması talebini acaba yerine getirecek mi? ABD de Maliki'yi IÅžID'le mücadelede destekleyecek mi? Ama Irak'ın ÅŸu sıralar Amerika'nın esirgediÄŸi desteÄŸi Ä°ran ve kendine yakın diÄŸer ülkelerden aldığı da bir gerçek.

Hassan Mneimneh ABD'nin bölgede nüfuzunu yeniden arttırması için Obama hükümetinin pek sıcak bakmadığı kara operasyonlarına zaten gerek olmadığını belirtiyor. Ayrıca Amerikan halkının endiÅŸelerine karşın, o kadar yüklü maliyet gerektirecek bir operasyonun da ÅŸart olmadığını savunan uzman, ABD'nin stratejik bir vizyon geliÅŸtirip, bu yönde angaje olmasının bölgede yeniden etki kazanmasına yeteceÄŸini vurguluyor.