Arap BirliÄŸi'nde 'devrim' korkusu

Kuveyt’te yapılan 25. Dönem Arap BirliÄŸi Zirvesi'nde Suriye’yi temsil eden koltuÄŸun boÅŸ olması birçok görüÅŸ farklılıklarına neden oldu. GörüÅŸ farklılıkları toplantı salonunda adeta soÄŸuk rüzgârlar estirdi. Hatta birliÄŸe üye bazı ülkeler Suriye koltuÄŸunun muhaliflere verilmesi halinde birlikten çekilme tehdidinde bulundu. Bu tehdit ve uyarılar Suriye koltuÄŸunun boÅŸ bırakılmasına neden oldu.

KoltuÄŸun boÅŸ bırakılması kararı, birlik içindeki derin anlaÅŸmazlığa iÅŸaret ediyor.

Taraflardan bazıları 2013’teki Doha toplantısında Suriye koltuÄŸunun muhaliflere verilmesi kararına istinaden Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu'nun (SMDK) Eylül 2014’te yapılacak olan Arap BirliÄŸi toplantılarına katılması davetinden memnun.

Ancak istisnai bir davet olması nedeniyle birliÄŸin hiçbir ülkesi açısından bir baÄŸlayıcılığı yok. 

Sonuç bildirgesinde ayrıntılarıyla belirlenen karar, onaylayan ülkeyi (Mısır) hiçbir yasal yükümlülük altında bırakmıyor ve SMDK ile yürüteceÄŸi müzakerelerde sunacağı kolaylıklar ve ayrıcalıklarda da özgür bırakıyor.

BilindiÄŸi üzere Doha'da yapılan 24'üncü Arap BirliÄŸi Zirvesi'nde SMDK'nın sonraki zirvelere çaÄŸrılması kararında çekimser kalan ülkeler Cezayir, Irak ve Lübnan'dı.

Büyük anlaÅŸmazlık

Kuveytli siyasi analist Hüseyin Abdurrahman. [Al Jazeera]

Analistlere göre, Suriye koltuÄŸu ile ilgili anlaÅŸmazlık aslında daha derin bir krize iÅŸaret ediyor.  

Kuveytli siyasi analist Hüseyin Abdurrahman’a göre, koltuÄŸun boÅŸ bırakılmasında Kuveyt ısrar etti. KoltuÄŸun boÅŸ bırakılması iki mesaj içeriyor; birinci mesaj, söz konusu muhalefet tüm Suriyelileri temsil etmiyor ve özel bir vizyona veya yol haritasına da sahip deÄŸil. Ä°kinci mesaj ise Arap BirliÄŸi’nin kurucularından olan bir Arap devletinin koltuÄŸunun, herhangi bir devrimci gruba teslim edilmemesi kanaati. Böylece baÅŸka ülkelerde olabilecek sorunlara da emsal teÅŸkil etmemiÅŸ olur.

Abdurrahman, “Umman’ın yanı sıra Lübnan, Cezayir, Irak, Mısır ve Kuveyt gibi ülkeler Suriye koltuÄŸunun muhaliflere verilmesine itirazda bulunmuÅŸtu ya da en azından koltuÄŸun muhaliflere verilmesine destek vermemiÅŸti. Ancak Suudi Arabistan, Katar, Bahreyn ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri ise koltuÄŸun muhaliflere verilmesini açıkça talep etmiÅŸ, birçok ülke de meseleye suskun kalmışlardı” diyor.

Ortak harekete darbe

Al Arab Gazetesi Yazı Ä°ÅŸleri Müdürü ve Arap Siyaseti Uzmanı Usame Ucac. [Al Jazeera]

Katar’da yayınlanan Al Arab Gazetesi Yazı Ä°ÅŸleri Müdürü ve Arap Siyaseti Uzmanı Usame Ucac’a göre Suriye koltuÄŸu ile ilgili anlaÅŸmazlık, Arap BirliÄŸi açısından ortak hareket etme ülküsüne açık bir darbedir. 

Ucac, “Arap BirliÄŸi Genel Sekreteri Nebil Arabi, yasal anlamda birliÄŸe üye olabilecek meÅŸruiyete sahip olmayan silahlı bir muhalefetin veya olgunun Suriye koltuÄŸuna sahip olmasına ÅŸiddetle karşı çıkmıştı” diyor. Ancak Ucac’a göre, böyle bir durum Arap BirliÄŸi tüzüÄŸünde bir deÄŸiÅŸiklik yapılmasına engel teÅŸkil etmiyor. 

Zirveden Suriye konusunda çeliÅŸkilerle dolu bir kararın çıktığına dikkat çeken Ucac, bu baÄŸlamda Arap devletlerini üç gruba ayırıyor: Irak ve Cezayir gibi Suriye rejimine destek veren ülkeler, aralarında Mısır’ın da bulunduÄŸu tereddütlü ülkeler ve Katar ile Suudi Arabistan gibi rejime karşı muhaliflere açıktan destek veren ülkeler.

Kuveyt Enformasyon Bakanı Selman Hamud Sabah ise Al Jazeera tarafından kendisine Suriye koltuÄŸu ile ilgili yöneltilen soruya fazla bilgi vermeden “Konu ile ilgili mutabakat saÄŸlanmıştır” demekle yetindi.

Doha’da yapılan zirvede Suriye halkının "tek meÅŸru" temsilcisi konumunda olan SMDK, Kuveyt zirvesinde Suriye halkının "meÅŸru" temsilcisine dönüÅŸtü.