Suriye direnişinin üç yılı geride kaldı

Suriye’de 15 Mart 2011’de “Hurriyya” sloganlarıyla baÅŸlayan devrim süreci, 4. Yılına girdi. 150 bin ÅŸehit, yüz binlerce yaralı, milyonlarca muhacir, tutsak, kayıp ve bütün bir ülkenin harabeye çevrildiÄŸi gerçeÄŸine raÄŸmen direniÅŸ 4. Yılında da sürüyor.

Savaşın baÅŸladığı 15 Mart 2011 ile 2012 dönemlerinde muhaliflerin kontrolündeki bölgelere ağır silah, tank, füze ve uçaklarla saldırı düzenleyen rejim, özellikle geçen yıldan itibaren öldürücü ve yıkıcı etkisi yüksek olan "varil bombaları" kullanmaya baÅŸladı.

Suriye Ä°nsan Hakları Örgütü'ne (SNHR) göre, iç savaşın baÅŸlamasından bu yana muhaliflerin kontrolündeki bölgede yaklaşık 1370'den fazla varil bombası kullandığını belirtiyor. Atıldıkları bölgelerde büyük çukurlar açarak ağır tahribatlar veren varil bombaları 189'u çocuk 947'den fazla insanın ölümüne neden oldu ve 5400 yapıya zarar verdi.

ÇeÅŸitli kaynaklardan derlenen bilgilere göre, 2011 Mart ortalarında baÅŸlayan iç savaşın ilk dönemlerinde muhaliflere karşı hafif silahlar kullanan rejim, muhaliflerin silahlı güçlerini arttırmasını üzerine taktik deÄŸiÅŸtirerek özellikle ikinci yıl olan 2012'de ağır silah, tank, Scud füzeleri, helikopter ve uçaklarla saldırmaya baÅŸladı.

Muhaliflerin de rejimin saldırılarına yerli yapımı toplar, rejim güçlerinden ele geçirdiÄŸi tank ve havan toplarıyla karşılık vermesi üzerine, Esed kuvvetleri özellikle 2013'ün yaz döneminden itibaren varil, misket ve vakum bombaları kullanmaya baÅŸladı.

Yıkıcı ve öldürücü etkisi yüksek olduÄŸu için rejim tarafından özellikle Halep'ten muhaliflerin kontrolündeki bölgelere kullanılan varil bombaları, füzelere göre çok daha ucuz. SNHR'nin varil bombalarıyla ilgili hazırladığı raporda, rejiminin, bazıları 500 kiloya kadar ulaÅŸan varil bombalarının mümkün olduÄŸu kadar fazla zarar ve tahribat vermesini saÄŸlamak için varillerin içine TNT patlayıcının yanı sıra ÅŸarapnel etkisi yapması amacıyla kesici ve delici demir parçaları koyduÄŸu belirtiliyor.

 
Savaşın baÅŸlamasından bu yana rejimin attığı varillerin patlaması sonucu ülke genelinde ev, okul, cami ve kiliselerin de aralarında bulunduÄŸu en az 5 bin 400 binanın yıkıldığı bildirilirken, rejimin toplamda kullandığı 1370'den fazla varil bombası sonucu çocuklarla birlikte ölen insan sayısı binlerle ifade ediliyor
 

KÄ°MYASAL SÄ°LAH KULLANIMI

SavaÅŸ suçu olan kimyasal silah kullanımıyla ilgili en fazla ses getiren olay, geçen yıl 21 AÄŸustos'ta rejimin Åžam'ın DoÄŸu Guta bölgesinde düzenlediÄŸi, aralarında çok sayıda kadın ve çocuÄŸun bulunduÄŸu 1,300 kiÅŸinin ölümüyle sonuçlanan saldırıydı.

Suriye'ye dış müdahaleyi gündeme getiren olayın ardından BM denetçilerinin hazırladıkları raporda, kimyasal silah kullanıldığı netleÅŸirken, kimin tarafından kullanıldığı ise kesinlik kazanmadı. Raporda, 7 farklı bölgede incelemeler yapıldığı, çevresel, kimyasal ve tıbbi örneklerin, Guta, Han El-Assal, Sarakıb ve AÅŸrefiye'de kimyasal silah kullanıldığı, Cobar'daki olayda muhtemelen kullanıldığının tespit edildiÄŸi, Bahariyah ve Åžeyh Maksud'ta meydana geldiÄŸi öne sürülen saldırılara iliÅŸkin herhangi bir delil bulunamadığı için kimyasal silah kullanımının teyit edilemediÄŸi ifade edilmiÅŸti.

