'Mursi'nin karşılaşacağı sıkıntılar öngörülebilirdi'

Mısır'da askeri darbeden sonra geçici cumhurbaÅŸkanlığı görevine getirilen Adli Mansur tarafından feshedilen Mısır Parlamentosu'nun üst kanadı Åžura Meclisi'nin son baÅŸkanı Ahmed Fehmi, mevcut CumhurbaÅŸkanı Abdulfettah es-Sisi'nin ülkenin seçilmiÅŸ ilk cumhurbaÅŸkanı Mursi döneminde kendisine yapılan baÅŸbakanlık teklifini kabul etmediÄŸini iddia etti.  

Mursi'ye karşı yürütülen savaşın daha Anayasa Mahkemesi önünde resmi olarak cumhurbaÅŸkanlığı yeminini ederken baÅŸladığını belirten Fehmi, "CumhurbaÅŸkanlığı seçiminde Mursi'nin kazanacağının anlaşılması, derin devlet için bir darbe olarak addedildi. Yeni iktidarın, halka karşı iÅŸlenen kabahatlerin hesabını sorması ve onların siyasi arenadan uzaklaÅŸtırılması ihtimali, korku ve endiÅŸeye neden oldu. Mursi'nin büyük sıkıntılarla karşılaÅŸacağı öngörülebilirdi. Ancak bu denli ÅŸiddetli ve etkili olacağı tahmin edilmiyordu. Özellikle gerçek manada adalet ve demokrasiyi inÅŸa etmek istemesi, Mursi'nin göreve geldiÄŸi ilk günden itibaren izlenmesine neden oldu" dedi.

Fehmi, eski rejim sembolleri, derin devlet ve iÅŸ adamlarını birbirine baÄŸlayan ortak çıkarların, Mursi iktidarının düÅŸürülmesi çalışmaları üzerinde büyük etkisi olduÄŸunu ifade ederek, "Bu çıkarlar, Ä°hvan'ın iktidarda yer almasından rahatsız olan iç ve dış aktörler tarafından desteklendi. Mursi ise reform hareketlerinin aÅŸamalı olarak uygulanmasını istiyordu. Ne kimsenin siyaset sahnesinden uzaklaÅŸtırılması ne de birinin siyasete girmesi için fırsat verilmesi için çaba sarf etmedi" ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Muhammed Mursi'ye yönelik dış baskıların da olduÄŸunu kaydeden Fehmi, "Avrupa BirliÄŸi Dış Ä°liÅŸkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherina Ashton ve dönemin Amerika'nın Kahire Büyükelçisi Ann Paterson'un baskıları mevcuttu. Söz konusu baskı iki aÅŸamada gerçekleÅŸti. Ä°lki; hükümette deÄŸiÅŸikliÄŸe gidilerek, Ulusal KurtuluÅŸ Cephesi liderlerinden Muhammed el-Baradai'nin baÅŸbakan olarak atanmasıydı. Mursi bu teklifi, halkın iradesinin dışında bir hareket olduÄŸu için reddetti. Ä°kinci aÅŸama ise Sisi'nin darbeden iki gün önce erken cumhurbaÅŸkanlığına gidilmesi ve Mursi'nin bu seçimlerde yer almaması yönündeki ısrarıydı" ifadelerini kullandı.

"3 TEMMUZ, 25 OCAK'A DARBEDÄ°R"

3 Temmuz'da gerçekleÅŸtirilen darbenin, 25 Ocak 2011 devrimine yapıldığını belirten Fehmi, sözlerine ÅŸöyle devam etti:

"30 Haziran gösterileri ile 3 Temmuz darbesiyle aynı mesabede deÄŸildir. 30 Haziran'dakilerin çoÄŸu derin devlet ve medya tarafından sunulan haberlerin etkisiyle, iyi niyetle, ülkenin genel salahiyeti için sokaÄŸa çıktılar. Ancak söz konusu eylemlerde iç ve dış faktörler tarafından desteklenen gruplar da vardı. AB, ABD ve bazı Haliç ülkeleri çıkarlarını gözeterek yeni iktidarın gitmesi üzerine ittifak etti. Bazı devlet kurumları, gösterileri düzenledi ve cumhurbaÅŸkanına yönelik darbenin gerçekleÅŸmesini bekledi."

