Burka yasağı AİHM'de

 Aslında çok küçük bir azınlığı ilgilendiren ama etkisi de bir o kadar büyük bir yasa. Fransa'da 2011 yılının nisan ayında yürürlüÄŸe giren burka yasağından toplumun sadece binde 3’ü doÄŸrudan etkileniyor. Ancak yasanın kamuoyunda ve basındaki yankıları da bir o kadar büyük.

18 yaşındaki lise öÄŸrencisi Yusra, ailesi karşı gelmesine raÄŸmen "nikap" adı verilen peçeli çarÅŸaf takıyor. Yusra, Fransa'da kadınların kamusal alanlarda burka ve peçeli çarÅŸaf giymesini yasaklayan yasanın yürürlüÄŸe girmesinin ardından, sokakta sürekli eleÅŸtirel bakışlara maruz kaldığını belirtiyor. Yusra "Evden çıkarken peçemi takmıyorum. Önce biraz yolda ilerleyip sonra takıyorum. Okulda da peçeyi kullanmıyorum. Ama dışarıda peçeyle dolaÅŸtığım zaman insanların aptalca tacizlerine maruz kalıyorum. Buna yaÅŸam denmez yani. Büyük bir stres" diye konuÅŸuyor.

Toplam 500 kontrol yapıldı

Yasa, bireylerin yüzlerini tamamen veya kimlikleri tanınamayacak ÅŸekilde örterek kamusal alanda dolaÅŸmalarını ve kamudan hizmet almalarını yasaklıyor. Kamusal alana sokak da dâhil ediliyor. Bunun dışında, okullar, üniversiteler, hastaneler, mahkemeler, toplu ulaşım araçları, havalimanları, metro istasyonları da kamusal alan olarak tanımlanıyor. Bu mekânlarda burka ve peçeli çarÅŸafla dolaÅŸan kadınlar, 150 euroya kadar para cezasına çarptırılabiliyor. Yasa, bireyi burka veya peçeli çarÅŸaf kullanmaya zorlayanların ise 1 yıl hapis ve 35 bin euro tazminatla cezalandırılmasını öngörüyor.

Peki ama yasanın uygulanışına dair çıkarılan bilanço nasıl? Valiliklerden alınan verilere göre; yürürlüÄŸe girdiÄŸi günden itibaren 2013 yaz aylarına kadar, çoÄŸu aynı kadın olmak üzere yaklaşık 500 kontrol kayda geçirildi. Multimilyoner bir Müslüman olan RaÅŸid Nekkaz ise kesilen para cezalarını üstlenmek için bir fon oluÅŸturdu. Ancak Müslüman derneklerinin temsilcileri, bu süre içerisinde toplumda Müslümanlara yönelik ayrımcılığın arttığından yakınıyor. Bu dernekler, insanların, sokakta çarÅŸafla dolaÅŸan kadınların üzerinden çarÅŸaflarını çekmeye çalışması, otobüs ÅŸoförlerinin burka ve peçeli kadınların otobüse binmesine izin vermemesi ya da maÄŸazalarda satıcıların kapıyı peçeli kadınların yüzüne kapatması gibi örneklerin arttığını bildiriyor.

Artan gerginlik ve ayrımcılık

Fransa Ä°slam DüÅŸmanlığı ile Mücadele BirliÄŸi’nin Sözcüsü Marvan Muhammed, konuya iliÅŸkin ÅŸunları kaydediyor. Muhammed "Yasa hakkında herkes istediÄŸini düÅŸünebilir, insanlar bu konuda özgürdür. Ancak bu yasanın yol açtığı yan etkileri de görmek gerekiyor: ÖrneÄŸin Ä°slamofobi, toplumda adeta bir patlama yaÅŸadı. Ä°ster sol, ister saÄŸ isterse aşırı saÄŸ görüÅŸten olsun, ayrımcılık yapan tutumlarını 2004 ve 2010 yıllarındaki yasalara dayandırarak kendilerini haklı çıkarmaya çalışan vatandaÅŸlar var" diye konuÅŸuyor.

DiÄŸer yandan Fransa'da Müslümanların da radikalleÅŸmesi söz konusu. ÖrneÄŸin peçeli ve burkalı kadınları kontrol etmek isteyen polisler giderek daha sık saldırıya uÄŸruyor. Nantes ve Marsilya’nın ardından bu yılın temmuz ayında Paris’in Trappes semtinde de bu durum ÅŸiddetli çatışmalarla sonuçlandı. Polise taÅŸ atan ve çöpleri yakan göstericilere, polis de biber gazı ile karşılık verildi.

AİHM'in kararı neyi değiştirecek?

Ve ÅŸimdi burka yasağı, yeniden gündeme geldi. Zira yasanın nasıl uygulanacağı iki buçuk yıl boyunca düzenli olarak manÅŸetleri iÅŸgal ederken, genç bir Fransız kadın konuyu Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi’ne (AÄ°HM) taşıdı. 27 Kasım ÇarÅŸamba günü ilk ifadelerin alınacağı duruÅŸmaya dair Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi BaÅŸkanlık Kabine Müdürü Patrick Titiun, ÅŸunları kaydetti: "Davacı, bilhassa aile ve özel hayatı koruyan 8’inci maddeyi gerekçe olarak gösteriyor ve kamusal alanlarda peçe kullanma yasağının, istediÄŸi gibi giyinmesini engellemesinden ÅŸikâyetçi oluyor. Davacı bunu özel hayatına bir müdahale olarak görüyor. Aynı ÅŸekilde yasağın, kamusal ve özel alanda dinî vecibelerini yerine getirme hakkıyla baÄŸdaÅŸmadığını savunuyor. Buna toplanma özgürlüÄŸü ve ayrımcılık yasağı da ekleniyor. Mahkemeye daha önce de bu tarz ÅŸikâyetlerle baÅŸvurulmuÅŸtu. Ancak bunların hiçbiri kabul edilmemiÅŸti."

Fransa'daki burka yasağı nedeniyle Ä°ngiltere'ye taşınan genç kadın haklı bulunsa bile, AÄ°HM’in Avrupa’nın en büyük Müslüman topluluÄŸuna sahip ülkeye para cezası vermekten öte ne yapabileceÄŸi büyük merak konusu.

DW