Sosyal Yapı

·         Irak’ın nüfusu yaklaşık 32 milyon olup, kadın ve erkek nüfus yarı yarıyadır. Nüfusun %67’si ÅŸehirlerde, %33’ü kırsal bölgelerde yaÅŸamaktadır (2009).

·         18 vilayetten oluÅŸan Irak’ın en kalabalık üç ÅŸehri BaÄŸdat,Basra ve Musul’dur (2009).

·         Nüfusun çoÄŸunluÄŸunu (%85) araplar oluÅŸturmaktadır. Arapların yanısıra diÄŸer etnik grupler, kuzeyde kürtler ve türkmenler ile asurilerdir. Müslüman nüfusun çoÄŸunluÄŸunu ise ÅŸiiler (%65)oluÅŸturmaktadır.  Åžii Arap nüfus, BaÄŸdat ve ülkenin güneyindeki ÅŸehirlerde yoÄŸunlaÅŸmıştır. Nejef ve Kerbela ÅŸehirleri, dini açıdançok önemlidir.

·         Irak’ta bir ev ortalama 6.4 kiÅŸidenoluÅŸmaktadır. Bu rakam, kırsal kesimde 7.4’dür.

·         Toplumda erkeklerin yanısıra, kadınlar da aktif rol almaktadır. Kadın çalışanlar en fazla hizmet ve tarım sektöründe çalışırken, erkekler daha çok hizmet, kamu ve inÅŸaat sektöründe faaliyet göstermektedir.

·         15 yaÅŸve üzeri nüfus, halkın %60’ını oluÅŸturmaktadır. Nüfus gençtir.

·         Yaklaşık 18.7 milyon kiÅŸionbeÅŸyaÅŸve üzerindedir.Bu yaÅŸgrubunun yaklaşık %42’si (7.9 milyon) aktif iÅŸgücünü (çalışan+iÅŸarıyan)oluÅŸturmaktadır.

Aktif iÅŸgücü kapsamında 7.3 milyon kiÅŸi bir iÅŸyerinde çalışmaktadır (istihdam edilmektedir). Çalışanların 75’i erkektir.

Çalışan nüfusun%62’si kamuda istihdam edilmektedir. Kerkük, Nejef ve Basra’da kamuda ücretli olarak çalışanların toplam çalışanlar içindeki oranı %70’tir.

·         Aktif iÅŸgücünün yaklaşık 1/6’sı bayandır. Bayan iÅŸgücünün %68’i enaz bir diploma sahibidir. 35-44 yaÅŸiÅŸgücünün%57’si yüksek eÄŸitimlidir. En yüksek iÅŸgücüne Anbar, Necef ve Wasit sahiptir.

·         Bununla birlikte, iÅŸsizlikciddi bir toplumsal sorundur. Ä°ÅŸsizlik oranı(aktif iÅŸgücüiçindeki) ülke genelinde %8’dir (en geniÅŸtanımlama kapsamında ise %11’e kadar yükselmektedir). Bu, 653 bin kiÅŸininiÅŸsizolduÄŸu anlamına gelmektedir.

Aktif bayan nüfus içindeki iÅŸssizlik (%13) oranı, erkeklere (%7) göre daha yüksektir.

Bu çerçevede, 15 yaÅŸ+üstü yaÅŸ grubununyaklaşık %58’i ekonomik faaliyette bulunmamaktadır. Bu kapsamdaki bayanların gerekçesi %78’inin ev kadını olmasıdır. Erkeklerin çalışmama gerekçeleri ise genelde, devam eden eÄŸitim, yaÅŸlılık ve saÄŸlık sorunlarıdır. Bu çerçevede, BaÄŸdat’taki iÅŸsizlik oranı ise azami %10 seviyesindedir.

En yüksek iÅŸsizlik oranına sahip ÅŸehirler; Diqar (%17), Anbar (%16) ve Diyala’dır (%14). En düÅŸük iÅŸsizlik ise Kerkük (%2), Erbil (%4) ve Musul’dadır (%5). Ä°ÅŸsizlik kırsal kesime göre ÅŸehirlerde daha yüksek orandadır.

Aktif bayan nüfus içindeki iÅŸssizlik en çok; diplomalı ve ÅŸehirlerde yaÅŸayanlarda görülmektedir. Bu oran özellikle 15-24 yaÅŸgrubunda çok daha yüksektir.

·         Nüfusun %38’inin eÄŸitimiyoktur. Nüfusun sadece %11’i bir diploma sahibidir.

·         Irak halkı günlük haberleri TV kanallarından takip etmektedir. Özel TV kanalları nüfusun %67’si, kamu kanalları ise %58’i tarafından izlenmektedir. Gazete ve radyo ise nüfusun çok az bir kısmı tarafından, sırasıyla %11 ve %2, tercih edilmektedir. Ülke geneline yayın yapan baÅŸlıca TV kanalları; Al Iraqiya (devlet), Al Sharqiya (özel), Al Sumarrai (özel), Al Bagdadi (özel) ve Al Forat’tır (Al Hekim Grubu).

Halkın öncelikli gündeminde elektrik kesintileri yer almakta olup, diÄŸerleriyoksulluÄŸun azaltılması, bebek ölümlerinin önlenmesi ile temel eÄŸitimin verilmesidir. 2011 yılında yapılan bir kamoyu araÅŸtırmasına göre halkın ençok güvendiÄŸi kiÅŸiler/kurumlar; on üzerinden aldıkları not sırasıyla; dini liderler (8), aÅŸiret reisleri (7.1), ordu (7), yargı (6.6), polis (6.5) ve merkezi hükümet (6), yerel idare (5.8) ve Parlamentodur (5.6).

Hazırlayan: Cahid Adam