Filipinler 40 yıllık savaşa son veriyor

Filipinler devleti yıllardır 'terörist' olarak tanımladığı MILF ile kapsamlı barış anlaÅŸması imzalıyor. AnlaÅŸma ile MILF'in yıllardır bağımsızlığı için savaÅŸtığı Mindanao Adası'nda Müslümanların yoÄŸun olarak yaÅŸadığı beÅŸ bölgeye geniÅŸ otonomluk tanınacak. Bu beÅŸ bölgeye Bangsamoro adı verilecek.  

Ä°mzalar Filipinler Devlet BaÅŸkanlığı Sarayı'nda atılacak. Filipinler Devlet BaÅŸkanı Benigno Aquino III, Moro Ä°slami KurtuluÅŸ Cephesi lideri Hacı Murat ve arabulucu devlet olarak da Malezya BaÅŸbakanı Necip Rezak imzaları atacak. Bu anlaÅŸma ile 2012’de 'Çerçeve AnlaÅŸması' ile baÅŸlatılan süreci tamamlayan taraflar artık uygulama aÅŸamasına geçmiÅŸ olacak.

EÄŸer Mindano Adası'ndaki baÅŸka bölgeler de otonom olmak isterlerse kendi içlerinde referandum yaparak otonomiye katılacak. GeniÅŸ özerlik elde edecek bölgede yönetim, yeni kurulacak geçiÅŸ hükümetine devredilecek. 2016 yılında yapılacak seçimlere kadar görevde kalacak olan bu hükümet ile geçiÅŸ süreci fiili olarak tamamlanmış olacak. Mindanao Adası'nın 20 milyon nüfusu var. Bu nüfusun 7-8 milyon kadarının Müslüman olduÄŸu düÅŸünülüyor.  

Bağımsız Gözlemci Heyeti'nde bir Türk

Ä°mza törenine barış anlaÅŸmasının uygulanma sürecini gözlemlemek amacıyla, 15 Ekim 2012’de kurulan Bağımsız Gözlemci Heyeti de (TPMT) katılacak.  

Avrupa BirliÄŸi'nin eski Filipinler Büyükelçisi Alistair Mac Donald’ın baÅŸkanlık ettiÄŸi heyetin üyeleri arasında Ä°HH Ä°nsani Yardım Vakfı BaÅŸkan Yardımcısı Hüseyin Oruç, Mindanao Ä°nsan Hakları Eylem Merkezi BaÅŸkanı Zainuddin Malang, Asya Vakfı Ülke Temsilcisi Steven Rood ve Barış Enstitüsü BaÅŸkanı Gaston Z. Ortigas bulunuyor.

AnlaÅŸma ne getiriyor?

Al Jazeera’ya konuÅŸan heyetteki Türk gözlemci Hüseyin Oruç, bu anlaÅŸma ile ÅŸu an hazırda Mindanao Adası'nda otonom olan bu bölgeye daha geniÅŸ özerlik haklarının geleceÄŸini belirtiyor.

Oruç, “Bölge içiÅŸlerinde tamamen bağımsız, dışiÅŸlerinde ve genel güvenlikte Filipinlere baÄŸlı olacak. Åžeriat hükümlerine göre bir anayasa hazırlanacak. Åžeriat mahkemeleri olacak. Hristiyanlar için de Filipinler hukuku devam edecek. Siyasi parti ve parlamento oluÅŸturulacak, bakanlıklar belirlenecek” dedi. 

Ä°HH BaÅŸkan Yardımcısı Hüseyin Oruç, bu anlaÅŸma ile Müslümanların geniÅŸ bir otonom elde ettiÄŸini söylüyor. [Sümeyye Ertekin-Al Jazeera)]

Oruç, Moro Ä°slami KurtuluÅŸ Cephesi’nin, Filipinler devletine göre hâlâ 'terörist' organizasyon olarak görüldüÄŸünü, hatta bazı komutanları ile alâkalı tutuklama kararları olduÄŸunu belirtiyor. Ancak bu anlaÅŸmayla ilan edilecek af ile birlikte adi vakalar hariç tüm siyasi tutukluların serbest bırakılacağını kaydediyor.

Bundan sonraki süreçte 12 binden fazla direniÅŸçisi olan MILF’in silahları bırakması ve eÅŸ zamanlı olarak ordunun bölgeden çekilmesi gerektiÄŸini belirten Hüseyin Oruç, bu süreci kendisinin de içinde bulunduÄŸu Bağımsız Gözlemci Grubu’nun denetleyeceÄŸini ifade etti. Oruç, gözlemci heyetin her iki ayda bir bölgeye giderek anlaÅŸma maddelerinin uygulanıp uygulanmadığını denetleyeceÄŸini kaydetti.

Yaklaşık 40 yıldan fazla zamandır bağımsızlık mücadelesi veren MILF ile Filipinler devleti arasındaki iç savaÅŸta 120 bin civarında kiÅŸi hayatını kaybetti. Taraflar arasında aralıklı olarak 17 yıldır devam eden müzakereler sonucunda ilk anlaÅŸma 2012 yılında imzalandı.