Mursi'nin AÄŸustos 2012'de çıkardığı anayasanın darbenin oluÅŸumu üzerindeki etkisi deÄŸerlendiren Fehmi, "Anayasa, devrimin taleplerini içeriyordu. Ayrıca ilanından bir hafta sonra yöneltilen eleÅŸtirilere binaen düzeltme yapıldı. Bunlar Mursi'ye yöneltilen baskılar için bir kılıf olamaz. O dönemde yaÅŸanan sıkıntılar, derin devlet tarafından yoÄŸun medya baskısı altında aÅŸamalı ve planlı ÅŸekilde gerçekleÅŸtirildi" ifadeleri kullandı.  

"MURSÄ°, HÜKÜMETTE DEĞİŞİKLÄ°ÄžE GÄ°DÄ°LMESÄ°NE KARÅžI ÇIKMADI"

Fehmi, sokaktaki halkın Mursi'nin siyasi politikasının bir kısmına karşı tepkili olduÄŸunu ancak bu problemlerin siyasi çözümlerle halledebileceÄŸini ifade ederek, Muhammed Mursi'nin sunduÄŸu çözümlerin Ulusal KurtuluÅŸ Cephesi tarafından reddedildiÄŸini dile getirdi. Mursi'nin hükümetin deÄŸiÅŸtirilmesi fikrin karşı çıkmadığını belirten Ahmed Fehmi, "Mursi, HiÅŸam Kandil hükümetinde deÄŸiÅŸikliÄŸe gidilmesi, kalanların referanduma sunulmasını teklif etti. Seçim döneminin yakın olduÄŸunu düÅŸünen Mursi, parlamentonun oluÅŸturulmasının ardından 2012 anayasasına uygun yeni hükümetin kurulması fikrindeydi. Mursi, karar ve deÄŸiÅŸikliklerin bir taraf tarafından deÄŸil, demokrasi esasları üzerinden gerçekleÅŸtirilmesini savunuyordu" ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Sisi'nin 23 Haziran'dan önce Mursi'ye bir hafta mühlet tanınmasını karşısında biraz endiÅŸelendiÄŸini ifade eden Fehmi, bu mühletin direk cumhurbaÅŸkanına yönelik olacağını düÅŸünmediÄŸini kaydetti.  

Fehmi, söz konusu mühletin tanınmasının ardından iki gün sonra Sisi ve Ä°hvan yöneticileri arasından düzenlenen toplantıya katılmadığının altını çizerek, "Toplantıya fiili olarak katılmadım. Ancak toplantıda, Mursi'den sokağın taleplerine karşılık veren ve ortamı sakinleÅŸtirecek maddeleri de içeren bazı beyanatlarda bulunması istendi. Mursi'de o günün akÅŸamı yaptığı meÅŸhur konuÅŸmasında, parlamentonun kurulmasının ardından cumhurbaÅŸkanlığı için erken seçime gitmeye hazır olduÄŸunu duyurdu. Bunun da 4 ila 6 ay süreceÄŸini dile getirdi" dedi.

