Mısır yeni yıla umutla girdi

SeçilmiÅŸ ilk CumhurbaÅŸkanı Muhammed Mursi'ye karşı yapılan darbe, Rabiatül Adeviyye ve Nahda meydanlarındaki katliam, kriz ve kaosla dolu bir yılı geride bırakan Mısır halkı yeni yıla büyük umutlarla girdi.

Ülkeyi 30 yılı aÅŸkın bir süre dikta rejimiyle yöneten Hüsnü Mübarek'in devrilmesinin ardından seçimle iÅŸbaşına gelen Muhammed Mursi yönetiminde yeni yıla giren Mısır, 2013'ü "bahar" havasında geçecek bir yıl olarak hayal etmiÅŸti. Ancak eski rejim yanlıları Mursi'nin aldığı ekonomik ve siyasi kararları bahane ederek 2013'ün daha ilk günlerinden baÅŸlayarak sokakları yeni bir gösteri alanına çevirdi.

Mursi'nin 4 Ocak'ta HiÅŸam Kandil Hükümeti'ndeki 10 bakanı deÄŸiÅŸtirerek, aralarında ÅŸu anki Ä°çiÅŸleri Bakanı Muhammed Ä°brahim'in de olduÄŸu bakanları göreve getirmesi protestoları dindirmedi. Danıştay'ın 13 Ocak'ta devrik cumhurbaÅŸkanı Hüsnü Mübarek ve dönemin Ä°çiÅŸleri Bakanı Habib Adli'nin "göstericileri öldürmek" suçundan yargılandığı mahkemenin yeniden görülmesini kararlaÅŸtırması da ülke yönetimini zor durumda bıraktı.

Ülke, etkisi ve yaygınlığı her gün artan protestolarla boÄŸuÅŸurken 15 Ocak'ta, askerleri taşıyan bir trenin BedreÅŸin bölgesinde devrilmesi ve kazanın 18 askerin ölümü, 118 kiÅŸinin de yaralanmasına yol açması yeni bir kaos sürecinin kapısını araladı.

Hükümet ve Müslüman KardeÅŸler TeÅŸkilatı (ihvan) aleyhinde gösteri yapan muhalif gruplar, 25 Ocak Devrimi'nin 2. yıl dönümünde bu olayı da bahane ederek protestolarını artırdı.

- Adım adım koas

Hükümet ve Ä°hvan'a yönelik protestoların ağırlık merkezi 3 sahil kenti Port Said, SüveyÅŸ ve Ä°smailiye oldu. Bu kentlerde Mursi'ye yönelik protestolara ÅŸiddet karıştı, göstericiler ile güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalara kan bulaşınca, Mursi 27 Ocak'ta bu üç kentte gece saat 9 ile sabah 6 arasında bir aylık sokaÄŸa çıkma yasağı ilan etti. Böylece bu kentlerde suların bir nebze durulması hedeflenmiÅŸti.

"Black Block" adlı maskeli grubun yaptığı ÅŸiddet içerikli protestolar, Tahrir'de yoÄŸunlaÅŸan gösteriler ve bu süreçte git gide artan elektrik kesintileri, akaryakıt kuyruklarının uzaması ve Sina'da 7 Mısır askerinin kaçırılması ile ülke yeni yılı yarıladı. Mursi'ye ve hükümete yönelik gösterilere Haziran'a kadar tepki göstermeyen ordu, Tahrir'i dolduran kalabalıkların, erken CumhurbaÅŸkanlığı seçimi isteme taleplerinde taraf olmuÅŸ ve 30 Haziran'da, siyasi taraflara ülkenin içinde bulunduÄŸu durumdan çıkmak için 48 saat süre tanıdığını bildirdiÄŸi bir açıklama yayınlamıştı.

- 3 Temmuz'da Mursi devrildi

Mursi, ordunun çaÄŸrısına 2 Temmuz'da yanıt verdi. Ancak erken seçim taleplerini karşılamayınca, 3 Temmuz'da, Savunma Bakanı Abdulfettah es-Sisi, ülke yönetimine el koydu. Ve yeni baÅŸkan seçilene dek askeri yönetimin, Anayasa Mahkemesi BaÅŸkanı Adli Mansur'u geçici süreyle ülkenin CumhurbaÅŸkanlığı'na getirdiÄŸini açıkladı. 

Darbeye direnen Mursi, yapılan baskınla gözaltına alınarak bilinmeyen bir yere götürüldü. Tahrir'de, eski rejimin yanlıları Mursi'yi deviren darbeyi bir devrim olarak karşılayıp, çılgınca sevinç gösterileri yaparken, Mursi yanlıları da, Rabiatül Adeviyye ve Nahda meydanlarını doldurarak, karşıt gösteride bulundu.

Askeri yönetimin uyguladığı sert tedbirler, Mursi yanlılarının direniÅŸ ve kararlılığını daha da güçlendirdi. Rabia ve Nahda'da baÅŸlayan darbe karşıtı gösteriler diÄŸer tüm kentlere yayılınca, darbe yönetimi olayları bastırmak için katliamlara baÅŸvurdu. Önce 8 Temmuz'ta Cumhuriyet Muhafızları Alayı önünde Mursi'nin saklandığı kabul edilen bölgede konuÅŸlanan kalabalık sabah vakti silahlı saldırıya uÄŸradı. Sonra 15 Temmuz'da Ramses'te, 27 Temmuz'da Enver Sedat'ın kabri önündeki alanda ve 14 AÄŸustos'ta Rabia ve Nahda meydanlarında kanlı baskınlar gerçekleÅŸti.

