Çin: Füze ihalesini siyasallaştırmayın

Çin DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, Türkiye ile Çin arasındaki füze ihalesiyle ilgili Çin'de ABD ve NATO'nun baskısının etkili olduÄŸu yönünde yapılan yorumların hatırlatılarak, Pekin yönetiminin görüÅŸünün sorulması üzerine, söz konusu füze ihalesinin iki ülke arasındaki "olaÄŸan askeri ticaret iÅŸbirliÄŸi" olduÄŸunu söyledi. 

Hua, Türkiye ile Çin ÅŸirketi arasındaki iÅŸbirliÄŸine vurgu yaparak, "Biz hiçbir olaÄŸan ticari iÅŸbirliÄŸinin siyasallaÅŸtırılmamasını umut ediyoruz" dedi.

Son günlerde özellikle Çin basınında ABD ve NATO'nun baskısı sonucu Türkiye'nin füze ihalesinde diÄŸer seçenekleri de deÄŸerlendirdiÄŸi yönünde yorumlar çıkmıştı.

Ä°haleye uzatma

2013 yılının Eylül ayında Savunma Sanayii Ä°cra Komitesi'nin uzun menzilli füze savunma sistemi ihalesinde, Çin Halk Cumhuriyeti'nden CPMIEC firması ile sözleÅŸme görüÅŸmelerine baÅŸlanmasına karar verilmiÅŸti. 

Türkiye ile ihaleyi kazanan Çinli ÅŸirket arasındaki müzakerelerde sonuç alınamamasının ardından süre uzatıldı. Savunma Sanayi MüsteÅŸarlığı, ihaleye katılan Avrupalı ve ABD'li ÅŸirketlerden tekliflerini revize etmelerini talep etti.

Al Jazeera’ye konuÅŸan Çin Savunma Sanayi MüsteÅŸarlığı kaynakları, “Müzakere sürecinde iki taraf da ihalede ortaya konan maddeleri kendi lehine yorumlamaya ve buna göre sonuca baÄŸlamaya çalışıyor. Bu süreç iÅŸliyor, iki taraftan da geri adım söz konusu deÄŸil” demiÅŸti.

Aynı kaynaklar, CPMIEC ile görüÅŸmeler sürdüÄŸü için diÄŸer firmalarla görüÅŸmelerinin henüz mümkün olmadığını, ancak bu firmaların ihaleden çekilmemek adına tekliflerini yenilediklerini ve hazır beklediklerini de eklemiÅŸti.

ABD ve NATO'dan tepki

Çinli CPMIEC firması Amerikan yaptırımlar listesinde olduÄŸu için ihale sonucu, NATO ve ABD'den tepki almıştı. 

ABD DışiÅŸleri Bakanlığı sözcüsü Jen Psaki ekim ayında yaptığı açıklamada, "Türk hükümetine, NATO sistemleriyle veya kolektif savunma kapasitesiyle uyumlu çalışmayacak bir füze savunma sistemiyle ilgili olarak ABD’nin yaptırım uyguladığı bir ÅŸirketle anlaÅŸma görüÅŸmelerine yönelik ciddi kaygılarımızı ilettik" dedi. 

NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen de, yine ekim ayında "Bizim için önemli olan üye devletlerin satın aldıkları sistemin diÄŸer devletlerdeki sistemlerle uyuÅŸması. Türkiye’nin de buna uymasını bekliyorum" diye konuÅŸtu. 

Ankara ise 3.4 milyar dolarlık teklifle Çinli firmanın önde geldiÄŸini ancak Çin’den füze savunma sistemi alınmadan önce yeniden deÄŸerlendirme yapılacağını söylüyor. Milli Savunma Bakanı Ä°smet Yılmaz Çinli firmanın seçilme sebebini "Ortak üretim, teknoloji transferi ve ucuz fiyat" olarak açıkladı, "Batı ülkelerinin ortak üretim ve teknoloji transferine hiç kapı açmaması, Çin’in elini kuvvetlendiriyor" dedi.

Çin'le anlaÅŸmanın mali boyutu yüksek

Ä°ki ülke arasında anlaÅŸma imzalanırsa, Çin'den gelen füze savunma sisteminin Türkiye'deki savunma sistemine entegre edilmesi gerekiyor.

Aralık sonunda kabul edilen 2014 ABD Ulusal Savunma Yetki Yasası’nda, ‘ABD Savunma Bakanlığı’na ait hiçbir fonun Çin füze savunma sistemlerinin ABD savunma sistemleriyle entegrasyonunda kullanılamaması’ maddesi de var. 

Dönemin Savunma Sanayi MüsteÅŸarı Murat Bayar, gelecek sistemin "NATO'ya deÄŸil, Türkiye'nin sistemine; Türk firmalarınca entegre edileceÄŸini" vurgulamıştı.

Ancak bu entegrasyon iÅŸlemi için, Türkiye’nin fazladan maliyet hesabı yapması gerekecek. Savunma Sanayi MüsteÅŸarlığı yetkilileri, bu maliyetin ne kadar olacağının henüz net bir ÅŸekilde tespit edilmediÄŸini söylüyor. 

NATO’nun en büyük orduya sahip ikinci ülkesi

Çin'in dikine fırlatma kabiliyetli uzun menzilli hava savunma füzesi FD-2000 füze sistemi, ikili ve altılı bataryalar halinde kuruluyor.

Ä°lk 1980'de üretilen füze, 20 bin metre yükseklik ve 100 kilometre menzile sahip.

Türkiye, NATO'nun ikinci büyük orduya sahip üyesi. Ancak, ordunun uzun menzilli füze ve hava savunma sistemi yok. 

NATO Suriye'deki iç savaşın yaratabileceÄŸi tehdide karşı, 2012'den bu yana ABD yapımı Patriot hava ve füze savunma sistemlerini Türkiye'de konuÅŸlandırdı.