Irak yine şiddet sarmalında

Son haftalarda Irak'ta hükümet binalarına düzenlenen saldırılar artış gösteriyor. Ayrıca ülkede El Kaide'ye yakın gruplar baÅŸkent BaÄŸdat'a 50 kilometre uzaklıktaki Felluce kentini kontrol altına alırken, hükümet karşıtı milisler de El Anbar vilayetinin baÅŸkenti Ramadi'de bir semti ellerinde tutuyor.

Çatışmalar neticesinde ülkedeki insani kriz de büyüyor. BirleÅŸmiÅŸ Milletler tarafından verilen rakamlara göre El Anbar vilayetinden kaçan mültecilerin sayısı 140 bine ulaÅŸtı. Friedrich Naumann Vakfı'ndan Irak uzmanı Falko Walde ülkenin son yılların en büyük mülteci sorunuyla karşı karşıya kaldığını söyledi:

Ramani'nin bir bölgesi ve Felluce kendi El Kaide yanlısı radikal grupların kontrolünde

"Irak, iç savaşın en sert geçen dönemi 2006 - 2008 yıllarından sonra ilk kez tekrar bu çapta bir mülteci sorunuyla karşı karşıya. Bunun yanı sıra zaten hali hazırda ülke içinde yer deÄŸiÅŸtirmiÅŸ olan bir milyondan fazla Iraklı mülteci olduÄŸu biliniyor. Öte yandan gerekli olanakları sahip olmadığı için kaçmayı baÅŸaramayan insanlar da var. Yani oradaki ÅŸartlar gerçekten oldukça zor. ÇoÄŸu insan içler acısı durumda ve çatışmalar nedeniyle yardım kuruluÅŸlarıyla iletiÅŸime geçemiyor. Bu çatışmalar sırasında istikrarlı bir yardım koridoru oluÅŸturulması ise imkansız görünüyor."

Ülkedeki çatışmaların baÅŸlıca sebebi Sünni - Åžii sürtüÅŸmesi. Suriye ve Ürdün'e komÅŸu olan El Anbar vilayetinde nüfusun çoÄŸunluÄŸu Sünnilerden oluÅŸuyor. Ancak Irak'ın geri kalanında Åžiiler çoÄŸunlukta. Saddam Hüseyin diktatörlüÄŸü sırasında Sünniler yönetimde ağırlıktaydı. Fakat bugün dengeler deÄŸiÅŸti. Irak BaÅŸbakanı Maliki Åžii mezhebinden.

"Sünniler kendini dışlanmış hissediyor"

Merkezi Amman'da bulunan El Kuds Siyasi Çalışmalar Merkezi'nin baÅŸkanı Oraib el Rantavi, Maliki'nin uyguladığı siyaset nedeniyle Sünni halkın kendini dışlanmış hissettiÄŸini belirterek "Hükümet, Sünnilerin taleplerini dikkate almıyor. Bu nedenle Maliki hükümetine karşı kızgınlar ve BaÄŸdat'taki hükümet tarafından dışlanmanın verdiÄŸi bir hayal kırıklığı yaşıyorlar" diye konuÅŸtu. El Rantavi insanlardaki bu kayal kırıklığının radikal gruplar tarafından istismar edildiÄŸini de sözlerine ekliyor.

Irak Başbakanı Nuri el Maliki

Amerika BirleÅŸik Devletleri ve Ä°ran ise El Kaide'ye yakını örgütlerden gelen tehlikenin farkında oldukları için BaÅŸbakan Maliki'ye destek veriyor. Washington, ülke içerisinde otoriter yönetim biçimi nedeniyle eleÅŸtirilere maruz kalan Maliki'ye modern helikopterler gönderiyor.

"Maliki'yi zor günler bekliyor"

Ancak Falko Walde'ye göre her ne kadar dışarıdan destek alsa da Maliki'yi özellikle nisan ayında yapılacak seçim öncesinde zor günler bekliyor.

Walde, "BaÅŸbakan Maliki üçüncü kez seçimlerden galip çıkmak istiyor. EÄŸer kısa zaman içerisinde güven ortamını saÄŸlayamazsa, ülkedeki Åžiilerin de güvenlerini kaybedebilir. BaÅŸbakan sadece askeri çözümle olayları dindiremeyeceÄŸe benziyor. Tam tersine, böyle bir müdahale söz konusu olduÄŸunda olaylar daha da alevlenebilir. Bence ortak çalışmalar yürüten bir güvenlik stratejisi ve artırılan diyalogla hem radikal güçleri zayıflatır hem de Sünni siyasetçi ve hatırı sayılır aÅŸiret adamlarıyla baÄŸlantı kurar" diyor.

El Kuds Siyasi Çalışmalar Merkezi BaÅŸkanı Oraib el Rantavi de BaÅŸbakan Maliki'nin hata yapma lüksünün kalmadığını belirterek "Maliki'nin sadece Sünni deÄŸil, Åžii kesimde de çok rakibi var. Bu rakipler onun yenilgisini koz olarak kullanıp konumundan etmeye çalışacaklardır" diye sözlerini sürdürdü.

El Rantavi bu nedenle kısa veya orta vadede Maliki'nin Sünni kesimleri de tatmin edecek adımları atması gerektiÄŸini sözlerine ekliyor.

Diyalog çıkmazda

Fakat ülkede Sünni ve Åžiiler arasındaki diyaloÄŸun ilerlediÄŸi söylenemez. El Rantavi, BaÄŸdat hükümetinin Åžiilerin talepleri ve El Kaide'nin istekleri arasında fark gözetmediÄŸini ekliyor.

Friedrich Naumann Vakfı'ndan Falko Walde de öngörülerini ÅŸöyle özetledi:

"Bir yandan Amerika'dan gönderilecek ağır silahlarla yapılacak askeri operasyonlar çoÄŸalacak. Ama diÄŸer yandan da Sünni kesimleri kontrol altında tutabilmek için diyalog ve onlarla yapılacak ortak çalışmalara da ağırlık verilecektir."