Radikal yerleÅŸimci tehlikesi

Filistinli çifçilerin tarlalarında yanmış ya da kesilmiÅŸ zeytin aÄŸaçları, zarar görmüÅŸ otomobiller ya da yoldan geçerken saldırıyı uÄŸrama ihtimali… Batı Åžeria’daki Filistinliler sık sık radikal Yahudi yerleÅŸimcilerin hedefi oluyor. BirleÅŸmiÅŸ Milletler’in verilerine göre, 2013 yılında Filistinlilere yönelik 399 saldırı kayda geçti.

Radikal Yahudiler yıllardır bölgede kanlı saldırılar düzenliyor. 80’lerin başında "Yahudi Yeraltı" adlı grup Filistinli bir belediye baÅŸkanına suikast düzenlemiÅŸti. En tanınmış radikal Baruch Goldstein da 1994 yılında Hebron (El Halil) kentindeki Ä°brahim Camii’nde dua eden 29 Müslüman’ı öldürmüÅŸ ve saÄŸ kurtulanlardan biri de onu vurmuÅŸtu.

Radikal grupların üyelerinin birkaç bin kiÅŸi oldukları tahmin ediliyor, ancak sayıları çok fazla olmasa da yol açtıkları ÅŸiddetin boyutu büyük. Ä°srail’de dini öÄŸretiler son yıllarda önemini yitirmiÅŸ olsa da MuseviliÄŸin radikal yorumu gençler arasında giderek yaygınlaşıyor. Ä°srail’in 2005 yılında Gazze Åžeridi’ndeki bazı Yahudi yerleÅŸim birimlerini boÅŸaltmasının ardından yerleÅŸimciler arasında radikalleÅŸenlerin sayısı daha da arttı.

Ä°nsan Hakları Hahamları adlı örgütten Haham Arik Aschermann, DW mikrofonlarına “Bu kiÅŸiler istedikleri her ÅŸeyi yapabileceklerine inandıkları bir ortamda büyüyorlar. Zira Ä°srail güvenlik güçleri yıllardır onların tarafında. Bunlara bir de aşırılık yanlısı metinler yazan radikal hahamlar ekleniyor“ deÄŸerlendirmesini yapıyor.

Askerlere de saldırıyorlar

Radikal yerleÅŸimcilerin ÅŸiddeti sadece Filistinlilere yönelmiyor. Bazı yerleÅŸimciler Ä°srail askerlerini de hedef alıyor. Nisan ayı baÅŸlarında 50 kadar ÅŸiddete eÄŸilimli yerleÅŸimci Batı Åžeria’nın kuzeyindeki Yizhar’daki tahliye sırasında 6 askere saldırdı. Geçen mayıs ayında da Ä°srailli askerlere ölümcül saldırılar planladığı gerekçesiyle Ä°srailli bir yerleÅŸimci tutuklanmıştı.

Ayrıca ÅŸiddet olayları Batı Åžeria’dan Ä°srail topraklarına da sıçradı. Radikal Yahudiler, Ä°srail’de de "fiyat etiketi" adı verilen vandal saldırılar düzenliyor. Ä°srailli yerleÅŸimcilerin hak iddia ettiÄŸi bölgelerde Filistinlilerin mülklerine "bedel" iddiasıyla zarar veriliyor. Ä°srailli solcu aktivistler ve Hristiyan kuruluÅŸlar da radikal Yahudilerin hedefinde. Dinî motifli saldırıların en ünlü kurbanı ise 1995 yılında Yahudi aşırılık yanlısı Yigal Amir tarafından öldürülen Ä°srail BaÅŸbakanı Ä°zak Rabin'di.

'EleÅŸtiriler geç kaldı'

Ä°srail halkının büyük bir bölümü aşırıların saldırılarını kınıyor. Ancak eleÅŸtilerin geç kaldığını savunan Haham Arik Aschermann’ın deÄŸerlendirmesi ÅŸöyle:

“Bana göre, halkın büyük bir kesimi bu hareketi tasvip etmiyor. Bu oluÅŸumlar, Filistinlilerin yanı sıra askerlere de saldırınca Ä°sraillilerin dikkatini gerçekten çekmeye baÅŸladı. Åžöyle bir haham yorumu var: Yahudi olmayana vuran bir elin ileride bir gün Yahudi'ye kalkmayacağını sanma. Ä°ÅŸte olup biten tam da bu.“

Ä°srail hükümetinin de sorunun farkına vardığını belirten Aschermann, güvenlik önlemlerinin artırılması gerektiÄŸini sözlerine ekledi. Radikal yerleÅŸimciler uluslararası toplumun da uzun zamandır merceÄŸinde. ABD DışiÅŸleri Bakanlığı, Filistinlilerin mülklerine düzenlenen “fiyat etiketi" saldırılarına terörizm raporunda yer verirken, Ä°srailli yetkililer ise bu olayları "milliyetçi kriminal olaylar" olarak tanımlıyor.