AYM'ye baÅŸvuru yaÄŸmuru

Anayasa Mahkemesi (AYM), bireysel baÅŸvurular sonucu tutuklu vekillerin serbest bırakılması ve kanser hastası Ergenekon davası tutuklusu Fatih HilmioÄŸlu'nun tahliyesi gibi önemli kararlara imza attı. Mahkemenin kararları, Türkiye'nin, Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi (AÄ°HM) nezdindeki sicilinde de önemli iyileÅŸme getirdi. Ama iÅŸ yükü mahkemeyi düÅŸündürüyor. 

Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili Alparslan Altan, bu konudaki kaygılarını "Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru" konulu panelde dile getirdi.

Altan, 23 Eylül 2012'de bireysel baÅŸvuru hakkının baÅŸlamasından bu yana yüksek mahkemeye 13 bin 300 dosya ulaÅŸtığını söyledi. "Bu baÅŸvurulardan yaklaşık 4 bin 830'u bölümler ve komisyonlar tarafından karara baÄŸlandı ve ÅŸu anda elimizde yaklaşık 8 bin 400 dosya görüÅŸülmeyi bekliyor" dedi.

Altan'ın verdiÄŸi bilgiye göre, Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi'ne yapılacak baÅŸvuru sayısını azaltmayı hedefleyen yasa amacına ulaÅŸmış görünüyor: 

"Türkiye'den yapılan baÅŸvurular itibarıyla bir önceki yılda Rusya'dan sonra ikinci sırayı almamıza raÄŸmen 2013 yılında 5'inci sıraya gerilediÄŸimizi ve Türkiye'den yapılan baÅŸvuru sayısında çok büyük bir düÅŸüÅŸ olduÄŸunu öÄŸrendik. Bu, Türkiye açısından en azından görünürdeki bu tablonun iyiye gitmesi açısından önemli bir geliÅŸme."

AÄ°HM'deki dosya sayısında azalmayı saÄŸlayan uygulamalardan biri de, Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulan Tazminat Komisyonu oldu. Altan, yaklaşık 3 bin dosyanın komisyonun çalışması ile AÄ°HM gündeminden düÅŸtüÄŸünü belirtti. Geçen hafta yetkileri geniÅŸletilen komisyonun 2 bin 500 dosyayı daha devralacağını kaydetti. 

Başkan Vekili'nden yoğunluk uyarısı

Ancak yüksek mahkemenin baÅŸkan vekili dosya yoÄŸunluÄŸunda sınıra yaklaÅŸtıklarının da mesajını verdi: "Anayasa Mahkemesi'nin, aşırı iÅŸ yükü altında iÅŸlevini yerine getiremeyecek duruma düÅŸmeyecek bir pozisyonu koruması gerekiyor. Anayasa Mahkemesi'nin ÅŸu anda içinde bulunduÄŸu en büyük açmaz burada."                                                                                                

Åžu an baÅŸederiz ama...                      

Altan'a göre Anayasa Mahkemesi'ndeki dosya sayısı kendi deyiÅŸiyle 'baÅŸ edilebilir' bir seviyede. "Ancak bundan sonra gelecek her baÅŸvuru, mahkemeyi iÅŸ yükü bakımından zor durumda bırakabilir" diyen Altan, özellikle sistematik ve yaygın sorunlar çözülmedikçe gelecek baÅŸvuruları azaltmanın mümkün görünmediÄŸini de ekledi. 

Anayasa Mahkemesi BaÅŸkan Vekili, iÅŸ yükünü azaltma konusunda bazı önerilerini de sıraladı: 

"Filtrasyon sisteminin iÅŸlemesi konusunda gerekli tedbirler alınabilir. Yine usul açısından imkan veren toplu ve benzer dosyaların pilot dava usulüyle çözülmesi yolunu tercih edebilir, çalışma yöntemiyle ilgili deÄŸiÅŸik tedbirler alabilir ve Anayasa Mahkemesi'ndeki bireysel baÅŸvurulara yönelik yine Adalet Bakanlığı yetkilileriyle yapılan görüÅŸmelerde mutabakata varılan ancak ÅŸimdilik gerçekleÅŸmeyen, özellikle tazminat ödenmek suretiyle giderilebilecek bazı dosyalarla ilgili bir komisyon kurulabilir."

HSYK için yorum yok

Panelde, Altan'a HSYK düzenlemesiyle ilgili sorular da soruldu. Ancak buna cevap vermesinin doÄŸru olmayacağını söyledi. Ergenekon ve Balyoz sanıkları için verdikleri kararın diÄŸerleri için emsal olup olmayacağı sorusuna ise ÅŸu yanıtı verdi. 

"Genel itibarıyla zaten orada ilkeleri de ortaya koyduk. Öncelikle uzun tutukluluk konusunda, Anayasa Mahkemesi 5 yıllık sürenin nihai bir süre olduÄŸu, suç sayısı fazla olsa bile sadece 5 yıllık sürenin, azami süre olarak dikkate alınması gerektiÄŸini söyledi. Anayasa Mahkemesi'nin bu kararı, diÄŸer yargı organları tarafından da kabul edildi ve uygulanmaya baÅŸlandı. Bunun dışında milletvekilleriyle ilgili bir kararımız oldu. Orada da mahkemelere, kiÅŸilerin, tutuklu olan kiÅŸilerin milletvekili olmaları halinde, seçilme ve temsil hakkını da gözetmeleri gerektiÄŸi ÅŸeklinde bir ilke koyduk. Bu ilke de mahkemeler tarafından dikkate alındı ve tahliyeler yapıldı, onunla ilgili. Bunun dışında kararlarımızda zaten ilke haline getirdiÄŸimiz hususları gerekçede yazıyoruz ve bu gerekçelerin uygulandığını görüyoruz. Åžu anda uygulamayla ilgili bir sorunumuz yok."