2013'ün en önemli buluşları

Amerikan Science dergisi, 2013'ün en önemli 10 geliÅŸmesi listesinde ilk sırayı immünoterapiye verdi. Ä°mmünoterapi, kanserle mücadele için vücudun doÄŸal savunma sistemlerini harekete geçirerek, hastalıkla mücadeleyi organizmanın yapmasını saÄŸlıyor. Artık birçok uzmanın bu yöntemin kanser tedavisinde bir dönüm noktası olduÄŸuna ikna olduÄŸu, yıllarca önce ortaya atılan immünoterapinin meyvelerini vermeye baÅŸladığı vurgulandı.

Ä°mmünoterapi, üzerinde on yıllardır çalışılan bir alan. Terapide kanserli hücre deÄŸil bağışıklık sistemine odaklanılıyor. Bağışıklık hücreleri kanserli hücrelerle mücadeleye sevk ediliyor. Uzmanlar immünoterapinin henüz birkaç kanser türünde denendiÄŸine dikkat çekiyor.

Uykunun 'temizlik' etkisi

2013'ün en önemli bilimsel olayları listesinde ikinci sırayı, uykunun beyni temizleyip onardığına dair araÅŸtırma aldı. New York’taki Rochester Üniversitesi’nde yapılan araÅŸtırma, beyindeki hücrelerin uyku sırasında büzüldüÄŸünü, böylece sinir hücrelerinin arasının açılarak sıvının beyni 'temizlemesine' izin verdiÄŸini ortaya koymuÅŸtu. Beyin bu yöntemle zehirli toksinlerden arınıyor. Uykunun hafızanın onarılmasına ve beynin öÄŸrenme kabiliyetine büyük etkisi olduÄŸu biliniyordu. Ancak son araÅŸtırma, uykunun önde gelen iÅŸlevlerinden birinin 'temizlik' olduÄŸunu ortaya koydu.

Laboratuvar ortamında üretilen minyatür organlar da Science dergisinin yılın bilimsel olayları listesinde yer buldu. GeliÅŸtirilen minyatür organlar arasında karaciÄŸer, böbrek ve beyin bulunuyor. AraÅŸtırmalarda kobay yerine minyatür organların kullanılması öngörülüyor. Minyatür beynin ÅŸizofreni, otizm ve Alzheimer gibi nörolojik hastalıkların anlaşılması ve tedavisinde çığır açacak geliÅŸmelere yol açması bekleniyor.

Vücuttaki bakterilerle ilgili bir araÅŸtırma, 2013'ün bir baÅŸka önemli bilimsel çıkışı olarak deÄŸerlendirildi. AraÅŸtırma bakterilerin insan için taşıdığı önemi ortaya koyarken, bağırsak florasında görev yapan bakterilerin beslenme yetersizliÄŸine etkisine iÅŸaret edildi. AraÅŸtırma sonuçlarında, terapi yöntemleri geliÅŸtirilirken bakterilerin daha fazla dikkate alınması gerektiÄŸi kaydedildi.

Amerikalı uzmanlar bu yıl klonlanmış insan embriyosundan kök hücre elde etmeyi baÅŸarmıştı. Bu geliÅŸme de yılın bilimsel olayları listesinde yer aldı. Kopyalanmış embriyolar, tedavisi mümkün olmayan hastalıklarda kullanılmak üzere uyumlu doku ve organ elde edilmesine yarayacak.

CRISPR mekanizması çığır açacak

Science, bir diÄŸer dönüm noktasını yine genetik alanından seçti. CRISPR, genlerimizde bulunan ve geçmiÅŸte maruz kaldığımız virüslere karşı kalıcı bir bağışıklık geliÅŸtirmemize imkân saÄŸlıyor. Söz konusu mekanizma sayesinde, "insan genomunun en ufak parçalarının bile hatasız ÅŸekilde yeniden yazılabileceÄŸi" keÅŸfedildi. Mekanizma yalnızca birçok hastalığa çare bulunmasını saÄŸlamakla kalmayacak, tarım alanında da yeniliklerin önünü açacak.

Stanford Üniversitesi'nden araÅŸtırmacıların bu yıl içinde duyurdukları bir görüntüleme tekniÄŸi de 2013’ün en önemli bilimsel olayları listesinde yer alıyor. Uzmanlar bir fare beyninin tamamını ve bir insan beyninin bir parçasını saydamlaÅŸtırarak, beyin içindeki nöronların ve nöron aÄŸlarının nasıl çalıştığını renkli ve 3 boyutlu olarak görüntülediler. Söz konusu tekniÄŸe CLARITY adı verildi. Science, "yeni tekniÄŸin, araÅŸtırmacıların bu karmaşık organı inceleme tarzını deÄŸiÅŸtireceÄŸine" dikkat çekiyor.

Kozmik ışınların kaynağına iliÅŸkin bir araÅŸtırmanın sonuçları, güneÅŸ panellerinin daha ucuza üretilmesini saÄŸlayacak yeni bir teknoloji ve çocuk hastalıklarıyla mücadele amacıyla geliÅŸtirilen yeni aşılar yılın bilimsel olayları listesinde yer alan diÄŸer önemli keÅŸifler olarak sıralanıyor.

DW