Rabia ile Nahda meydanında göstericilere hedef gözeterek açılan ateÅŸte, Mısır SaÄŸlık Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre, aralarında bu kanlı baskının sembol ismi Esma Biltaci'nin de bulunduÄŸu 578 kiÅŸi öldü, 4 bin 201 kiÅŸi de yaralandı. 

- Ä°hvan'a yönelik gözaltılar

Rabia ve Nahda'daki bu katliam bütün dünyada büyük infiale yol açtı. Müslüman KardeÅŸler TeÅŸkilatı ile Hürriyet ve Adalet Partisi (HAP), darbe yönetiminin baskılarına karşı sonuna kadar direnme çaÄŸrısı yaptı. 17 AÄŸustos'ta, El-Fetih Camisi'ne sığınan 300 gösterici güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında AA muhabi Hiba Zekeriya ile TRT Kahire muhabiri Metin Turan da vardı.

Gösterilere katılım arttıkça darbe yönetimi bu kez Ä°hvan ve HAP'a yönelik yeni ve sistematik bir gözaltı furyası baÅŸlattı. Ä°lk önce Ä°hvan Rehberlik Konseyi BaÅŸkanı Muhammed Bedii 20 AÄŸustos'ta gözaltına alındı, ardından dalga dalga büyüyen operasyonlar kapsamında Rabia'daki katliamda kızını kaybeden HAP Genel Sekreteri Muhammed Biltaci'nin de aralarında olduÄŸu binlerce kiÅŸi tutuklandı.

Kızının cenaze namazına katılamayan Biltaci, Esma'ya yazdığı duygu dolu mektupla sürece damgasını vurdu. O mektubun ardından Esma, gösterilerin sembol kızı, Rabia iÅŸareti de tüm dünyada darbe karşıtlığının sembolü oldu.

Bu olayların ardından Sina'da baÅŸlayan çatışmalar ve patlamalara eÅŸ zamanlı olarak Gazze'yi dünyaya baÄŸlayan tüneller kapatıldı. 

Ülke, "Darbeyi Ret ve MeÅŸruiyete Destek için Ulusal Ä°ttifak" hareketinin organize ettiÄŸi geniÅŸ katılımlı protestolar eÅŸliÄŸinde 4 Kasım'a gelince, gözaltına alındığı 3 Temmuz'dan bu yana gizli bir yerde tutulan Muhammed Mursi, aralarında Muhammed Biltaci'nin de bulunduÄŸu "dava arkadaÅŸları" ile hakim karşısına çıkarıldı.

Mursi, burada Rabia iÅŸareti yaparak, mahkemeyi tanımadığını söyledi ve hakimleri, gayri meÅŸru ilan ettiÄŸini açıklayarak, beyaz mahkum elbisesi giymeyi de reddetti. Mursi yargılamanın ardından Burcu'l Arab Hapishanesi'ne, Biltaci ile diÄŸer sanıklar da Tora Hapishanesi'ne nakledildi.

Mursi'nin dik duruÅŸu darbe yönetimini zor durumda bırakınca, Ä°hvan ve HAP'a yönelik gözaltı operasyonlarına ağırlık verildi.

Bu arada Anayasa UzlaÅŸma Komisyonu, hazırladığı yeni anayasa metnini CumhurbaÅŸkanı Adli Mansur'a sundu. Mansur, Aralık ayı başında metni onayladı ve Ocak ayı ortasında yeni anayasanın referanduma sunulacağını açıkladı.

Ä°hvan, referandumu boykot edeceÄŸini duyurdu.

- Ä°hvan "terör örgütü" ilan edildi

Kanlı baskınlar ve ardından gelen gözaltı operasyonları da, darbe karşıtı gösterileri dindirmeyince bu kez Ä°hvan'a yönelik yeni yaptırımlar gündeme alındı. Dekahliye'de, Emniyet MüdürlüÄŸü'nde 24 Aralık'ta meydana gelen ve 16 kiÅŸinin ölümü, onlarca kiÅŸinin de yaralanmasına yol açan saldırı darbe yönetimine beklenmedik bir fırsat sundu.

Saldırıyı El-Kaide baÄŸlantılı Ensar Beyt el-Makdis örgütü üstlense de, darbe yönetimi Ä°hvan'ı saldırılardan sorumlu tuttu ve daha önce kapatılan Müslüman KardeÅŸler Örgütü (Ä°hvan), bakanlar kurulu kararıyla terör örgütü olarak ilan edildi.

Ä°hvan için alınan bu karar üniversiteler baÅŸta olmak üzere, ülke genelinde tüm darbe karşıtları tarafından protesto edildi.

2013'ü askeri darbe, kanlı baskınlar, gözaltı operasyonları ve siyasi çalkantılarla geçiren Mısır halkı, bütün baskılara raÄŸmen demokrasi yürüyüÅŸüne kararlılıkla devam edeceÄŸi mesajını vererek ve Ocak'ta yapılacak anayasa referandumu, ardından gelecek CumhurbaÅŸkanlığı ve milletvekili seçimleriyle ülkenin yeniden düze çıkabileceÄŸi umudunu taşıyarak 2014'e girdi.

AA