KomÅŸuluk baÅŸka, ticaret baÅŸka

Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Hasan Ruhani, Türkiye’ye ilk resmi ziyaretini 9 Haziran pazartesi günü gerçekleÅŸtirecek. CumhurbaÅŸkanı Abdullah Gül ve BaÅŸbakan ErdoÄŸan ile bir araya gelecek olan Ä°ran CumhurbaÅŸkanı’nın Türkiye temaslarının 3 gün sürmesi bekleniyor. Beraberinde kalabalık bir bürokrat ve iÅŸadamı heyeti ile Ankara’ya gelecek olan Ruhani’nin gündeminde Suriye'deki son durum, Mısır ve Filistin’deki geliÅŸmeler ile doÄŸalgaz ticaretinde yeni fiyat pazarlığı ve bölgesel ticarette iÅŸbirliÄŸi fırsatları önemli yer tutuyor.

Doğalgaz pazarlığı

Kasım 2013’te DışiÅŸleri Bakanı Ahmet DavutoÄŸlu, Ruhani'nin 17 Aralık 2013 tarihinde Türkiye’ye gelerek Åžeb-i Arus törenlerine katılacağını ilan etmiÅŸti. Ancak tam da 17 Aralık 2013 tarihinde baÅŸlatılan ve Ä°ran uyruklu iÅŸadamı Reza Zarrab’tan BaÅŸbakan ErdoÄŸan ile kabineden 4 bakana uzanan yolsuzluk soruÅŸturmasının patlak vermesi ile Ruhani'nin Türkiye ziyareti apar topar ertelenmiÅŸti. Ardından BaÅŸbakan ErdoÄŸan ile 29 Ocak’ta Tahran’da bir araya gelen Ruhani, ÅŸimdi iade-i ziyaret için Ankara’ya geliyor. Tahran buluÅŸmasında gündeme gelen “yüksek düzeyli iÅŸbirliÄŸi antlaÅŸması”nın Ruhani’nin Ankara ziyareti sırasında imzalanması bekleniyor.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı da birkaç gün önce yaptığı açıklamada iÅŸbirliÄŸi kapsamında hayata gerçekleÅŸtirilecek ikili ticaret antlaÅŸmalarıyla halen 14,5 milyar dolar seviyesindeki ticaret hacminin kısa sürede 20 milyar dolara çıkarılabileceÄŸini belirtmiÅŸti.

'Ä°ran da ‘sıfır sorun' istiyor'

Deutsche Welle Türkçe Servisi’ne konuÅŸan Uluslararası Stratejik AraÅŸtırmalar Kurumu (USAK) OrtadoÄŸu ve Güvenlik Uzmanı Eyüp Ersoy, Ruhani’nin Türkiye ziyaretinin ikili iliÅŸkileri aÅŸan mesajlar içerdiÄŸini belirtiyor. Ä°ran CumhurbaÅŸkanı’nın Türkiye’ye gelmeden önce Çin, Afganistan ve Umman’a gittiÄŸine dikkat çeken Ersoy, “Bu ziyaretleri Türkiye’nin bir dönem çok fazla dillendirdiÄŸi ‘komÅŸularla sıfır sorun’ politikasının Ä°ran versiyonu olarak görmek gerekiyor. Ä°ran, Batı'ya da kendi coÄŸrafyasına da olumlu ve uzlaÅŸmacı mesajlar vermeye çalışıyor” diyor. Ä°ran heyetinin Türkiye’deki mevkidaÅŸları ile baÅŸlıca gündeminin doÄŸalgaz ticaretindeki fiyat pazarlığı olduÄŸunu ifade eden Ersoy, “Türkiye en pahalı doÄŸalgazı Ä°ran’dan satın alıyor. Bin metreküp için yaklaşık 500 dolar ödeniyor. Türkiye’nin bu konuda Uluslararası Tahkim’e açtığı bir dava da bulunuyor. Türk tarafı bu fiyatın yüzde 25 oranında azaltılmasını isterken, Ä°ran tarafı ise indirim için daha fazla alım garantisi istiyor. Ruhani ziyaretinin en önemli gündem maddesi de bu olacaktır” ÅŸeklinde konuÅŸuyor.

Suriye ve nükleer iÅŸbirliÄŸi

Ersoy, Türkiye’nin sert tavrına raÄŸmen Ä°ran tarafından destek gören Suriye’deki Esad rejiminin geleceÄŸi ve nükleer enerji üretimine iliÅŸkin ortak çalışma hedeflerinin de ziyaret sırasında gündeme geleceÄŸini dile getiriyor. Tarafların Esad rejimi konusundaki fikir ayrılıklarını kaşıyacak açıklamalar yapmaktan kaçınacağını öne süren Ersoy, “ÖrneÄŸin Ä°ran, Türkiye ile Kuzey Irak arasında özellikle enerji alanındaki yakınlaÅŸmadan da rahatsız. Ancak Ruhani’nin ziyareti ayrı düÅŸülen noktaların deÄŸil, ortaklık ve iÅŸbirliklerinin öne çıkarılacağı bir ziyaret olacak” diyor.

‘Türkiye'nin Ä°ran üzerindeki etkisi zayıf'

BahçeÅŸehir Üniversitesi Avrupa BirliÄŸi Ä°liÅŸkileri Bölüm BaÅŸkanı Prof.Dr. Cengiz Aktar ise Ä°ran’ın bölgesel ticarette Türkiye’yi önemsediÄŸini, ancak küresel politikalar konusunda Türkiye’nin yardımına ihtiyaç duymadığına iÅŸaret ediyor. “Türkiye’nin son dönem dış politikasındaki yanlışlar, Ä°ran üzerindeki etkisini de azalttı. Öte yandan Ä°ran, Ruhani liderliÄŸine batıya göz kırpıyor ve çok istikrarlı bir politika geliÅŸtiriyor. Batı Avrupa’da yüzlerce yatırımcı Ä°ran pazarına girmek için fırsat kolluyor ” diye konuÅŸuyor. Ruhani’nin temaslarının Türkiye’deki CumhurbaÅŸkanlığı seçimleri öncesinde yapılmasının “dikkat çekici” olduÄŸunu vurgulayan Aktar, “Bunun Ruhani hükümetinden ErdoÄŸan’a bir destek ziyareti olduÄŸu düÅŸünülebilir” diyor.