Suriye'de kimyasal silahı kullanımı iddiaları ilk olarak 19 Mart 2013'te, Halep'deki Han El-Assal bölgesinde ortaya çıkmıştı.

 BM denetçilerinin hazırladığı raporda, Han El-Assal'da, "elde edilen güvenilir delillere" göre, asker ve sivillere karşı kimyasal silah kullanıldığının tespit edildiÄŸi, 24 AÄŸustos'ta Sarakıb'de ve 25 AÄŸustos'ta AÅŸrefiye'de asker ve sivillere yönelik görece az miktarda kimyasal silah saldırısı yapıldığının belirlendiÄŸi belirtilmiÅŸti.Raporda ayrıca, 22 AÄŸustos'ta Bahariye ve 13 Nisan'da Åžeyh Maksud'da gerçekleÅŸtirildiÄŸi iddia edilen saldırılara iliÅŸkin ise kan ve çevre örnekleri üzerinde yapılan testlerde kimyasal maddeye rastlanmadığı için bu iki olayda kimyasal silah kullanıldığının teyit edilemediÄŸi açıklanmıştı.

YÜZBÄ°NLERCE Ä°NSAN ÖLDÜRÜLDÜ
 

Üçüncü yılını dolduran savaÅŸ ülkede en az 140 bin insanın hayatına mal oldu. Milyonlarca insan ülkesini terkederek baÅŸta Türkiye olmak üzere, Lübnan, Ürdün, Irak, Mısır ve birçok Avrupa ülkesine sığınmak zorunda kaldı. Savaşın en savunmasız kurbanları ise çocuklar. 1 milyon 200 bin çocuk mülteci durumunda. Her üç çocuktan birine ya ateÅŸ edildi, ya vuruldu ya da dövüldü. 5 milyon çocuk acil yardıma muhtaç. 4 milyon çocuk eÄŸitim hakkından mahrum. 10 binden fazla çocuk öldürüldü.
 

Ekmek fiyatı yüzde 500 arttı

BM verilerine göre 10 milyon Suriyeli acil yardıma muhtaç. 242 bin kiÅŸi kuÅŸatma altında, 3 milyondan fazla insan ise ulaşılması zor yerlerde yaÅŸamaya mahkum edilmiÅŸ. Son iki yılda bazı yerlerde ekmeÄŸin fiyatı yüzde 500 arttı. Ülkenin yarısında temiz su kaynağına ulaÅŸmak imkansız. Ülkenin birçok yerinde bir litre suyun 20 dolara satıldığı oluyor. 

Ä°NSANLARA KEDÄ° KÖPEK YEME FETVALARI VERÄ°LDÄ°
 

Bazı Suriye alimleri, açlık yüzünden ölümlerin arttığı Suriye'deki halka, bulabildiÄŸi takdirde eÅŸek, köpek ve kedi etini yiyebilme fetvası verdi.

Milyonlarca mülteci

Ä°ç savaÅŸta 194 hastane, 541 cami, 3 bin 871 okul ve 36 kilise yıkıldı. Suriye Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü  (SNHR) verilerine göre, üç yıllık savaÅŸ süresince 589 bin yapı tamamen yıkıldı, 736 bin yapı ise ağır hasar gördü. Humus, Halep ve Hama gibi birçok ÅŸehir ise rejimin saldırıları sonucu harabeye döndü. Yıkılan veya hasar gören yapıların onarımı için 165 milyar dolara ihtiyaç var.

Suriye'den kaçıp komÅŸu ülkelere sığınan Suriyeli'leirn sayısı tam olarak bilinmiyor. Ancak kayıtlı sığınmacı sayısı Türkiye'de 634 bin 344, Lübnan'da 957 bin 773, Irak'ta 226 bin 934, Ürdün'de 584 bin 406, Mısır'da 134 bin 914. Yüz binlerce Suriyeli ise yabancı ülkelerde kayıtsız olarak bulunuyor. 

Ä°laç üretimi yüzde 70 düÅŸtü

Suriye genelinde hastanelerin yüzde 60'ı, saÄŸlık kurumlarının yüzde 38'i ya zarar gördü ya da tamamen yok edildi. Ülkede ilaç üretimi yüzde 70 oranında düÅŸtü. Doktorlaırn neredeyse yarısı ülkeden kaçtı. Aşı programları geriledi, menenjit, kızamık gibi yıllar önce ortadan kalkmış hastalıklar yeniden yükseliÅŸe geçti. En az 80 bin çocuk, çocuk felci hastalığını taşıyor.