Kosova'da ezan sesini kısıtlayan anlayış

Kosova'da meclis, ezan sesinin kısılmasına yönlik bir karar aldı. Karar, Kosava meclisinde oy çoÄŸunluÄŸuyla alındı. Kararla birlikte PriÅŸtine'deki camilerde ezan sesi kısılacak. 

Kosvalı Yazar Åžener Bilalli, mecliste alınan bu kararı "yeni laiklik konseptinin bir baÅŸlangıcı" olarak nitelendirdi. 

Bilalli, bu kararı baÅŸlangıç olarak nitelendirmesinin sebebini ise, ÅŸöyle açıklıyor: Bir baÅŸlangıcı diyorum çünkü bu konuda taviz verildikten sonra iÅŸin gerisi çorap söküÄŸü gibi gelecektir. Ä°ÅŸin garip tarafı, bu laiklik furyası her nedense sadece ve sadece Müslüman ahali için geçerli olacaktır. Avrupa mutfaklarında piÅŸirilen laiklik, Avrupalıların bile hayal edemeyeceÄŸi derecede bizlere servis edilmektedir.Balkanlar coÄŸrafi konumları gereÄŸi, her daim doÄŸu ile batının arasında sıkışıp kalmıştır. Bu sıkışma sadece coÄŸrafi ÅŸartlardan dolayı gerçekleÅŸmemiÅŸ, aksine fikri ve ideolojik bir sıkışma olmuÅŸtur, daha doÄŸrusu sıkıştırılmıştır. 

Åžener Bilalli'nin yazısının tamamı ÅŸöyle:

Osmanlı dönemi boyunca Kosova Vilayeti yapılanması adı altında varlığını sürdüren Kosova, Osmanlı sonrası dönemde Avrupa-Slav ittifakı tarafından gözardı edilerek devlet olarak ortaya çıkması engellenecektir. ÇoÄŸunluÄŸunu Müslüman Arnavutların oluÅŸturduÄŸu bu devlet, Balkan savaşı ve dünya savaÅŸları sonrasında kurulan tüm siyasi teÅŸekküller tarafından gözardı edildi.

Tito’nun kuracağı Yugoslavya’ya Kosova özerk bir statü ile baÄŸlanılacak ve bağımsızlığının verileceÄŸi güne kadar özerk bir federasyon devleti olarak Yugoslavya’nın dahilinde tutulacaktır. Bu olayın bir tarafı.. DiÄŸer tarafta ise Kosova, Yugoslavya’nın bünyesinde bulunduÄŸu süre zarfında, Sırp yayılmacılığına karşı müthiÅŸ etkili bir milliyetçiliÄŸe bürünmeye baÅŸlayacaktır. Kosova, Yugoslav Komünist ideologlar tarafından Arnavutluk'un bir merkez olmasını engellemek için Komünist Arnavutların yetiÅŸtirilmesi amacıyla bilimsel bir merkez olarak seçilecektir. Bunun içindir ki 1960’lı yıllarda Kosova’nın baÅŸkenti PriÅŸtine'de hafif sancılı dahi olsa ilk üniversite kurulacaktır. Artık Kosova’nın Milliyetçi konseptiyle harmanlanmış baskın Komünistleri yetiÅŸtirilmeye baÅŸlanacak ve Kosova, Enver Hoca’nın homojenize ettiÄŸi Arnavutluk'un tam aksine aktif ve bölgedeki Arnavutların ilim merkezi haline dönüÅŸecektir. 

Bu ülkede Komünist-Milliyetçi düÅŸünen elit yetiÅŸtirilecektir. Bu çaba sonucunda Kosova’da baskın olan Müslüman halk kontrol edilmiÅŸ olacaktır. 1990’lı yıllara geldiÄŸimizde yavaÅŸ yavaÅŸ parçalanan Yugoslavya'dan ayrılmayı düÅŸünmeye baÅŸlayan Kosova, Sırplar tarafından ÅŸiddet ile tepkiye maruz kalınca, yönlerini AB veya daha doÄŸrusu ABD’ye çevireceklerdir. Bunun doÄŸal bir sonucu olarak Kosova, Milliyetçi-Komünist konseptinden, Milliyetçi-Demokrat ve ABD yanlısı konseptine yumuÅŸak geçiÅŸ yapacaktır. Artık ABD’nin dudak arasına bakan bir Kosova ile karşı karşıya kalacağız ve Laiklik serüvenleri bu noktada baÅŸlayacaktır. 

Bağımsızlığı ABD tarafından garanti edilen Kosova bu sefer Milli-Milliyetçilikten hafif uzaklaÅŸtırılmış, milli sembollerinden arındırılmış (devlet bayrağının deÄŸiÅŸtirilmesi ve milli marÅŸlarının sözlerden ziyade sadece müzik olarak tasarlanması) yeni bir devlet konsepti ile karşımıza çıkacaktır. 

Bu yeni konseptte, gözümüze iliÅŸen ve Kosovalılara uymayan laiklik, yegâne düstur olacaktır. Dini hasasiyetlerden uzaklaÅŸtırılmak için her türlü teÅŸviÄŸin yapıldığı bir devlet konsepti ister istemez genel manada ahaliyi rahatsız etse dahi, elit kesimi hiç rahatsız etmeyecek, tam tersine laikliÄŸe sıkı sıkı sarılarak aÄŸabeyleri ABD’nin gözüne girmeye çalışacaklardır. 

Pesimist bir portre çizdiÄŸimin farkındayım, lakin çağımızın hastalığı (Müslümanlar için geçerli) olan laikliÄŸin Kosova’nın kimyasını uzun vadede bozacağını düÅŸünmekteyim. En son gerçekleÅŸen olaylar bunun bir göstergesidir. Geçen günlerde Kosova parlamentosunda oy çoÄŸunluÄŸu ile PriÅŸtine'deki camilerde yankılanan ezan sesinin kısılması ve daha az rahatsız edici bir tonda ezanların okunması tasarısının kabul edilmesi, bu yeni laiklik konseptinin bir baÅŸlangıcını oluÅŸturmaktadır. 

Bir baÅŸlangıcı diyorum çünkü bu konuda taviz verildikten sonra iÅŸin gerisi çorap söküÄŸü gibi gelecektir. Ä°ÅŸin garip tarafı, bu laiklik furyası her nedense sadece ve sadece Müslüman ahali için geçerli olacaktır. Avrupa mutfaklarında piÅŸirilen laiklik, Avrupalıların bile hayal edemeyeceÄŸi derecede bizlere servis edilmektedir. Kosova’nın laiklik serüveni acaba, Kosovadaki eÄŸitim sistemindeki medrese liselerinin kapatılmasına, Müslümanların dini vecibeleri olan kurban, hac gibi konularda sınırlamaların ya da Avrupâi deyimle 'standardizasyonu' yapılmasına veya daha acayip bir hal alarak baÅŸörtüsü yasağına varacak mıdır?

Kosova’nın laikleÅŸmesinin bizleri ne kadar etkileyeceÄŸini zaman gösterecektir. Bendeniz felaket tellallığı yapmıyorum, sadece bu tür senaryoların bazı ülkelerde denendiÄŸini bilen ve çıkan sonuçların farkındaki birisi olarak tepkimi dile getirmekteyim. Bu tür laikliÄŸin nerede denendiÄŸini hepimiz biliyoruz, görünen köy kılavuz istemez. 

Kaynak: Dünya Bülteni