Bölgenin coğrafi durumu ve tarihi

GüneydoÄŸu Asya’nın bu küçük ülkesi Ä°ngilizler tarafından Burma, Fransızlar tarafından Birmanya olarak adlandırılmıştır. Myanmar ise bölgenin yerel adıdır. 1948 yılında Ä°ngiliz iÅŸgalinden ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Myanmar Sosyalist bir Cumhuriyettir. 1962’den beri askeri Cuntayla yönetilmektedir. Nüfusu ise yaklaşık 60 milyondur. Arakan ise, Bengal Körfezi kıyı ÅŸeridince uzanan bir eyalettir. Arakan, BangladeÅŸ’le Myanmar arasında ve Bengal Körfezinin Kuzeyinde yer alır. DiÄŸer yandan Güney Asya- Kuzey Asya arasında bir geçit ve Hint Okyanusu kenarında yer aldığından stratejik bir öneme sahiptir. Kuzey Batıda BangladeÅŸ, Kuzeyde Hindistan, KuzeydoÄŸuda Çin tepeleriyle komÅŸudur. Bir ÅŸerit halinde uzanan Arakan, geçit vermez Yoma daÄŸlarıyla Burmadan (Myanmar) ayrılır. BangladeÅŸ ile 176 mil deniz ve kara sınırı olan Arakan, Uzak DoÄŸuya açılan kapı unvanına sahiptir. Batısındaki 360 millik sahili ile denizden gelebilecek etkilere açıktır. Bu sebeple Budizm Burma'ya ulaÅŸmadan önce Arakanda varlık göstermiÅŸtir. CoÄŸrafi konumu diÄŸer birçok ülkede olduÄŸu gibi Arakanın tarihinde de tarihin akışını deÄŸiÅŸtiren önemli bir etken olmuÅŸtur. Arakan, özellikle coÄŸrafi konumunun saÄŸladığı avantajlardan dolayı neredeyse 18.yüzyıl sonuna kadar bağımsız bir krallık olmuÅŸtur.

Arakan’ın köklü bir tarihi vardır. Bu bölgede miladi 1.yüzyıl da Dhannavati ve miladi 3.yüzyılda Vesali krallıklarının kurulduÄŸu bilinmektedir.Arakan nüfusunun önemli çoÄŸunluÄŸunu “Rohingya” Müslümanları ile Budist “Rakhine”ler oluÅŸturmaktadır. Ä°slam, Arakan’da 8. yüzyıldan itibaren bölgeye gelen Müslüman tüccar ve derviÅŸler vasıtasıyla yayılmıştır. Müslüman tüccarlar aracılığıyla baÅŸlayan bu iliÅŸki 15.yy da Arakan Ä°slam Krallığının kurulmasına giden yolu açtı. Bu tarihten itibaren Arakan toprakları Ä°slamlaÅŸtı. Daha sonra dönemin kralı Ä°slam’ı seçerek Müslüman oldu.

 Arakan’da 1430’da bir Ä°slam devletinin kurulduÄŸu ve bu devletin 1784 yılında Budist krallık tarafından iÅŸgal edilinceye kadar 354 yıl bağımsız bir devlet olarak kaldığı bilinmektedir.

Arakan; zümrüt, yakut, pirinç ve petrol bakımından zengin bir yerdir. Arakan, petrol dağıtımı açısından kilit görevi görmektedir.

Arakan uzak Asya’nın Filistin’i. Bugün dünya üzerinde en büyük soykırımın yaÅŸandığı yer. Kuzey-Güney doÄŸrultusunda uzanan Arakan ÅŸehri, köprü tarihi bir mirasa sahiptir. Yüzyıllardır burada yaÅŸayan Müslümanlar bugün büyük bir katliam ve vahÅŸete maruz kalmaktadır. Müslümanlar sistematik bir soykırıma tabi tutulmaktadırlar. BirleÅŸmiÅŸ milletler, Arakan “Rohingya” Müslümanlarını dünyada en fazla zulme uÄŸrayan toplum olarak tanımlamaktadır.

