Münih'te Rusya-Batı çekişmesi

Bu yıl ellincisi düzenlenen Münih Güvenlik Konferansı’nda aralarında 20 devlet ve hükümet baÅŸkanı ile elli dışiÅŸleri ve savunma bakanının da bulunduÄŸu 400’ü aÅŸkın uluslararası konuk görüÅŸ alışveriÅŸinde bulundu. Konferans, Rusya ile Batı arasındaki çekiÅŸmeye sahne oldu. Bu konuların başında Ukrayna'daki siyasî kriz geldi. Ä°ki taraf arasındaki derin görüÅŸ ayrılıkları söz düellosuna dönüÅŸtü. Amerikan DışiÅŸleri Bakanı John Kerry, Ukraynalıların kendi geleceklerini kendilerinin tayin etmeye hakları olduÄŸunu söylerken, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov Batı’yı, ‘Ukrayna halkına Avrupa’dan baÅŸka seçim ÅŸansı tanımamakla’ suçladı.

Amerikan DışiÅŸleri Bakanı Kerry, insanların geleceÄŸinin tek bir ülkeye baÄŸlı olamayacağını ve bunun dayatılamayacağını belirterek, “ABD ve AB bu mücadelede Ukrayna halkının yanındadır” dedi.Rusya DışiÅŸleri Bakanı Sergey Lavrov ise Batı’nın tutumunu yanlı olmakla eleÅŸtirdi ve “Hükümet binalarını iÅŸgal edenler, polise saldıran ya da ırkçı, anti-semitist Nazi sloganları atanlar niye kınanmıyor?” sorusunu yöneltti.

Konferansa davet edilen Ukraynalı muhalif politikacı, dünya eski boks ÅŸampiyonu Vitali Kliçko pek çok liderle görüÅŸme yapma fırsatı buldu. Ukrayna DışiÅŸleri Bakanı Leonid Kojara ile de bir panele katıldı, ancak beklendiÄŸi üzere bir yakınlaÅŸma gözlenmedi.

'Herşeye rağmen işbirliği' mesajı

Ancak Rusya ile Batı arasındaki tek pürüzlü konu Ukrayna deÄŸil. Avrupa’ya kurulması planlanan Amerikan füze savunma sistemi ile ilgili tartışma da sürüyor. Rusya DışiÅŸleri Bakanı Lavrov, NATO’yu ülkesini tehdit etmekle suçladı. Amerikan mevkidaşı Kerry bunu yalanladı ve ekledi: Tehlikede olan bizim deÄŸerlerimiz ve çıkarlarımızdır.” Batılı politikacılar tüm anlaÅŸmazlıklara raÄŸmen iÅŸbirliÄŸinin önemini vurguladı ve Suriye ya da Ä°ran gibi sorunların Moskova olmadan çözülemeyeceÄŸinin altını çizdi.

Konferansta Suriye konusunda da bir ilerleme kaydedilemedi. BM’nin Suriye Özel Temsilcisi El Ahdar el-Ä°brahimi, “Åžu ana kadar hiçbir ÅŸeye ulaşılamadı” derken, BM’nin Mülteciler Yüksek Komiseri Antonio Guterres, “Åžu an Suriye’de en azından Ruanda’dan beri görmediÄŸimiz en ağır insanî kriz yaÅŸanıyor” uyarısında bulundu. BM Genel Sekreteri Ban ki Moon iki tarafı da ciddiyetle görüÅŸmelere devam etmeye çağırdı. Ban tarafları açık bir dille uyardı ve ÅŸöyle konuÅŸtu:

“Ben ve El Ä°brahimi iki tarafı da, 10 Åžubat’ta görüÅŸmeler için daha büyük bir ciddiyetle ve durumun aciliyetinin farkında olarak gelmeye çağırdık. Müzakereler, çatışmanın sonunu geciktirmeye yönelik bir taktik olarak kullanılmamalı. Bu krizin askerî çözümü yoktur.”

Ä°ran: Daha yapacak çok iÅŸ var

Münih Güvenlik Konferansı'nın bir diÄŸer önemli konusu Ä°ran'ın nükleer programı konusunda Tahran ile Batı arasında yaÅŸanan diyalog süreciydi. Ä°ran DışiÅŸleri Bakanı Muhammed Cevat Zarif uluslararası toplulukla aralarındaki nükleer anlaÅŸmazlığı gidermeye hazır oldukları sinyalini verdi. Amerikan mevkidaşı John Kerry ile de bir araya gelen Zarif, “Bu tarihî bir fırsattır. Ancak daha yapacak çok iÅŸ var” diye konuÅŸtu.

Amerikan Ulusal Güvenlik Kurumu NSA’in müttefik ülkelerdeki casusluk faaliyetleri nedeniyle gerilen transatlantik iliÅŸkiler de konferansın gündemindeydi. Amerikan dışiÅŸleri ve savunma bakanları ekonomik ve askerî alanda transatlantik iliÅŸkilerde bir Rönesans çaÄŸrısı yaparken NSA konusunda en azından kamuoyu önünde tek kelime etmediler.