SÄ°SÄ°'YE BAÅžBAKANLIK TEKLÄ°FÄ°

Mursi ile Sisi arasında geçen son mesajların aracılığını yapmış olan Fehmi, darbe sabahında yaÅŸananları ÅŸöyle anlattı:

"Askeri konsey üyesi tümgeneral Memduh Åžahin beni aradı. Sisi'nin yapacağı konuÅŸma hakkında ne düÅŸündüÄŸümü sordu, ben de bilgim olmadığını, kendisiyle görüÅŸmediÄŸimi ifade ettim. Bir saat sonra Sisi ile görüÅŸmek üzere bir randevu ayarlandı. Sisi, kendisiyle görüÅŸmeye gittiÄŸimde 'Bana ne söylemek istersin' dedi. Ben de 'Beni arayan sensin. Sen ne söylemek istersin' dedim. Bunun üzerine Sisi, 'Biz bir ya da iki hafta içinde cumhurbaÅŸkanlığı için referanduma gidilmesini istiyoruz' dedi. Ben de, 'Bu kısa bir süre ve boÅŸluÄŸa yol açabilir. Bence bakanlıklarda deÄŸiÅŸikliÄŸe gidilebilir. Sen de savunma bakanlığının yanı sıra baÅŸbakan olabilirsin. Sonra senin de bulunduÄŸun parlamento seçimleri yapılır. Halkın çoÄŸunluÄŸu sana itimat ediyor. Parlamento seçimlerinin ardından ya cumhurbaÅŸkanlığı için referanduma ya da erken seçime gidilir. Böylece olabilecek boÅŸluk giderilmiÅŸ olur' dedim. Ancak Sisi, bunun uzun bir çözüm olduÄŸunu, bir veya iki hafta içinde cumhurbaÅŸkanlığı referandumuna gidilmesini istediklerini kaydetti. Bu çözümün yetersiz olduÄŸunu ifade ederek, gazetelerin iktidar karşıtı gösterilere yer verdiÄŸi, anayasa meÅŸruiyetini destekleyen gösterileri ise yayınlamadığını belirttim. Kendisine 'Sizi anladım, çözüm için giriÅŸim ya da görüÅŸlere ihtiyacınız yok' dedim."  

Fehmi, daha sonra Mursi'in yanına giderek, Sisi ile aralarında geçen görüÅŸmeyi aktardığını ve Mursi'nin ülkenin istikrarı için ilk önce parlamento ve hükümetin kurulması gerektiÄŸini vurgulayarak, sözlerini onayladığını kaydetti. Daha sonra Memduh Åžahin'i aradığını belirten Fehmi, Mursi'yle görüÅŸmelerini Sisi'ye aktarmasını talep ettiÄŸini ve Åžahin'in bunun için kendisine söz verdiÄŸini dile getirdi. Fehmi son görüÅŸmenin ardından meÅŸruiyeti yıkan, anayasayı askıya alan, cumhurbaÅŸkanını kaçırıp, gizleyen sonra da Åžura Meclisi'ni geçersiz bir kararla ilga eden darbenin gerçekleÅŸtiÄŸini ifade etti. Fehmi, "Mursi, Cumhuriyet Muhafızları binasında tutulurken, kendisi aleyhinde gerçekleÅŸtirilen darbenin farkındaydı" dedi.

"EÄŸer zamanı geri alabilsek, Mursi'in aynı tutumda ısrarcı olacağını düÅŸünüyorum" diyen Fehmi, iki ya da üç hafta içinde cumhurbaÅŸkanlığı seçimine gidilmesinin makul olmadığını ve Mursi'nin gerçek anlamda bir demokrasiyi uygulamaya çalıştığının altını çizdi.  

DARBEDEN SONRA

Fehmi, Mursi'nin görevden alınmasından sonra ve 14 AÄŸustos Rabia katliamından önce askeri meclisten iki kiÅŸinin yanı sıra Ezher Åžeyhi Ahmed et-Tayyib'in ortamı yumuÅŸatmak ve anlaÅŸma saÄŸlamak için kendisini aradığını belirterek, "Tüm görüÅŸmeler, Ä°hvan'ın ülkedeki mevcut durumu kabul etmesi karşılığında tutuklularının serbest bırakılması çerçevesinde yapılıyordu" dedi.  

Kendisine arabuluculuk konusunda herhangi bir teklifin gelmediÄŸini söyleyen Fehmi, istenildiÄŸi taktirde taraflar arasında mesaj taşıyabileceÄŸini kaydetti.