Burada yüzyıllardır Müslüman olan Rohingya halkı ile Budist olan Rakhine halkı yaÅŸamaktadır. Ancak Myanmar yönetimi Arakanı Rakhineler olarak adlandırmaktadır. Myanmar’da 7 eyalet bulunuyor. Arakan bu eyaletlerden birisidir. Her eyaletin bir yerel hükümeti var ve bu hükümetler merkezi hükümete baÄŸlıdır. Arakan, 1784 yılına kadar bağımsız bir ülkeydi ancak Budistler tarafından iÅŸgal edilerek Budistler tarafından yönetildi. Bundan sonra Ä°ngilizler geldi ve 100 yıl boyunca Ä°ngilizler yönetti. Åžuanda ise Budistler tarafından yönetilmektedir. 1930’lu yıllarda terör eylemleri gerçekleÅŸtirmeye baÅŸlayan Takin Partisi Ä°ngilizler tarafından desteklendi. 1937’de Hindistan’dan ayrılan Myanmar Ä°ngiliz sömürüsünde Takin Partisi yönetimine verildi. Bu tarihlerde Budistler ve Müslümanlar eÅŸit nüfusta olmasına raÄŸmen Müslümanlar azınlık sayıldı. Ä°ngilizler Budistlere silah desteÄŸi de vererek Müslümanlara karşı Budistleri kışkırtmışlardır.

            Arakanda ÅŸiddet 1942 yılında baÅŸlamıştır. 2. Dünya savaşından sonra Arakan iki’ye bölündü. Ä°ngilizlerin bıraktığı boÅŸluÄŸu Japonlar doldurdu. Japonlar da Arakanlı Budistleri Müslümanlara karşı kışkırttılar. O tarihten itibaren yüz binlerce Müslüman katledildi. 1962 askeri vesayetle birlikte din bir ayrıcalık oldu ve sürekli Rakhineler kışkırtıldı. Ve günümüzde en üst seviyeye geldi.

28 mart 1942 de Rakhine militanları Canbile köyüne saldırdı ve Müslümanları sahip oldukları mal, baÄŸ, bahçe vd. ile birlikte kadın, erkek,  çocuk ve yaÅŸlı herkes katledildi. Öldürülen Müslümanların sayısının 150 binin üzerinde olduÄŸu tahmin edilmektedir. Aylarca süren bu katliamlar, soykırımlar ve göçlerle Müslüman nüfus azınlığa düÅŸürüldü. 1948den itibaren Ä°ngilizler belli antlaÅŸmalarla Arakanı, Burma’ya bıraktı. Pateni’yi de baÅŸka Budist devlet olan Taylant’a bıraktı.

1950’lerde her iki taraftan da büyük kayıplar verildiÄŸini gören Burma (Myanmar) devleti sinsi bir plan yaptı. Müslümanların yaÅŸadığı ve güçlü olduÄŸu Buthidaung ve Maungdaw yerlerini ziyaret ederek eÅŸit vatandaÅŸlık vadi karşılığında silahlarını bırakmasını istedi. 1954 yılında Müslümanlar bu vaatlere kanarak silahlarını bırakınca Burma ordusu Muson operasyonu adını verdiÄŸi kanlı bir saldırıyla Müslümanları dağıttı ve direniÅŸçilerin hepsini idam etti.

Myanmar devleti soykırım ve asimilasyona tabi tuttuÄŸu Müslümanları her fırsatta topraklarından atmayı onların yerine dışarıdan Budistleri getirmeyi milli bir politika haline getirmiÅŸtir. Bugün 500 bini Suudi Arabistan’da, 200 bini Pakistan’da, 15 bini Avrupa’da ve 10 bini ise Malezya’da bulunmaktadır. Mülteci olarak kabul edilenlerin en fazla bulunduÄŸu yer ise BangladeÅŸ’tir. BangladeÅŸ mülteci kamplarında 1,5 milyon Arakanlı Müslümanların yaÅŸadığı tahmin edilmektedir. BangladeÅŸ kamplarında çocuklar 7 yaşına gelmeden ölmektedirler. Bu kamplarda ergenlik çağına gelmiÅŸ kız çocuklarını fuhuÅŸ çeteleri, erkek çocuklarını ise organ mafyaları kaçırmaktadır.

