İnternette Afrika açılımı

Boukary Konate ÅŸu sıralar anadili Bambaraca ile tweet atabiliyor. 'Bamanankan' olarak adlandırılan bu dili, Batı Afrika'da yaklaşık 4 milyon kiÅŸi konuÅŸuyor. Ancak Bamanankan buna raÄŸmen internette kısa bir süre öncesine kadar kullanılamıyordu. Åžimdiyse Vikipedi'de Bambaraca yazılmış 412 metne ulaşılabiliyor. Bu sayı elbette hâlâ çok az. KarşılaÅŸtırmak gerekirse, Vikipedi'de Almanca neredeyse 1,5 milyondan fazla metne ulaşılıyor.

'Fasokan' adlı iki dilli blogu DW'nin düzenlediÄŸi uluslararası online aktivizm yarışması Bobs'ta 2012 yılında ödüle layık görülen Konate, birçok kiÅŸinin interneti aslında anadilinde kullanmak istediÄŸini belirtiyor ve "ancak" diye devam ediyor: "Ä°nternet çağından önce metin yazabilmek için farklı tuÅŸlar vardı, fakat internet için bu tuÅŸları yeniden oluÅŸturmayı akıl edemediler. Birçok kiÅŸinin internette Bambaraca yazmak istediÄŸini biliyorum, ancak bunun için gerekli olan klavyeleri yok."

Teknik engellere ve bunun nedenlerine dikkat çeken Maaya Dil ÇeÅŸitliliÄŸi Ağı'ndan Daniel Prado da "Ä°nternet Batılı bir teknolojiydi. Geçen yıllar içinde internette dil çeÅŸitliliÄŸi arttı ve bugün dünyadaki yaklaşık 7 bin dilden 400 ile 500'ünün internette kullanıldığı tahmin ediliyor" diyor.

Afrika dillerinde yazılı metin çok az

Açık kaynak kodlu yazılımlar sayesinde artık dillere özgü harfler ya da iÅŸaretlerle yaÅŸanan sorunlara çözüm bulunabiliyor. Ancak Prado, Afrika dillerindeki bir soruna daha iÅŸaret ederek bazı ifadelerin sadece sözlü dile getirebildiÄŸini, yazıya dökülemediÄŸini belirtiyor.

Prado, "Ayrıca yazılı içeriklerle ilgili eksiklikler de var. Ama eserlerin dijitalleÅŸtirilmesi sayesinde güncel dillerde eski edebi eserlerin ağırlığı arttı. Dolayısıyla multimedya, Afrika dillerinin internetteki varlığını güçlendiriyor" diyor.

'Fasokan' adlı blog

Ä°nternette çoklu ortamın önemine dikkat çeken Bourkary Konate videoların ilgi gördüÄŸünü belirterek "ÖrneÄŸin video çok talep görüyor. Çünkü insanlar hem dinleyebiliyor hem de görebiliyor. KonuÅŸan kiÅŸinin tonlaması ya da hareketleri o dilin daha iyi anlaşılmasına yardımcı oluyor. Bilgi ve komünikasyon teknolojileriyle ilgili tüm yazılımlar dillerin desteklenmesi için çok iyi" ÅŸeklinde konuÅŸuyor.

Farklı ülkelerde yaÅŸayan, fakat aynı anadilini konuÅŸanlar da sosyal aÄŸlar sayesinde iletiÅŸim kurabiliyor. Konate, Senagal, Gambiya, Gine ya da FildiÅŸi Sahilleri'nde Bambaraca konuÅŸanların deneyimlerini, kültürlerini birbirleriyle paylaÅŸabildiklerini söylüyor.

Afrikalı gençlerin sosyal medyaya ilgisi

Bu tür paylaşımlar için en sevilen sosyal aÄŸ ise Facebook. Afrika'da en yaygın olarak kullanılan Hausa, 30 milyon kiÅŸinin anadili. Daha çok Nijerya ve Nijer'de konuÅŸulan Hausa dilinde az sayıda internet sitesi ve Facebook sayfası var, ancak buna raÄŸmen yüz binlerce kez tıklanıyor.

Kamerun'da sadece 250 bin kiÅŸinin kullandığı bir dil olan Eton da internette raÄŸbet gören dillerden biri. Birçok genç kullanıcı için Eton dilindeki sosyal platformlar bir buluÅŸma noktası. "Ä°nternette bir dile yer açmak için hiçbir zaman geç deÄŸildir" diyer Daniel Prado, önemli olanın dilin talep görmesi olduÄŸunu söylüyor.

St. Louis Üniversitesi'nden araÅŸtırmacı Kevin Scannell de bu birliktelik duygusunu teÅŸvik etmeye çalışıyor. "Indigenous Tweets" adlı sitesinde dünyanın farklı yerlerinde konuÅŸulan 157 yerli dili kullanmak mümkün. Bunlar arasında Bambaraca'nın yanı sıra Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde konuÅŸulan Lingala ve Namibya'da konuÅŸulan OÅŸivambo da dahil 30 Afrika dili bulunuyor. Kendi dilinde tweet atmak isteyen herkes bu siteye kayıt yaptırabiliyor.

Ä°nternete eriÅŸim

Sanal paylaşım için öncelikli koÅŸul ise elbette internete iyi bir eriÅŸim. Afrika fiberoptik kabloları daha yaygın döÅŸeyerek bu alandaki açığını kapatmaya çalışıyor. Yüksek baÄŸlantı ücretleri de yakında mazi olmak üzere. GeliÅŸmekte olan ülkeler için BirleÅŸmiÅŸ Milletler öncülüÄŸünde 2013 Ekimi’nde baÅŸlatılan Uygun Fiyatlı Ä°nternet Ä°ttifakı ile internete eriÅŸim fiyatlarının aylık gelirin yüzde 5'ine düÅŸürülmesi hedefleniyor.

Google, projeye en çok mali destek aktaran ÅŸirket. Afrika ülkelerine giderek daha fazla önem vermeye baÅŸlayan Amerikalı internet devi, arama motorunu 31 Afrika dilinde sunuyor. Büyük ÅŸirketlerin bu dillerdeki pazar potansiyelini bildiÄŸini belirten Maaya Ağı'ndan Daniel Prado, bu noktada siyasi iradenin önemine de iÅŸaret ediyor.

Blog yazarı Boukary Konate de ''Para var. Ancak bu tür giriÅŸimlerin desteklenmesi konusunda siyasi irade eksik. Afrika maalesef bu tür giriÅŸimler iyi olsalar da çok az destekleniyorlar" diyor.