Bir oy kaç lira eder?

Meclis Anayasa Komisyonu’nda kabul edilen DemokratikleÅŸme Paketi Genel Kurul gündemine gelmek için bekliyor.

Çözüm süreci kapsamında atılacak adımların yanısıra tasarıda siyasi partilere verilen devlet yardımlarında da deÄŸiÅŸiklik yapılıyor.

Buna göre bugüne kadar sadece yüzde 7 ve üzerinde oy alan siyasi partilere verilen devlet yardımlarının artık yüzde 3 ve üzerinde oy alan partilere de verilmesi öngörülüyor.

Anayasa Komisyonu’nda bu yardımın nasıl yapılacağı üzerindeki tartışmalar sürerken Maliye Bakanlığı hesabı netleÅŸtirmek için milletvekillerine birer tablo dağıttı.

Hesabı devlet yaptı

Tabloda 2013 yılı oy oranlarına ve yardım miktarlarına göre yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸin siyasi partilere nasıl yansıdığı hesaplanıyor. Hesaplama her bir oydan siyasi partilerin ne kadar yardım alacağını da ortaya koyuyor.

Barajı geçen oylar üzerinden yapılan hesaplamaya göre her bir oy 2013 yılı rakamlarıyla 3 lira 81 kuruÅŸ ediyor. Yerel seçim dönemlerinde Hazine yardımı iki katına, genel seçim dönemlerinde ise üç katına çıkıyor.

Düzenleme ayrıca yüzde 3 ve üzerinde oy alacak partilere yapılan yardım oranının nasıl hesaplanacağını da belirliyor. Buna göre AK Parti, CHP ve MHP’ye yapılacak yardım hesabı deÄŸiÅŸmiyor.

Yüzde 3 ve üzerinde oy alan partiler içinse hesaplama en az devlet yardımı alan parti esas alınarak yapılacak. Devlet yardımı her koÅŸulda 1 milyon liranın altında olmayacak. 

Bu hesaba göre en az devlet yardımı alan parti MHP. Son seçimlerde bağımsız adaylarla girmiÅŸ olsa da yüzde 3’ün üzerinde oy alan tek parti ise adayların oy oranları toplandığında BDP olarak görünüyor.

Yani MHP ne kadar çok oy alırsa Hazine yardımı artacak. ÖrneÄŸin BDP'nin Hazine yardımı da buna göre belirlenecek.

MHP: PKK’ya ulûfe

Anayasa Komisyonu’ndaki görüÅŸmeler sırasında muhalefet partileri Hazine yardımının bu yolla hesaplanmasına karşı çıktı. CHP ve BDP’nin itirazları benzer, MHP ise farklı bir açıdan bakıyor.

MHP Milletvekili Faruk Bal Al Jazeera’nin sorularını yanıtladı:

“PKK ile organik bağını kesmemiÅŸ BDP’ye verilen ulûfe. Ayrıca 1 milyon TL’nin altında yardım yapılmaması da hükme baÄŸlanıyor. Ağırlıklı olarak PKK ile AKP’nin yaptığı bir anlaÅŸmanın parçası. Meclis Genel Kurulu’nda paketin tümüyle birlikte bu düzenlemeye de itiraz edeceÄŸiz.”

BDP: Yardım temsiliyete göre yapılmalı

BDP ve CHP ise Hazine yardımının siyasi partilerin aldığı oy oranına göre eÅŸit dağıtılmasını istiyor.

Al Jazeera’ye konuÅŸan BDP Batman Milletvekili, Anayasa Komisyonu üyesi Bengi Yıldız, yüzde 3 ÅŸartının kaldırılmasını istedi:

“Biz en az yüzde 1 oy alan siyasi parti de Hazine yardımı alsın istiyoruz. Yüzde 3 ÅŸartı kaldırılsın. Ayrıca herkes aldığı oy oranında, yani temsiliyeti oranında Hazine yardımından pay alsın. Yüzde 3’ü geçen partiye yapılacak yardımın en az devlet yardımı alan partiye göre hesaplanması da doÄŸru deÄŸil. Biz bunun fark yarattığı söyledik, onlar yaratmaz diyor.”  

CHP: Bize yardım düÅŸse bile denge olmalı

Anayasa Komisyonu üyesi, CHP’li Süheyl Batum da hesaplamanın adil olmadığı görüÅŸünde:

“Aldıkları rakamlara bakıldığınızda partilere devlet yardımı ÅŸunun için yapılır; yeni yapılacak seçimlerde oy alabilmek için belirli faaliyetlerde bulunmaları. Bunların tamamı da kendilerinin ülkeyi en iyi yönettiÄŸine halkı inandırmak için faaliyette bulunurlar. Bunun için miting yapılacak, bayrak alınacak, salon tutulacak. Biz herkesin temsiliyeti oranında oy almasını öneriyoruz. Bize yapılan yardım azalsa bile oylar arasındaki dengenin korunarak dağılım yapılmasını istiyoruz.“

Batum Maliye’nin barajı geçen oy oranları üzerinden hesap yapmasını da eleÅŸtiriyor.

AKP: Siyasi partiler lehine

AK Partili Anayasa Komisyonu üyesi Sivas Milletvekili Hilmi Bilgin'e göreyse bu, siyasi partilerin lehine bir uygulama: 

"Yüzde 3 toplumda karşılığı olan bir oy oranı. Mecliste grubu olan partiler bunun üzerinde oy almıştır. Bu noktada biz siyasetin güçlendirilmesi için bunun siyasi partiler lehine bir düzenleme olduÄŸunu düÅŸünüyoruz."

BDP baraj düÅŸerse yardım alabilecek

Son genel seçimlerde yüzde 3 oy oranını geçen tek parti BDP. Ama BDP de halen yüzde 10 olarak korunan seçim barajına takıldığı için seçime bağımsız adaylarla giriyor. BDP baÅŸka bir yöntem geliÅŸtirmezse, Hazine yardımını ancak seçim barajının düÅŸürülmesi durumunda alabilecek.