1962 yılında gerçekleÅŸtirilen askeri darbeden bu yana askeri hükümet Müslümanların hükümette devlet iÅŸlerine ve orduya girmesini yasakladı. Geçen yüzyılın altmışlı ve yetmiÅŸli yıllarında binlercesini BangladeÅŸ’e kovdu. Burma’daki (Myanmar) baskıcı Budist rejim, ülkedeki Ä°slami kimliÄŸi bastırmak için oldukça sert tedbirlere baÅŸvurdu. Bu kapsamda camiler, tarihi okullar ve Ä°slami eserler yıkıldı. Budist hükümet, zaman faktörünün etkisiyle yıkılan cami ve tarihi okulların onarımına da izin vermedi. Ekonomik baskılar da Budist hükümetin Burma Müslümanlarına karşı benimsediÄŸi zalim uygulamaların bir parçasıdır. Öyle ki hükümet Müslümanların çoÄŸunluÄŸu oluÅŸturduÄŸu mahallelerde zorunlu gıda maddelerinin fiyatlarını iyice yükseltmiÅŸtir. Bu da kıtlık gibi bir durumun ortaya çıkmasına, binlerce Burmalı Müslüman’ın yaÅŸamlarını sürdürebilmek için Tayland ve BangladeÅŸ’teki sınır kamplarına kaçmalarına yol açmıştır.

Bir zamanlar Portekizlilerle, Hollandalılarla ticaret yapan güçlü bir devlete sahip Arakanlı Müslümanlar, bugün Burma’nın zorba askeri diktatörlüÄŸü altında yaÅŸam mücadelesi vermektedirler. 1948 yılından beri Budist Myanmar (Burma) devletinin iÅŸgali altında bulunan Arakandaki Müslümanlara yönelik, zorba Budistler tarafından Mart 2013 tarihi itibarıyla yeniden toplu katliamlar yapılmaya baÅŸlandı. Müslümanların yaÅŸadığı köy ve kasabalara baskınlar düzenlendi. 300’ün üzerinde köy ateÅŸe verildi, cami ve medreseler Budist fanatiklerce kuÅŸatılarak yakılıp yıkıldı. Saldırılarda 1.000’in üzerinde Müslüman katledildi. 100 binden fazla insan evsz kalmıştır. Bölgedeki ÅŸiddet olaylarından kaçan çok sayıda Müslüman teknelerle Naf Nehri ve Hint Okyanusu’na açılarak komÅŸu ülkelere sığındı, bu yolculuk Esnasında yüzlercesi de boÄŸuldu. 1.5 Milyondan fazla Arakanlı Müslüman baÅŸta BangladeÅŸ olmak üzere Pakistan, Malezya, ve Suudi Arabistan’da çok kötü ÅŸartlarda mülteci olarak yaÅŸam savaşı vermektedir. Kamplarda açlıktan toplu ölümler alışılagelmiÅŸ bir durum haline gelmiÅŸtir.

BangladeÅŸ’te mülteci ya da kaçak göçmen olarak bilinen 1,5 milyon insan ve diÄŸer ülkelerde bulunan yaklaşık 1 milyon insan Myanmar yönetiminin acımasız politikları ve baÅŸta BirleÅŸmiÅŸ milletler olmak üzere dünyada adalet ve huzurun teminatı olduÄŸu iddiasındaki devletlerin duyarsızlığı sebebiyle hayatta kalma mücadelesi vermektedirler ve çok zor ÅŸartlar altında yaÅŸamaktadırlar. Ä°nsanlık yok edilmektedir.

Myanmar yoÄŸun bir ÅŸekilde BudistleÅŸtirilmeye çalışılmaktadır. Bugün Rohingya Müslümanlarının nüfusu yapılan soykırımlardan dolayı tam olarak bilinmemektedir. Arakan bölgesinde 1,5 milyon, BangladeÅŸ de mülteci ve kaçak göçmen olarak 1,5 milyon ve yine dünyanın dört bir yanında yaÅŸayan 1,5 milyon toplam 4,5 milyon Arakanlı olduÄŸu tahmin edilmektedir. Myanmar’da farklı milletlerden de Müslümanlar yaÅŸamaktadır.

Arakanlı mülteciler:

Bizi bütün acılarımızdan kurtaracak olan ölümü bekliyoruz.(Kalan Miyah-BangladeÅŸ kampında bir mülteci)

Bu dünyada kimsenin umurunda deÄŸiliz, evimiz yok geleceÄŸimiz, yok hayallerimiz yok…(Sabire hatun- BangladeÅŸ mülteci kampı)

Diyerek yeryüzü Müslümanlarına ve insanlığa çaÄŸrı yapmaktadırlar.

Hazırlayan: Mahir Yıldız

Kaynak:

Dr. Muhammet YUNUS ( Arakan Fayazee Vakfı Genel Başkanı)

Muhammed Vail (Ä°slamtoday yazarı)

Ayhan KÜÇÜK (UHÄ°M Genel BaÅŸkanı)

IHH Arakan Raporu (Temmuz 2012)